دستاورد سفر روحانی به ارتفاعات آلپ چه بود؟

به گزارش افکارنیوز، حجت‌الاسلام روحانی در دومین حضور خود در یکی از پراهمیت‌ترین اجلاس‌های جهانی بعد از مجمع عمومی سازمان ملل، ‌ سعی داشت با سخنرانی و ابزارهای تبلیغاتی خود و تیم دیپلماسی همراهش تجار و بازرگانان خارجی را تشویق به حضور در ایران و سرمایه‌گذاری در کشورمان کند.

از نگاه رسانه‌های حامی دولت، سفر به داووس یعنی سفر به سوییس برای شرکت در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد بسیار موثر و اثربخش بوده است. در این اجلاس جدا از حضور رئیس‌جمهور ایران که بسیار قابل توجه به نظر می‌رسید، ‌این حضور و اهدای جایزه به شیمون پرز از سوی مسؤولان این مجمع بود که بیش از سایر اخبار، داووس ۲۰۱۴ را خبرساز کرد. با این حال از نگاه ناظران داخلی اکنون این موضوع مطرح است که حضور رئیس‌جمهور در این اجلاس در بین تجار و بازرگانان آمریکایی و اروپایی، چه دستاوردی برای ایران داشت؟

رسانه‌های آمریکایی معتقدند صرف حضور روحانی در این اجلاس مهم است اما او نتوانسته با سخنرانی خود و با زبان و لحن نرمش، تجار خارجی را به ایران بکشاند چرا که آمریکا هنوز چراغ سبز لازم را در این باره به جهان نشان نداده است. نشریه فارین پالیسی در این باره نوشت: ایران سعی داشت در داووس بازار خود را دوباره به روی کشورهای غربی بگشاید. رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی در اجلاس داووس با این شعار شرکت کرده بود که بگوید ایران فرصت نخست و مهم سرمایه‌گذاری و تجارت در جهان است. تجار و بازرگانان حاضر در داووس با وجود اینکه دوست دارند به این بازار نگاهی بیندازند اما به نظر می‌رسد تمایل زیادی برای آغاز فعالیت‌های بازرگانی خود با این کشور ندارند. روحانی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس پیامی شسته و رفته و محکم به تجار و بازرگانان دنیا ارائه داد و آن را به طور پیوسته در جلسات خصوصی با مدیران و سرمایه‌داران تکرار کرد. روحانی در سخنرانی خود در روز پنجشنبه گذشته تاکید کرد کسانی که به ایران بیایند «شاهد زمینه‌های گسترده‌ای برای سرمایه‌گذاری خواهندبود».



فارین پالیسی در ادامه نوشت: با این حال ممکن است زمینه‌های سرمایه‌گذاری مدنظر رئیس‌جمهور ایران سال‌ها بعد آماده برداشت محصول شود. توافق هسته‌ای موقت تهران با ایالات متحده که از اوایل هفته گذشته اجرایی شده، ‌ تنها معامله‌ای کوتاه‌مدت برای رفع موقت و محدود تحریم‌های آمریکا علیه ایران است.

اکثریت تحریم‌ها همچنان در جای خود باقی می‌مانند و هیچ تضمینی وجود ندارد که گفت‌وگوکنندگان بتوانند شرایط خود را برای بسته شدن یک قرارداد بلندمدت‌تر قبول کنند که در نهایت بتواند بازارهای ایران را برای همیشه روی سرمایه‌گذاران باز کند. روحانی هم در این باره اذعان کرده است «برای بازگشت دوباره اقتصاد ایران به بازار جهانی، ‌ هنوز راه طولانی و پر پیچ و خم و دشواری در راه است».

