بهروز کمالوندی سخنگو و معاون سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی درباره هدف از سفر یوکیا آمانو دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران در پی اعلام اجرایی شدن توافق هسته‌ای گفت: ما از آقای امانو دعوت کردیم که به ایران سفر کند و هدف هم این بود که یک چارچوب و راهکاری را تدوین بکنیم که بتوانیم این مراحلی که پیش بینی شده است تا برسیم به اصطلاحا «نتیجه گیری گسترده.»
وی بیان کرد: در «نتیجه گیری گسترده» براساس پروتکل الحاقی، علی القاعده بعد از اینکه همه راستی آزمایی‌ها را آژانس انجام می‌دهد، می‌آید و یک جمع بندی و نتیجه گیری کلی می‌کند که در آن می‌گوید که همه فعالیت‌های یک کشور در راستای فعالیت‌های صلح‌آمیز است، که البته اینها را به اعلام شده و اعلام نشده تفکیک نمی‌کند چرا که فرض بر این است که همه اینها اعلام شده است.
وی افزود: چون ما پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا می‌کنیم، از روز اجرا، باید سازوکارهای این را ببنیم. خوشبختانه برای اینکه این خیلی طولانی نشود، یک پیش بینی حداکثر 8 ساله کرده‌ایم؛ یعنی آژانس علی القاعده ممکن است با کشورهای دنیا حداقل پنج سال طول بکشد تا به این جمع بندی برسد، ولی ما مایل هستیم که حتی این را زودتر از پنج سال کنیم و در این زمینه تلاش می کنیم.
برخی کنترل های اضافه در طول زمان حذف می‌شود
معاون سازمان انرژی اتمی ایران در گفتوگو با برنامه «من طهران» شبکه خبری العالم افزود: مفهوم این است که خیلی از این کنترل هایی که شاید در واقع اضافه هم باشد، عملا برطرف می‌شود و ما اگر به این جمع بندی برسیم، آن بحث تحریم‌هایی هم که اشاره کردند، تحریم‌های هسته‌ای یا تحریم‌های تسلیحاتی و غیرذلک، به مجردی که این نتیجه حاصل بشود، آنها هم کنار می‌رود، پس بنابراین یک گام مهم است که باید برای آن برنامه ریزی داشته باشیم و ما گفتیم که حتی یک روز را هم از دست ندهیم و دعوت کردیم و پیشنهاد کردیم وایشان هم پذیرفت و فرصت خوبی بود که ایشان به ایران بیاید و در این فضای مثبت ایجاد شده –بخصوص با حل مسئله اصطلاحا PMD و همینطور فضای خوبی که بوجود آمده است- آقای آمانو به تهران بیایند و هم با دکتر صالحی و هم با رئیس محترم جمهور دیدار داشته باشند تا انشاء الله برمبنای آن، بتوانیم یک سازوکاری را برای اهداف بلندمدت داشته باشیم و انشاء الله ما گزارشات دقیقتر هم به رسانه ها خواهیم داد.
کمالوندی تصریح کرد: یک سری از محدودیت‌هایی که برای ایران هست، مثلا همین محدویتی که در زمینه هسته‌ای یا تسلیحاتی اشاره کردم مستلزم این است که این دوره طی شود؛ یعنی آژانس بیاید و اعلام بکند که همه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران صلح آمیزاست و برای اینکه اینکار را بکند، در واقع یک فعالیت‌هایی را باید داشته باشد و درباره این فعالیت‌ها ما با هم صحبت می‌کنیم و برای اینها برنامه ریزی می‌کنیم و با آقای آمانو مطرح خواهیم کرد که ما می‌خواهیم به جای هشت سال فرضا آن را چهار سال و یا حتی کمتر انجام بدهیم، چه کاری باید برای این انجام دهیم؟ و چه سازوکاری به نظر شما می‌رسد؟ در واقع مشورت می‌کنیم. ضمن اینکه می‌خواهیم پیامی به ایشان و بقیه بدهیم که ما خودمان برای اینکه در واقع اعلام بشود که فعالیت‌های هسته‌ای کشورما صلح آمیز است، عجله داریم.
