به گزارش افکارنیوز، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با «چارلی رز» به تشریح روند مذاکرات هستهای و همچنین مواضع منطقه‌ای ایران پرداخت.
وی در ابتدای این برنامه که روز چهارشنبه از شبکه بلومبرگ پخش شد، گفت: «ما پیشرفت چشم‌گیری داشته‌ایم. قطعا دو سال قبل کسی تصور نمی‌کرد که بتوانیم تا این حد پیش برویم. این(نتیجه) زمانی است که شما به جای فشار و تهدید به سراغ گفت‌وگو می‌روید. آنها کارآمد نبودند، با آنکه برای زمانی نسبتا طولانی به کار گرفته شدند. مثلا به عقیده من تحریم‌ها، همه انواع تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شدند، به اهداف خود نرسیدند.»
وی افزود: «به همین خاطر هم است که آنها به مذاکره و بحثجدی رو آوردند. ما پیشرفت چشم‌گیری داشته‌ایم. آنچه که ما در نوامبر ۲۰۱۳ تحت عنوان توافق موقت به آن رسیدیم، چیزی بود که افراد منفی‌باف آن را غیرممکن می‌دانستند و زمانی هم که به آن رسیدیم، افراد بسیاری بودند که می‌گفتند ایران آن را اجرا نمی‌کند، اما آن را اجرا کردیم و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و حتی رئیس‌جمهور(باراک) اوباما و همه گفتند که ایران در یک سال و نیم گذشته به طور کامل به آنچه با آن موافقت کرده بود، پایبند بوده است.»
آقای ظریف ادامه داد: «بنابراین، حالا ما تقریبا آماده رسیدن به یک توافق بلندمدت هستیم، که اطمینان می‌دهد برنامه هستهای ایران برای همیشه صلح‌آمیز باقی می‌ماند، که این از دید ما، این مسئله خاصی نیست، چراکه ما هرگز نیتی غیر از این نداشته‌ایم.»
وی افزود: «این امر در عین حال برای ایران امکان تعامل با غرب به نحوی عادی‌تر را فراهم می‌کند. من نمی‌گویم جامعه بین‌الملل، چراکه دیروز من به نمایندگی از بخش قابل توجهی(از جامعه بین‌الملل) در نشست معاهده منع گسترش صحبت کردم. من اولین سخنران و نماینده ۱۲۰ عضو این جامعه بین‌المللی بودم.»
وزیر امور خارجه ادامه داد: «ایران امضا‌کننده(این پیمان) و رئیس جنبش عدم تعهد است که ۱۲۰ کشور در آن عضو هستند، که همه آنها دیدگاه‌های مختلفی دارند که بسیار شبیه به(دیدگاه) ایران است. ما معتقدیم که جهان باید از شر تسلیحات اتمی خلاص شود. معتقدیم که هیچ‌کس نباید سلاح اتمی داشته باشد. قطعا پیمان منع گسترش گامی مهم برای رسیدن به آن هدف است. قطعا ما نمی‌خواهیم شاهد این باشیم که طرف‌های بیشتری این تسلیحات به شدت خطرناک را در اختیار داشته باشند.»
آقای ظریف در پاسخ به این سوال که اگر مذاکرات شکست بخورد چه اتفاقی می‌افتد، گفت: «خوب، این فاجعه نخواهد بود، اما از دست دادن یک فرصت بسیار مهم خواهد بود. چراکه این یک فرصت منحصر به فرد است. مردم ایران یک سال و نیم قبل پای صندوق‌ها رفتند و رئیس‌جمهوری را انتخاب کردند که خواستار تعامل بر اساس احترام متقابل بود. حالا این فرصت به دست آمده است. فرصتی که از سوی مردم ایران به دولت ایران و جامعه بین‌المللی برای تعامل داده شده است.»
وی افزود: «اگر مردم ما ببیند که تعامل برای آنها احترام متقابلی را که انتظار داشتند، فراهم نکرده است، آن وقت این به نظر من از دست دادن یک فرصت مهم خواهد بود، که نه فقط امکان حل این مسئله را از ما می‌گیرد، مسئله‌ای که از دید ما یک مشکل نیست، چراکه همانطور که گفتم ما هرگز به دنبال تولید تسلیحات هستهای نبوده‌ایم، چراکه تسلیحات هستهای هم نامعقول و هم غیراخلاقی هستند…»
او در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا و ۱ + ۵ باید مواضع ایران را باور کنند، گفت: «خوب این یک مسئله پیچیده عدم اعتماد متقابل است. انتظار نداریم که هیچ‌یک از طرفین دیگری را باور کند، همانطور که ما هم در این مرحله به اظهارات ایالات متحده یا هریک از اعضای ۱ + ۵، به خصوص اعضای غربی آن، اعتماد و اطمینان نمی‌کنیم. سوابق تاریخی در این مورد در خصوص مردم ایران هست که سابقه آن به مدت‌ها قبل، به زمانی که دولت دموکراتیک ایران سرنگون شد بازمی‌گردد و تا دوران اخیر نیز ادامه پیدا کرده است.»