در ادامه گزارش فارین پالیسی آمده است: بسیاری از شرکت‌ها بویژه آنهایی که در ایالات متحده کار می‌کنند، ‌ به جای امیدوار شدن به دعوت‌های مکرر روحانی، ‌ در انتظار اجازه دولت اوباما برای انجام فعالیت‌های اقتصادی در ایران هستند. این شرکت‌ها بشدت محتاط بوده و تردیدهای جدی برای ورود دوباره به بازار ایران دارند. شرکت‌های اروپایی هم گرچه سابقه فعالیت در ایران را بعد از انقلاب اسلامی داشته‌اند اما در حال حاضر ترجیح می‌دهند در انتظار چراغ سبز آمریکا بمانند و ریسک فعالیت در ایران را نمی‌پذیرند.

مقامات وزارت خزانه‌داری ایالات متحده بارها با قاطعیت اعلام کرده‌اند اگر شرکت‌های اروپایی و آمریکایی به فکر بازگشت به ایران و فعالیت تجاری در ایران باشند با مجازات‌های سنگین ایالات متحده روبه‌رو خواهند شد. روز پنجشنبه وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد شرکت تجاری دویچه بورس به علت دور زدن تحریم‌های ایران و همکاری با بانک مرکزی ایران، ۱۵۲ میلیون دلار باید جریمه بدهد.

این ارتباط تجاری در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ اتفاق افتاده اما وزارت خزانه‌داری آمریکا این هشدار را زمانی اعلام کرد که روحانی در اجلاس داووس مشغول صحبت و تبلیغات برای تجار اروپایی و آمریکایی بود. به عقیده بسیاری از تحلیلگران، این اقدام عمدا در این روز صورت گرفت تا هشداری باشد برای فعالان اقتصادی سراسر دنیا. روحانی با این حال ملاقات‌های خصوصی‌ای هم با ۳۵ نفر از تجار خارجی در داووس داشت که یکی از تجار که آمریکایی نیز بود از او پرسید آیا می‌تواند تضمین کند توافق بعدی با ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای ایران اتفاق می‌افتد که او در جواب گفته بود، خیر! توافق اولیه ایران با ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای‌اش این امید را برای ایران ایجاد کرده است که بتواند با حضور در مجامع بین‌المللی و از جمله مجمع جهانی اقتصاد، اقتصاد خود را رونقی دوباره ببخشد اما اگر این توافق نتواند به مدت طولانی‌تر تمدید شود نمی‌تواند چشم‌انداز مثبتی در اختیار بازرگانان خارجی قرار دهد.

ارتباطات شکننده ایران با برخی کشورهای ثروتمند منطقه نیز می‌تواند مانع بزرگی برای ایران در جلب توجه فعالان اقتصادی منطقه باشد. روحانی در این اجلاس گفت می‌خواهد رابطه اقتصادی ایران را با دنیا ترمیم کند با این حال اسرائیل در این لیست قرار نمی‌گیرد. کشورهای عرب منطقه بویژه عربستان نیز ترجیح می‌دهند به جای ایران با اسرائیل رابطه تجاری داشته باشند تا مورد حمایت آمریکا هم قرار گیرند. ایران اعلام کرده است شرکت نفتی شل آلمان و انی ایتالیا، خواستار حضور دوباره در ایران شده‌اند اما این تحرکات با عصبانیت شدید آمریکا روبه‌رو شده و مشخص نیست آمریکا تا چه زمانی می‌تواند چنین رفتارهایی را از جانب متحدان اروپایی خود تحمل کند.



شرط‌های سرمایه‌گذاری در ایران



نیویورک‌تایمز نیز در گزارشی با اشاره به صحبت‌های رئیس‌جمهور و همچنین لحن آرام و تشویق‌کننده او در اجلاس داووس بیان کرد که برای بسیاری این سوال پیش آمده بود که روحانی دقیقا قرار است چه تغییراتی در اوضاع سیاسی و دیپلماتیک ایران ایجاد کند که چنین قصد دارد شرکت‌ها و کمپانی‌های اروپایی و آمریکایی را به ایران بکشاند؟ آیا او می‌تواند کاری کند که ایران از حمایت از بشار اسد و گروه‌های مسلمان مخالف اسرائیل در منطقه دست بردارد؟ آیا او می‌خواهد با گفت‌وگوی تلفنی‌ای که با اوباما انجام داده به راه‌های گسترده‌تر و بیشتر برای برقراری ارتباط با آمریکا بیندیشد و آیا می‌تواند تضمین دهد که توافق‌های بعدی با جامعه جهانی می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را به کل از بین ببرد؟ چرا که تنها در این صورت است که اقتصاد جهانی که بشدت متاثر از سیاست کشورهای بزرگ جهانی است می‌تواند دوباره به ایران به عنوان اتفاقی جدید در جامعه جهانی بیندیشد.



