زمینه‌چینی برای تحریم‌های جدید در سخنان ضدایرانی ترامپ

مطابق با قانون داخلی آمریکا -Iran Nuclear Agreement Review Act of 2015- رئیس‌جمهور این کشور باید هر 90 روز اعلام کند که ایران به برجام پایبند بوده و یا خیر. آخرین‌بار ترامپ در ماه جولای اعلام کرد که ایران به برجام پایبند بود و متناسب با همان در سپتامبر توقف موقت تحریم‌های ایران 120 روز دیگر تمدید شد. لذا تقریبا تا اواسط دی‌ماه امسال توقف موقت تحریم‌های ایران ادامه دارد. اما ترامپ اعلام کرد که ایران به توافق هسته‌ای پایبند نبوده است. مطابق  با قانون داخلی اعلام این بیان به معنی این خواهد بود که کنگره آمریکا 60 روز فرصت خواهد داشت تا درباره بازگرداندن مجدد تحریم‌های تصمیم‌گیری کند.

بخش دیگری از سخنان ترامپ، ادعای رفع نقایص برجام از طریق اصلاح‌ قانون داخلی Iran Nuclear Agreement Review Act of 2015  بود. ترامپ گفت با همکاری رهبران اصلی مجلس نمایندگان و سنا طراحی قانونی را آغاز کردند که با اصلاح قانون پیشین نقایص توافق هسته‌ای را از بین ببرد. این موارد عبارتند از؛ دائمی کردن محدودیت‌های موجود در برجام و اجرای سخت‌گیرانه‌تر آن برای محدودیت هر چه بیشتر بر روی برنامه موشک‌های بالستیک ایران.

 این قسمت از صحبت‌های ترامپ در واقع تلاش برای قراردادن ایران در یک دو‌راهی است آن هم این که یا ایران باید مذاکره مجدد برای دائمی شدن محدودیت‌های برجام و عقب‌نشینی‌های موشکی را بپذیرد و در صورت نپذیرفتن آن، کنگره تحریم‌های آمریکا شامل 4 و نیم دستور اجرایی waive  شده را مجددا اعمال خواهد کرد.

مسئله تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله دیگر بخش‌های سخنرانی دونالد ترامپ بود. بعد از این سخنان وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که دستور اجرایی 13224 را که مربوط به گروه‌های تروریستی می‌شود بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال می‌کند. این امر در واقع همان اجرایی شدن رسمی و زودتر از موعد مادر تحریم‌ها (HR3364) در قبال ایران است.

دستور اجرایی 13244 در سال 2001 توسط جرج‌ بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا صادر شد. در این دستور تحریم‌های مهمی علیه سازمان‌هایی که از نظر آمریکا تروریستی محسوب می‌شوند، وضع شده است. طبق این دستور اجرایی اگر یک نهاد یا سازمان یا فردی به عنوان تروریستی شناسایی شود، مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی و غیربانکی آمریکا می‌شود. این مرحله از تحریم‌ برای سپاه ‌پاسداران انقلاب اسلامی ایران چیز جدیدی نیست. چرا که در حال حاضر هم حتی بعد از برجام که ادعا شده تحریم‌ها برداشته شده است، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تحریم‌های ثانویه بانکی و غیربانکی آمریکا قرار دارد. یعنی هم اکنون نیز سپاه در لیست SDN آمریکا قرار دارد. در حال حاضر اگر کسی با سپاه پاسداران همکاری کند مشمول برخی تنبیهات از سوی آمریکا می‌شود که موقتی هستند.

اما آنچه که وضعیت را بسیار متفاوت می‌کند و سبب می‌شود به این قانون لقب «سیاه چاله تحریم» بدهیم، این است که طبق دستور اجرایی 13224 هر آنکس که به یک سازمان شناسایی شده ذیل این دستور اجرایی، خدمات ارایه دهد (هر نوع خدمتی اعم از خدمت بانکی یا غیربانکی) مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا می‌شود. به این صورت که آن فرد یا نهاد ارایه دهنده خدمت خودش نیز در لیست تحریمی آمریکا یا همان SDN قرار می‌گیرد.

این قانون وقتی در کنار قانون IFCA-2013 قرار می‌گیرد شرایط را پیچیده می‌کند. چرا که در قانون IFCA-2013 هر فرد یا نهاد ایرانی یا فرد یا نهادی که به واسطه ایران در لیست تحریمی آمریکا SDN قرار بگیرد، مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی نیز می‌شود.