وی افزود: «فکر می‌کنم که ایالات متحده و برخی کشورهای دیگر از کشورهای غربی هم برای عدم اعتماد به ما، دلائلی تراشیده‌اند که بنظر ما این دلائل بی‌پایه و اساس است ولی مهم این است که یک برنامه و تفاهم جدی برسیم که طرفین بتوانند بر مبنای آن، این اعتماد را ایجاد کنیم.»
ظریف مذاکرات هستهای میان ایران و ۱ + ۵ را یکی از این برنامه‌های اعتمادساز دانست و گفت: «مهم این است که این روند، اعتمادساز باشد و نه باعثتخریب اعتماد ولی متاسفانه برخی سخنان که اخیراً از جانب واشنگتن شنیده شده، به اعتمادسازی منجر نمی‌شود.»
مجری برنامه پس از اشاره ظریف به نقل‌قول‌های اعتمادسوز سیاستمداران آمریکا در واشنگتن، کار وزیر خارجه ایران را آسان‌تر کرد و مستقیم به کنگره اشاره کرد؛ وی پرسید: «آیا موضع کنگره را که می‌گوید در این توافق باید نقش داشته باشد را قبول دارید؟»
ظریف گفت: «من در امور داخلی آمریکا دخالت نمی‌کنم و این موضوعی است که دولت آمریکا باید در خصوص آن تصمیم بگیرد؛ ما به دولت‌های خارجی به عنوان یک نهاد واحد نگاه می‌کنیم و نه به عنوان مجموعه‌ای از سیاست‌های داخلی آن دولت، در صورتی که اینگونه نباشد، زندگی در عرصه بین‌الملل ناممکن خواهد شد.»
ظریف این «ناممکن بودن» را بیشتر شکافت و گفت: «اگر بخواهیم در ارتباط با دولت‌های خارجی، با کنگره، نهاد قضایی و قوه مجریه آنها به صورت جداگانه تعامل داشته باشیم، ارتباط بین دولت‌ها ناممکن می‌شود؛ ما بر همین مبنا با ایالت متحده تعامل می‌کنیم و انتظار داریم حرف‌هایی از جانب واشنگتن به گوش برسد که به جای تخریب اعتماد، آن را بسازد.»
مجری برنامه، به استقبال مردم از کاروان دیپلمات‌های بازگشته از لوزان در صبح فردای خوانده شدن بیانیه لوزان اشاره کرد و خطاب به ظریف گفت: «از شما مانند یک قهرمان استقبال شد، مردم در خیابان شادی می‌کردند و شما در یک ماشین سقف‌باز ایستاده بودید؛ این برای استقبال از یک وزیر خارجه معمولی نیست؛ آیا این بدان معناست که طبقه متوسط ایران خواهان پیوستن دوباره ایران به جهان و توقف منازعه با آمریکا و شیطان بزرگ خواندن این کشور هستند؟»
ظریف در پاسخ گفت: «مردم ایران، مردمی منطقی هستند که در برابر فشار و تهدید ایستادگی می‌کنند. من قبلا هم گفته بودم که ایرانیان اصلاً به فشار، آلرژی دارند و نتیجه آن هم مشخص است، تا زمانی که فشار باشد، مردم ایران واکنشی قوی نشان می‌دهند؛ در هشت سال اخیر که فشار بر ایران، اولویت تاکتیکی رویارویی با ایران بود، ۲۰۰ سانتریفیوژ به ۲۰ هزار سانتریفیوژ تبدیل شد.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: «مردم تقابل را دوست ندارند و ترجیح می‌دهند که با دنیا، گفتمان داشته باشند و همین مردم وقتی دیدند که نمایندگانشان در مذاکراتی بر مبنای احترام متقابل، با دنیا گفت‌وگو کردند خوشحال شدند و به شما بگویم که باز هم همین مردم، اگر ببینند که توافق، در جهت احترام به شأن و حقوق آنها نیست، مطمئناً گزینه مقاومت در برابر یک توافق بد را به پذیرفتن آن، ترجیح خواهند داد.»
حالا که صحبت از مقاومت ایرانیان در برابر فشارهای خارجی شد، مجری برنامه از یکی از نمودهای عینی فشار یعنی تحریم سخن گفت و به ظریف گفت: «در آمریکا، تفکر غالب این است که تحریم‌ها شما را به پای میز مذاکره آورد.»