یادآور می شود یوکیو آمانو دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بامداد امروز به تهران آمد و مورد استقبال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی قرار گرفت.
رفع نگرانی و حفظ صنعت هسته‌ای دو هدف عمده مذاکرات
معاون سازمان انرژی اتمی در بخش دیگری از گفتوگو با العالم درباره چشم انداز برنامه هسته‌ای ایران بعد از توافق هسته‌ای اظهار داشت: مذاکراتی طولانی برگزار شد که بیش از دو سال طول کشید و هدف از مذاکرات این بود که بتوانیم رفع نگرانی از طرف آنها داشته باشیم و نیز بتوانیم صنعت هسته‌ای را حفظ بکنیم و خوشبختانه هم – با وجود سختی و دشواری و طولانی بودن راه- به این دو هدف رسیدیم.
مهمترین هدف بلندمدت ما در صنعت هسته‌ای که ویژگی اصلی آن غنی سازی هست، رسیدن به تولید سوخت نیروگاهی است.
وی افزود: در مورد سوال شما که آیا این چیزی که توافق شده است، زمینه را ایجاد می‌کند تا صنعت هسته‌ای ما بتواند به آن سبک مورد نظر به توسعه خود ادامه دهد؟ باید بگویم بله. این در واقع اساس کار ما بوده است؛ یعنی استراتژی کار ما در مذاکره این بود که مطمئن بشویم که در جاهایی بایستیم و مذاکره بکنیم و ملاحظاتی را در نظر بگیریم که حتما در آن، نیازهای صنعت هسته‌ای ما باشد تا بتوانیم به آن اهداف بلندمدت برسیم.
ایران با تولید سوخت نیروگاهی فاصله نگرفته است
کمالوندی تصریح کرد: مهمترین هدف بلندمدت ما در صنعت هسته‌ای که ویژگی اصلی آن غنی سازی هست، رسیدن به تولید سوخت نیروگاهی است. اگر الان سوال کنید که آیا با برجام؛ از این هدف فاصله گرفته یا به آن نزدیک شده‌اید، باید بگوییم که ما در رابطه با برجام، درحقیقت نه تنها فاصله‌ای با این هدف پیدا نکردیم بلکه حتی می‌توانیم بگوییم – به دلیل اینکه در ضمیمیه 3 پیش بینی شده که کشورهای 1+5 با ایران در رابطه با تولید سوخت نیروگاهی در داخل ایران کمک بکنند و همکاری داشته باشند، می‌توانیم بگوییم که ما حتی یک قدم هم به این طریق جلو رفته‌ایم. ضمن اینکه افق روشنی وجود دارد و ما برنامه خود را به آژانس ارایه داده‌ایم و در این برنامه هم دوره محدودیت دیده شده است و هم آن حرکت به سوی صنعتی شدن بعد از این دوره محدودیت. بنابراین اگر خواسته باشم در یک جمله بگویم، حتما صنعت هسته‌ای ما بالندگی و رشد و نشاط خودش را در سال‌های آینده خواهد داشت.
وسعت برنامه هسته‌ای ایران کوچک نشده است
وی در پاسخ به این سوال که آیا می توانیم بگوییم که حجم یا وسعت برنامه هسته‌ای ما کوچکتر شده است اما در آینده می‌تواند فعالتر باشد، گفت: می‌خواهم بگوییم که کوچک هم نشده است. درست است که آمار و ارقام اینطور داده می‌شود که دو سوم سانتریفیوژهای ایران کاهش پیدا کرده است، ولی ما عملا از این سانتریفوژهایی که داشتیم، نصف بلکه بیشتر آن –به دلایل سیاسی یا فنی- اصلا استفاده نمی‌شد. به لحاظ فنی، این نوع از ماشین های نسل اول «کرش» زیادی داشت. کرش در اصطلاح، حالت عدم تعادل است. این کرش 40 تا 50 درصد بود. الان ماشین های جدید ما که تست هم شد و بخشی از اینها کار می کرد و در همین ایام هم خاموش کردیم، کرش اینها تقریبا صفر بود.ما دو مدل ماشین داریم که ظرفیتی حدود پنج برابر تا شش برابر همین ماشین های نسل اول دارند. به عبارت دیگر، اگر قرار بود، برجام هم نبود و ما کار خودمان را ادامه می دادیم، قرار نبود که متکی به این تعداد سانتریفیوژ و این نوع سانتریفیوژ کار خودمان را ادامه بدهیم. قطعنا، ما بدنبال این بودیم که از این سانتریفیوژها کم کنیم و سانتریفیوژهای مدرن‌تر و جدیدتر را به کار بگیریم.
