اهداف پوتین از سفر به ایران

به گزارش افکارخبر به نقل از فارس، بسیاری از رسانه‌های روسیه در بازتاب دیدار ولادیمیر پوتین با رهبر انقلاب گزارش خود را این‌گونه آغاز کردند: سفر به ایران، برای هر سیاستمدار خارجی حتی برای ولادیمیر پوتین نیز از اهمیت شایانی برخوردار است. ایران دارای تمدنی کهن و فرهنگی غنی هست و همواره در راستای منافع ملی خود حرکت می‌کند. آنچه  در ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی اهمیت ویژه‌ای پیداکرده، عدم وابستگی و دستیابی به مرز خودکفایی در همه امور است که باوجود سد بزرگ "تحریم‌های غرب و آمریکا" تا حدودی موفق شد به این مهم دست یابد.

 ولادیمیر پوتین که ظاهراً هدف اصلی آن شرکت در مجمع کشورهای صادرکننده گاز بود، پس از ورود به فرودگاه امام خمینی (ره) مستقیماً به دیدار رهبر انقلاب اسلامی شتافت که این نشان از اهمیت بسیار بالای دیدار با رهبر ایران برای وی بود. مهم‌ترین مسئله‌ای که در دیدار پوتین و رهبر ایران موردبررسی قرار گرفت مسئله سوریه و مبارزه با تروریسم تا نابودی کامل بود که دو کشور در این خصوص موضع‌گیری مشابهی دارند. عدم استقبال روسیه از ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا و حضور نظامی مسکو در سوریه درنتیجه ناکارآمدی این ائتلاف در سوریه معادلات منطقه را به‌کلی تغییر داد. چراکه از یک‌سو روسیه و آمریکا علناً به مرز تقابل رسیدند و از دیگر سو ایران و روسیه بیش از گذشته به هم نزدیک شدند. بنابراین پوتین  به دنبال فرصت مناسبی برای حضور در ایران و مذاکره مستقیم با رهبر انقلاب بود که مجمع کشورهای صادرکنندگان گاز بهترین بهانه و بهترین زمان برای دیدار وی با رهبر ایران بود.

دیدار پوتین با رهبر انقلاب بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های روسی داشته است به‌نحوی‌که در برخی از رسانه‌های روسی کمتر به اصل ماجرا یعنی شرکت در مجمع کشورهای صادرکننده گاز پرداخته شد. خبرگزاری "ریانووستی" ضمن بازتاب دیدار پوتین و مقام معظم رهبری نوشت «آیت‌الله خامنه‌ای از دانش بسیار بالایی برخوردار است و بر مسائل روز بین‌الملل اشراف کامل دارند. صدها کلید نامرئی برای حل بسیاری از مسائل سیاسی و اقتصادی خاورمیانه در دستان ایشان قرار دارد. دیدار با رهبر عظیم ایران در نوع خود افتخاری بزرگ است و این افتخار فقط نصیب اشخاص خاصی می‌شود. بنابراین دیدار رئیس‌جمهوری روسیه با رهبر ایران نشان از اهمیت مسئله سوریه و نزدیکی روبه فزون ایران و روسیه است».

گفتنی است، دیدار پوتین از ایران بعد از هشت سال صورت گرفته و این دومین بار است که شخصاً با رهبری دیدار می‌کند.

