«ما اجرای برجام را به طور کامل ندیده‌ایم.» تخت روانچی گفت، دیروز و در نخستین همایش مشترک بانکی ایران و ایتالیا. سخنان دولتی‌ها درباره‌ی برجام این روزها آنقدر به قهقرا رفته که از تناقض گاه و بیگاهشان می‌توان طنزها نوشت. روزی دستاوردهای برجام را «تقریبا هیچ» دانسته و فردا در مقام توجیه «هیچ»، آسمان به ریسمان بافته و «برجام» را «ابر گذرا» و «نعمت الهی» معرفی می‌کنند. برجام قبل از رسیدن به روز اجرای آن به صورت بالقوه می‌توانست تمامی مشکلات کشور از آب خوردن تا بیکاری را رفع کند اما پس از اجرا، به قول نهاوندیان «نباید از آن توقع معجزه داشت و اصلا قرار نیست برای ما رشد اقتصادی به بار بیاورد». هرچه هست اما به نظر می‌رسد دومینوی «تقریباً هیچ» در میان اعضای دولت در حال پیشروی است. این روزها حتی دست اندرکاران برجام هم حاضر نیستند از آشی که برای مردم پختند، دفاع کنند. حتی کارشناسان و صاحب‌نظرانی که در زمان اجرایی شدن برجام، با تمام منطق و استدلالات خود از توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 دفاع می‌کردند امروز یک به یک در حال پس گرفتن ادعاهای پیشین خود و بی‌نتیجه خواندن اجرای برجام برای ایران هستند.
دلواپسی، دروغ و جهل!
سریال دلواپسی‌های کاروان «تدبیر و امید» درباره‌ی برجام حالا به قسمت «تخت روانچی» رسیده است. معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزیر امورخارجه که پس از صالحی، سیف و نوبخت چهارمین نفر از اعضای دولت است که صراحتا دلواپسی خود نسبت به برجام را اظهار داشته، در همایش مشترک بانکی ایران و ایتالیا گفت: «آن چیزی که مدنظر ایران بوده تا به امروز به طور کامل مشاهده نشده و ما اجرای برجام را به طور کامل ندیده‌ایم. دلیل مهم در این ارتباط آن است که دولت آمریکا آنطور که باید به وظایف خود عمل نکرده است و برجام از دید ما به طور کامل موفقیت‌آمیز نبوده است.»
از سوی دیگر سخنگوی کاخ‌سفید نیز آب پاکی را روی دست توجیه‌کنندگان بدعهدی‌های آمریکایی‌ها ریخت و در مصاحبه هفته گذشته خود کسانی را که ادعا دارند ایران پس از اجرای برجام به مبالغ هنگفتی دست پیدا نموده است، « دروغگو» یا «ناآگاه» خواند و گفت: «اینکه منتقدین می‌گویند که ایران صدها میلیارد دلار بر اثر تخفیف تحریم‌ها و در نتیجه این توافق به دست خواهد آورد یا دروغ می‌گویند یا اصلا از هیچ‌چیز اطلاع ندارند.»
دستاوردهای شرمسارانه!
هاشمی رفسنجانی هم که اخیرا به گیلان و قزوین سفر کرده، در جمع برخی دانشجویان دانشگاه آزاد قزوین منتشر شدن آثار مثبت برجام توسط دولت را مایه شرمساری منتقدان دانسته و مدعی شد که برجام همه مشکلات کشور را حل کرده است. هاشمی گفت: «دستاوردهای برجام باعث شده چرخ اقتصاد کشور به حرکت درآید و برجام همه‌ی مشکلات کشور را حل کرده است. اگر دولت تدبیر و امید فهرست مشکلات حل‌شده به‌واسطه برجام را اعلام کند، این افرادی که می‌گویند برجام دستاوردی نداشته به طور یقین شرمنده مردم خواهند شد.»
معاون اول دولت نیز در همین حال و هوا برجام را «کاری بزرگ، تاریخی و اتفاقی کم‌نظیر در تاریخ کشور و مذاکرات بین‌المللی» دانسته، سپس در نقطه مقابل صحبت‌های هاشمی مدعی می‌شود: «وضعیت معیشتی خانوارها و به خصوص اقشار ضعیف جامعه بدتر شده است» !