ظریف گفت که این تفکر اشتباه است؛ وی افزود: «این اعتقاد کابینه کنونی و انتخاب مردم بود که ما را به پای میز مذاکره آورد، مردم برنامه کاری آن نامزد انتخاباتی(حسن روحانی) را انتخاب کردند که به احترام و تعامل با دنیا اعتقاد داشت، وی در حالی انتخاب شد که نامزدهای دیگری در رقابت انتخاباتی حضور داشتند که برنامه بهتری برای اقتصاد داشتند ولی مردم با انتخاب برنامه کاری تعامل با دنیا، ما را به پای میز مذاکره آوردند.»
ظریف در ادامه البته گفت که با روی کار آمدن دولت جدید، گزینه‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در برابر غرب قرار می‌دهد، تغییری نکرده؛ وی گفت: «پیشنهادها و گزینه‌هایی که امروز به جامعه جهانی ارائه می‌دهیم، دقیقاً همان گزینه‌هایی است که هشت یا ۱۰ سال پیش به آنها ارائه دادیم ولی غرب در آن زمان، اهمیت این پیشنهادات را درک نکرد.»
ظریف افزود: «آنها پس از این وقایع، حسرت آن فرصت از دست رفته را خوردند ولی الان یک فرصت دیگر برای آنها ایجاد شده؛ فرصتی که نه به خاطر تحریم بلکه به خاطر انتخاب ما ایجاد شده است، انتخاب گزینه تعامل با دنیا از سوی مردم ایران. البته اگر این گزینه موثر واقع نشد، آنگاه مسیرهای دیگری در برابر ما باز خواهد بود.»
وی در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد احتمال همکاری‌هایی فراتر از مسئله هستهای پس از توافق، گفت: «نمی‌خواهم این مسئله را رد کنم، اما می‌گویم این چیزی نیست که بشود تضمین کرد در انتها به دست می‌آید. ما می‌خواهیم قادر به تعامل با غرب بر اساس احترام متقابل باشیم. نمی‌خواهیم با غرب مخاصمه داشته باشیم. ما می‌خواهیم از منافع تعامل بهره‌مند شویم. اما ما بر عزت خود پافشاری می‌کنیم، ما تأکید داریم که تعامل بر اساس احترام متقابل باشد. این مسئله برای ما بسیار حائز اهمیت است.»
وزیر امور خارجه ایران با بیان اینکه ایران به نامه‌های باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا پاسخ داده، در خصوص دیدگاه منفی رهبری ایران نسبت به آمریکا، گفت: «فقط رهبری نیست، افکار عمومی ایران، مردم ایران نسبت به نیات ایالات متحده بسیار بدبین هستند. این مایه تأسف، اما یک واقعیت است. واقعیت این است که ایرانی‌ها، عموم ایرانی‌ها، به تاریخ اهمیت بسیاری می‌دهند. آنها سرنگون کردن یک دولت دموکراتیک و حمایت از یک رژیم مستبد را به یاد دارند.»
وی سپس در واکنش به چارلی رز که گفت آمریکایی‌ها هم گروگان گرفته شدن دیپلمات‌هایشان را فراموش نمی‌کنند، گفت: «بله، تاریخ بدی وجود دارد. ذهنیتی در دو کشور وجود دارد که به شکل‌گیری این فضا منجر شده است. ما هم نمی‌خواهیم در این مورد بحثکنیم که چه اتفاقی ابتدا افتاد و چه کسی در ابتدا مسئول بود. ما باید این سوابق تاریخی را بفهمیم و درک کنیم و ببینیم آیا می‌شود از طریق همکاری برای حل این مسئله، این دیوار بی‌اعتمادی را که بین ایران و ایالات متحده وجود دارد، کاهش داد یا نه. و ببینیم که آیا این موقعیتی برای اینکه به جلو حرکت کنیم فراهم می‌کند یا نه.»
آقای ظریف افزود: «رهبری به صراحت گفته است که به ایالات متحده اعتماد ندارد، مانند اغلب ایرانی‌ها. او در آخرین موضع‌گیری خود تصریح کرد که اگر این(موضوع هستهای) درست پیش برود، ممکن است احتمال مذاکره در موضوعات دیگر هم به وجود آید. ما باید تصمیم‌گیری کنیم، باید ببینیم که اوضاع چطور پیش می‌رود، باید ببینیم که آیا ایالات متحده آماده است تا بر اساس احترام با ایرانیان تعامل کند یا نه.»
