چالش تهران و واشنگتن؛ «اگر ترامپ شکست بخورد...»

روزنامه «الاهرام» مصر دیروز سه‌شنبه (هفتم می) در یادداشتی به قلم «محمد سعید ادریس» کارشناس امور ایران، نوشت، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا «عملا دنبال براندزای نظام ایران است که سران رژیم صهیونیستی آن را بزرگ‌ترین مانع منطقه‌ای در برابر طرح اسرائیلی برای خاورمیانه» می‌دانند.

ادریس نوشت، شیوه دونالد ترامپ در تعامل با ایران جدا از سیاست خارجه آمریکا نیست که در آن همه اعتبارهای حقوقی جامعه بین‌الملل را زیر پا گذاشته است و توضیح داد: «شاید به دلایلی از جمله محدودیت توانایی آمریکا، براندازی نظام ایران هدف اعلام شده [آمریکا] نباشد. شروط دوازده‌گانه مایک‌ پامپئو وزیر خارجه آمریکا در واقع شروط واشنگتن برای توقف فشار بر ایران است. شروطی که شامل [محدود شدن] توان هسته‌ای و توان موشکی و توقف چیزی که واشنگتن و متحدانش آن را دخالت ایران در امور داخلی این کشورها می‌نامند و همچنین شامل چیزی است که "حمایت از تروریسم" نامیده می‌شود؛ مقصودشان از تروریسم، سازمان‌ها و همه اشکال مقاومت است که سیاست خصمانه اسرائیل را رد می‌کنند». 

ادریس با بیان اینکه ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شد و تصمیم گرفتم تحریم‌های سخت‌تری علیه ایران وضع کند و آخرینش ممانعت از خرید نفت ایران در بازار و پایان معافیت هشت کشور از خرید نفت ایران بود، نوشت «معنای این‌ها این است که بحران میان دو کشور اکنون وارد مرحله‌ای شده که شاید بشود به آن گفت زمان خطر». 

ادریس توضیح داد: آمریکا خودش را مقابل دو رویارویی بزرگ قرار داده است؛ اول، رویارویی با کشورهای بزرگی که نفت ایران را می‌خریدند و در رأس آن چین، هند و ترکیه در کنار ژاپن و کره جنوبی. آیا آمریکا می‌تواند با چین و کشورهای دیگر برخورد کند؟ آیا در توانش هست که چین، هند و ترکیه را از واردات نفت ایران منع کند؟ اگر این کشورها به تهدید آمریکا توجه نکنند، پاسخ واشنگتن چه خواهد بود؟.  دوم، رویارویی با ایران که تأکید کرده که به تصمیم آمریکا متعهد نیست و از صادرات نفت خود دست نمی‌کشد. پس واشنگتن با ایران چه خواهد کرد؟ معنای این، این است که آمریکا خودش را در مقابل آزمایشی سخت قرار داده اگر در منع صادرات نفت ایران شکست بخورد. 

به گفته ادریس «این شکست، اگر رخ بدهد، برای رئیس جمهور آمریکا فاجعه خواهد بود» چرا که او تحت فشار حزب دموکرات است و نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا او را به «فریب» هموطنانش متهم کرده. ترامپ از اتهام تبانی با مسکو در انتخابات ریاست جمهوری تبرئه شد اما «او که در حال تکمیل دوره ریاست اول خود است و خود را برای دوره دوم نیز آماده می‌کند، در بدترین شرایط داخلی است و شکست در چالشی که خودش بر خودش مقابل ایران تحمیل کرده، آن‌هم در سایه شرایط نابسامان داخلی، اعلام زودهنگام شکست در انتخابات آتی و سقوط همه سیاست‌هایش است و این نکته، یکی از نکات مورد توجه ایران برای برنده شدن در این نبرد است».

 

 الاهرام، ایران را نیز مقابل آزمایش سخت دانست «اگر نتواند مقابل فشارهای آمریکا ایستادگی کند...». «اینجا این سوال مطرح است که ایران چطور می‌تواند سیاست آمریکا را که خصمانه می‌داند، شکست دهد؟ رهبر ایران [آیت‌الله] سید علی خامنه‌ای حد و حدود پاسخ ایران را روشن کرد وقتی تأکید کرد که تشدید تحریم‌های آمریکا بدون پاسخ نخواهد ماند. بدین معنا که اولویت، مقابله با آمریکاست اگر تهدیدهایش را علیه ایران اجرایی کرد. اما در هر حال، گزینه‌های ایران محدود به دو گزینه است؛ تشدید یا حفظ آرامش». 

ادریس توضیح داد «تشدید، اینجا یعنی چندین گزینه که برجسته‌ترینش البته، بستن تنگه هرمز است اگر با زور مانع صادرات نفت ایران شدند. این به معنای ورود به جنگ با آمریکایی‌هاست اگر نفتکش‌هایش [ایران] مورد تعدی قرار بگیرد. اهداف متعددی متعلق به آمریکا در همسایگی ایران هست که می‌تواند هدف گرفته شود از جمله حضور بیش از 5500 نظامی آمریکایی و 30 پایگاه نظامی آمریکا در عراق و حدود دو هزار نظامی آمریکا در شمال سوریه و همچنین پایگاه‌های آمریکا در برخی کشورهای خلیج [فارس]. یک نقطه ضعف بزرگ آمریکا نیز هست و آن اسرائیل است که از سه جهت در محاصره است؛ جنوب لبنان، غزه و جنوب سوریه. و این در حالی است که سران نظامی اسرائیل می‌گویند که میدان جنگ احتمالی آتی با حزب‌الله، جبهه داخلی اسرائیل خواهد بود. 

به گفته ادریس، حوزه دیگری که ایران می‌تواند وضعیت را تشدید کند، خروج رسمی آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت برنامه هسته‌ای ایران به وضعیت قبل از توافق 2015 است. «شاید ایران در این مسیر کار را تمام و به کلی از معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی خارج شود و گزینه کره شمالی را در پیش بگیرد». 

نویسنده به گزینه دوم نیز، یعنی حفظ آرامش اشاره کرد و نوشت «با همه این احوال، گزینه آرامش، هنوز در دسترس و ممکن است. به عکس گزینه‌های سپاه پاسداران و فرماندهانش،‌ این چیزی است که محمد جواد ظریف وزیر خارجه به پشتیبانی رئیس جمهور حسن روحانی، برای آن تلاش می‌کند. ظریف در حاشیه حضورش در نشست‌های روز جهانی صلح در نیویورک تأکید کرد که کشورش در مقابل سیاست‌های خطرناک آمریکا با درایت رفتار خواهد کرد...». 

ادریس در پایان نوشت: دو گزینه‌ای که یک حقیقت را فاش می‌کند؛ اینکه مشکلی که ایران با آن روبه‌روست، کمتر از مشکلی نیست که آمریکا با آن روبه‌روست. هر دو با چالش رو به رو هستند و هر دو مقابل آزمایشی سخت.