وی خاطرنشان کرد: پس بنابراین اگر قرار بوده است که ما دو گام را برداریم، که گام اول کم کردن از اینها و بیرون آوردن (آنها) از چرخه تولید و گام دوم استفاده از سانتریفیوژهای جدید، باید بگویم که قدمی در راستای گام اول برداشته باشیم، گام دوم را نیز که اطمینان یافتن از اینکه این ماشین ها، قابل اعتماد و اتکا هستند، داریم برمی داریم. تحقیق و توسعه ما صدمه ای ندیده است و تحقیق و توسعه ما مشخص می کند. همین الان اگر بخواهیم استفاده بکنیم، طبیعتا ماشین‌های با وضعیت بهتری هست که حدود پنج برابر نسبت به نسل قبلی ظرفیت دارد اما بدنبال ماشینی هستیم که 20 برابر داشته باشد.
افق زمانی ایران برای جایگاه صنعتی سوخت تغییر نکرد
وی بیان کرد : ما عجله‌ای هم در این زمینه نداریم. حتی اگر برجام هم نبود، قرار نبود ما به سرعت دنبال تولید سوخت صنعتی برویم چون این سوخت صنعتی یک الزاماتی دارد که باید مقداری فرصت داد تا زمان حل بکند؛ بخصوص در کیفیت و نحوه تولید. تولید شما باید متکی به ماشین‌هایی شود که قابل اتکا باشند. این روش آزمون و خطا یا آزمایشات مربوط به تحقیق و توسعه - علی القاعده- باید ادامه پیدا می کرد و الان هم دارد ادامه پیدا می کند. بنابراین به لحاظ زمانی چیزی را از دست نمی دهیم. اگر در دوره قبل هم نگاه می کردیم یک افق 15 ساله مدنظرما بود تا به آن جایگاه صنعتی سوخت برسیم. الان هم همین افق مورد نظر است و قرار است انشاءالله در انتهای 15 سال از تاریخ برجام، ما حداقل به حدود 190 هزار سو برسیم؛ یعنی بالای 200 هزار سو و امکان اینکه بتوانیم این را از این میزان هم افزایش بدهیم، هست.
کمالوندی یادآور شد: البته این را نمی توانیم الان بگوییم. از سال‌های هشت و 9 یعنی زمانی که تست ماشین‌ها تقریبا بخواهد تمام شود، مشخص می کنیم که کدامیک از این ماشین‌ها با توجه به کارایی و بهره وری و ضریب خطای کمتری که دارد، می تواند در چرخه تولید سوخت قرار بگیرد. پس بنابراین ما به لحاظ زمانی هم عقب نیستیم. شما اشاره کردید که آیا به جای کمیت دنبال کیفیت می‌روید؟ باید بگوییم که درست است که کمیت –همانطور که اشاره کردم- خیلی تفاوت نکرده است اما از این به بعد هم اگر قرار بود که ادامه بدهیم، اینطور نبود که – حتی در نبود برجام - مثلا به این 10 هزار سانتریفیوژ گاز تزریق می کردیم بلکه حتما ما کار تحقیق و توسعه را ادامه می دادیم و بعد از آن بود که تصمیم می گرفتیم که چه نوع ماشین و چه تعدادی را استفاده کنیم. الان هم داریم همین کار را می کنیم، بنابراین می‌توانیم جمع بندی بکنیم که عقب نیفتاده‌ایم.