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا به مردم ایران بی‌احترامی کرده، گفت: «اگر شما می‌خواهید به توافق برسید و در عین حال با تحریم به فشار به مردم ایران ادامه دهید، از دید من این یک رویکرد احترام‌آمیز نیست.»
آقای ظریف در واکنش به این گفته مجری که رهبر ایران از تمامی جزئیات مطلع است و تمام اقدامات وزیر امور خارجه با مورد تائید است، گفت: «ساختار ایران بر اساس خواست مردم است و مردم این دولت را انتخاب کردند و رهبر هم همواره در طول دوره فعالیت خود، از انتخاب مردم ایران حمایت کرده است. رهبر به انتخاب مردم احترام می‌گذارد.»
وی افزود: «ما صحبت کرده‌‌ایم و من گزارش داده‌ام. ایالات متحده می‌تواند به ما نگاه کند و بگوید در ۱۸ ماه گذشته ایران به توافق و تمام تعهدات خود پایبند بوده است. اما متأسفانه از طرف ما، ایالات متحده خود را در توری از تحریم‌های ضد ایرانی گرفتار کرده که حتی اگر هم بخواهد، به سختی می‌تواند از آن خارج شود. ما گاهی هم دیده‌ایم که برخی سیاستمداران بیش از برداشتن تحریم‌هایی که با آن موافقت کرده‌اند، بر نگه داشتن آنها اصرار دارند.»
وزیر امور خارجه در واکنش به این گفته که تحریم‌ها به اقتصاد ایران ضربه زده‌اند، گفت: «قطعا همین‌طور است. اگر هدف تحریم‌ها ضربه زدن به مردم ایران باشد… تحریم‌ها ذهنیت مردم ایران نسبت به دولتشان را تغییر ندادند. دولت ایران با ساخت سانتریفیوژهای بیشتر پیش رفت. بلکه موجب شکل‌گیری ذهنیتی در مردم ایران شد که ایالات متحده با آنها خوب برخورد نکرده است، که ایالات متحده آنها را تحت فشار قرار داده است. اینکه ایالات متحده تلاش می‌کند نگذارد آنها حتی با پول خودشان از خارج دارو بخرند. ایالات متحده می‌گوید دارو را تحریم نکرده است، اما زمانی که شما به بانک بروید و
بگوئید که می‌خواهم دارو ارسال کنم، به شما می‌گویند که نمی‌توانند این کار را برای شما انجام دهند.»
وی سپس در پاسخ به اظهارات چارلی رز که اصرار داشت تحریم‌ها موفق بوده‌اند، گفت: «اگر شما می‌خواستید با مردم ایران دشمنی کنید، منظورم شما نیستید، ایالات متحده، اگر ایالات متحده می‌خواست با مردم ایران دشمنی کند، اگر می‌خواست احساس عدم اطمینان به ایالات متحده را در مردم به وجود آورد، خوب تحریم‌ها موفق بوده است. اما اگر هدف این تحریم‌ها آوردن ایران پای میز مذاکره بود، این چیزی نیست که به آن رسیده باشند.»
وزیر امور خارجه در واکنش به پافشاری مجری در خصوص نتیجه‌بخش بودن تحریم‌ها، افزود: «ما پای میز مذاکره هستیم، چراکه پیش از این تحریم‌ها هم افراد مشابه ما، مذاکره‌کنندگان پیشین پای میز مذاکره بوده و مذاکره می‌کردیم. ما همواره پای میز مذاکره بودیم. ما در دوران خاتمی مذاکره می‌کردیم و رئیس‌جمهور روحانی و من مذاکره‌کننده بودیم. سپس جانشین‌های ما نیز به مذاکره ادامه دادند. این دولت آمریکاست که از ایده عدم غنی‌سازی دست کشیده است. اگر ایالات متحده ۱۰ سال قبل پذیرفته بود که ایران حق غنی‌سازی دارد، ما هیچ‌یک از این موارد بی‌دلیل را در ده سال گذشته نداشتیم.»
آقای ظریف سپس در پاسخ به این گفته که حالا ایالات متحده برنامه هستهای ایران را محدود کرده، گفت: این امر ۱۰ سال قبل هم مقدور بود، آن زمان پیشنهاداتی روی میز بود. ۱۰ سال قبل، پیش از آنکه حتی یک قطعنامه شورای امنیت وجود داشته باشد، گزینههای بهتری فراهم بود. اما ایالات متحده، دولت (جورج) بوش تصمیم به بر هم زدن مذاکرات گرفت. جان بولتون (نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل) تصمیم گرفت توافقی را که داشت با اروپاییها به دست میآمد، بر هم بزند. حالا آنها پشیمان هستند.