اکونومیست تایمز نیز در گزارش خود از داووس با این عنوان که «از داووس چه آموختیم؟» نوشت: حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران به این امید به این اجلاس آمده بود که شرکت‌های بزرگ نفتی و گازی را مجاب کند با ایران قراردادهای ارزانقیمت و البته پرسود امضا کنند. روحانی به داووس آمده بود و در اولین صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرد که می‌خواهد رابطه ایران و آمریکا را به حد نرمال خود برساند تا بتواند از این طریق راهی برای کمک به اقتصاد این کشور پیدا کند اما صحبت‌های جان کری و تهدیدات وزارت خزانه‌داری آمریکا نقشه‌های روحانی برای اینکه نشان دهد رابطه ایران و آمریکا در حال درست شدن است را زیر سوال برد. واقعیت این است که ایران به دنبال نرمال کردن روابط خود با کشورهای غربی و آمریکاست اما باید بداند که تا این روابط اصلاح نشده و پایدار نشود، ‌ نمی‌تواند با حضور در چنین اجلاسی وعده‌هایی بدهد که بازرگانان را شیفته کند. روحانی دعوتنامه‌ای برای بازرگانان سراسر دنیا در این اجلاس فرستاد اما به نظر نمی‌رسد کسی قصد داشته باشد این دعوت را بپذیرد.



روحانی مثل احمدی‌نژاد نبود



سی‌ان‌ان درباره حضور روحانی در داووس گزارش قابل توجهی داده است. سی‌ان‌ان در این‌باره نوشت: صحبت‌های روحانی بسیار متواضعانه بود. او دیگر نمی‌خواست مانند رئیس‌جمهور قبلی ایران مدیریت جهانی را تغییر دهد و قدرت آمریکا را به چالش بکشد بلکه از آمریکا می‌خواست برای عادی شدن روابط با ایران اجازه دهد کلمات و گفت‌وگو وارد میدان شود.
با این حال این آمریکا نیست که ایران باید در وهله اول روابطش را با آن عادی کند. همانطور که روحانی در سخنرانی‌اش در داووس نیز بیان کرد، ‌ایران قصد دارد با ترکیه، عراق و عربستان نیز رابطه تجاری خوبی برقرار کند اما وضعیت سیاست خارجی ایران طی چند سال گذشته نشان داده عادی‌سازی روابط با عربستان در منطقه کار چندان آسانی نیز نیست و تا زمانی که این روابط به حد نرمال خود بازنگردد آمریکا هدف بسیار بزرگ‌تری برای ایران است. پروفسور کلاوس شوآب، یکی از موسسان مجمع جهانی اقتصاد از روحانی خواسته بود اگر می‌خواهد اشاره‌ای به ارتباطات جدید ایران با دنیا داشته باشد، اشاره‌ای هم به اسرائیل و روابط ایران و اسرائیل داشته باشد اما روحانی از این کار خودداری کرد.
مجمع جهانی اقتصاد سال‌هاست توسط بزرگ‌ترین سرمایه‌داران یهودی حمایت شده و برگزار می‌شود و حضور روحانی در این مجمع برای مسؤولان اسرائیلی بسیار جای تعجب داشت با این حال روحانی سعی دارد از تمام ظرفیت‌های جهانی برای اقتصاد ایران استفاده کند و این مساله نمی‌تواند چندان هم او را به هدف برساند.