صحبت‌های هاشمی درباره‌ی شرمساری منتقدان در پی انتشار دستاوردهای برجام در حالی است که مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس جمهور، هفته گذشته در کرمان دستاوردهای برجام را «امنیتی» و «محرمانه» خوانده و می‌گوید: «برجام، دستاوردهای فراوانی برای ملت ایران به همراه داشت، اما برخی از دستاوردها محرمانه بوده و در حال حاضر امکان بیان آنها وجود ندارد. چرا که دشمنان درصدد خنثی کردن آنها برمی‌آیند.»
سخنگوی دولت یازدهم اما مُشتی از خروارها دستاورد محرمانه و امنیتی برجام را در جمع رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، برای مردم عرضه می‌کند. نوبخت می‌گوید: «حضور 8 رئیس جمهور و 5 نخست وزیر و 3 رئیس مجلس و 28 وزرای خارجه گویای آثار ملموس از انگیزه‌های کشورهای خارجی برای روآوری به اقتصاد رو به رشد ایران است.» و این بازگشت به همان ادعای هاشمی رفسنجانی در قزوین است که گفت: «پیش از برجام شخصیت‌های دنیا به ایران نمی‌آمدند. حال آنکه اکنون در صف می‌ایستند و این مسئولان ما هستند که فرصت دیدن تمام آنان را ندارند.»
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که دستاوردهای برجام خیلی هم پنهان و محرمانه نیست و جز این موارد دیگر چیزی وجود ندارد که دولت بخواهد به عنوان دستاوردهای برجام منتشر کند تا منتقدان در مقابل خانواده‌های خود شرمسار باشند. چرا که امروز نه معاملات بانکی ایران از راه بانک‌های اروپایی حل شده است و نه آمریکایی‌ها اجازه‌ی تجارت آزاد بانک‌های اروپایی با ایران را می‌دهند. هر چند آمریکایی‌ها در ظاهر از تلاش‌های مجدانه خود برای ازسرگیری روابط تجاری و مالی میان شرکت‌های ایرانی و بانک‌های اروپایی و آمریکایی حکایت می‌کنند، اما در پشت پرده آمریکا هیچ علاقه‌ای به ورود بدون مشکل ایران به بازار اقتصاد جهانی ندارد.
برجام به اندازهی برجام است؛ نه بیشتر!
نوبخت در کمال آرامش، چندی پیش در پاسخ به منتقدان برجام گفت: «از برجام باید به اندازهی برجام انتظار داشت.» این یعنی از توافقی که تاکنون «هیچ» دستاوردی برای ایران نداشته است، باید به اندازهی خودش انتظار داشت. شاید سیدیاسر جبرائیلی نیز در همین راستا گفته است: «امروز اگر می‌بینیم ایران نفعی از برجام نمی‌برد، به این دلیل است که برجام مورد نظر آمریکا در حال اجراست و دولت یازدهم، برجام نظام را اجرا نمی‌کند.»!
توافق هسته‌ای با تمام تبلیغات بزرگ رسانه‌ای که پیرامون «حل‌المسائل» بودن آن صورت گرفت، حتی نتوانسته مشکلات تعاملات بانکی مربوط به اجرای برجام را حل کند و این موضوع از آنجا پیداست که وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام می‌کند پول خرید 32 تن آب سنگین ایران را از طریق یک کشور ثالث به ایران پرداخت خواهد کرد!
توافقی که حتی نتوانسته نوع نگاه آمریکایی‌ها به حضور ایران در عرصه تعاملات بازرگانی و اقتصادی بازارهای جهانی را ذره‌ای تغییر دهد، نباید هم توانایی این را داشته باشد که مشکلات داخلی ما را حل کند. اگر چه رئیس‌جمهور بارها در توصیف «برجام» آن را موهبتی الهی دانسته و معتقد است «برجام را خدا آورد»، اما بدون‌شک با توصیف و شرح لفظ نمی‌شود «تدبیر و امید» را در امور کشور جاری نمود.