تشکیل ائتلاف بزرگ نیز از مسائلی است که پوتین با رهبران ایران موردبررسی قرارداد که این ایده ابتدا از سوی فرانسه مطرح شد. باوجود اظهارات افتخارآمیز آمریکا در مورد رهبری مبارزه با تروریسم، اما باید خاطرنشان کرد که روسیه و ایران دونیروی محرک قوی هستند که از هوا و زمین عرصه را بر تروریست‌ها در تنگ کردند، ازاین‌رو هرگونه ائتلاف ضد تروریسم در سوریه و حتی در کل خاورمیانه بدون این دو کشور عملاً فاقد کارایی است. ناکارآمدی ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا در سوریه به‌خوبی گویای این ادعا است. در آستانه سفر پوتین به ایران رسانه‌های غربی همکاری ایران و روسیه را مقطعی و موقتی ارزیابی کردند و معتقدند که ایران و روسیه در سوریه اهداف متفاوتی دارند. پاسخ به این شبهه در موضع دو کشور در قبال سوریه و همچنین در روابط روزافزون طرفین روشن است و مسئله‌ای که غرب در تلاش است برای بروز اختلاف میان ایران و روسیه به آن دامن زند مسئله اسرائیل است که با توجه به رفتار خصمانه دیرین اسرائیل نسبت به جمهوری اسلامی و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران و همچنین نقض آشکار قوانین بین‌الملل در خصوص فلسطین در سایه حمایت آمریکا، طبیعی است که ایران سر سازش با اسرائیل ندارد و طبیعتاً یکی از اهداف ایران، تضعیف موقعیت اسرائیل در خاورمیانه به‌ویژه در سوریه است. این در حالی است روسیه با اسرائیل از روابط خوبی برخوردار است که این درواقع نشان‌دهنده اصول روابط بین‌الملل است. معمولاً در روابط بین‌الملل تفاهم کامل وجود ندارد و کشورها تنها در چند نقطه می‌توانند باهم اشتراک داشته باشند. بر این مبنا نقطه اشتراک ایران و روسیه مبارزه با تروریسم و طرفداری از دولت قانونی سوریه و مهم‌تر از همه حامی تشکیل دولت بر اساس آراء مردم و انتخاب مردم سوریه است. هدف اصلی روسیه در سوریه خنثی کردن و از بین بردن تروریست‌های آسیای مرکزی، قفقاز و جلوگیری از بازگشت آن‌ها به فضای پسا شوروی است. استراتژی که فرانسه در سوریه بکار نبرد و  منجر به حوادث جبران‌ناپذیری در پاریس شد. هدف جمهوری اسلامی نیز از بین بردن تهدید تروریسم و افراط‌گرایی است، چراکه ایران به جزیره ثبات در منطقه خاورمیانه معروف است و بنا ندارد جنگ و ناامنی را به داخل بکشاند. غرب نیز به‌خوبی از تهدید اتحاد استراتژیک ایران و روسیه آگاه است و با ابزارهای مختلفی تلاش می‌کند در روابط ایران و روسیه شکاف ایجاد کند.

به‌طورکلی اهداف پوتین از سفر به ایران و دیدار با رهبر انقلاب اسلامی را می‌توان این‌گونه ارزیابی کرد:

1. تحکیم اتحاد ایران و روسیه در پرتو مبارزه با تروریسم در سوریه

2. ایجاد حس اعتمادسازی در مسائل بین‌الملل به‌ویژه حرکت موازی در راستای منافع دو کشور

3. توسعه روابط تجاری اقتصادی میان دو کشور در بالاترین سطح

4. از بین بردن موانع موجود بر سر راه شراکت استراتژیکی دو کشور

5. سبقت گرفتن از غرب برای کسب بیشترین سهم از بازار پسا تحریم

6. پیشگام شدن به‌منظور حفظ دوستی با ایران در فضای پسا تحریم

بنابراین روسیه به ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شرکای خود در خاورمیانه می‌نگرد و ایران یکی از اولویت‌های سیاست خارجی روسیه است؛ از نگاه روسیه، ایران کشوری مستقل و با اراده قوی است و با وجود تحریم های بین المللی و قرار گرفتن در منطقه بحران خیز توانسته است عزت و استقلال خود را حفظ کند. موضع‌گیری مشترک ایران و روسیه در قبال سوریه و وجود هر دو کشور در یک قایق تحریم، دو طرف را بیش‌ازپیش به یکدیگر نزدیک کرد، ازاین‌رو مسکو آماده برقراری ارتباط در تمام پارامترها با جمهوری اسلامی هست.

یادداشت حاضر برگرفته از منابع روسی است.