به تاسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک ( خنداب )، حدود یک ماه پس از اولین تور هسته‌ای سازمان انرژی اتمی برای رسانه‌های داخلی به منظور تشریح آخرین اقدامات این سازمان در راستای اجرای بیانیه ۱۸ اردیبهشت سال جاری شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در خصوص توقف برخی تعهدات برجامی، روز دوشنبه ۲۷ خرداد ماه حدود 70 نفر از مدیران، سردبیران و خبرنگاران رسانه‌های داخلی از تاسیسات آب سنگین اراک (خنداب) در 70 کیلومتری شهر اراک بازدید کردند.
اخبار سیاسی- در ابتدای این بازدید خبرنگاران و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی بر سر مزار دو شهید گمنام در این محل حضور یافتند و بعد از آن «بهروز کمالوندی» معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در نشستی خبری در محل تاسیسات آب سنگین اراک (خنداب) در جمع خبرنگاران به تشریح آخرین اقدامات فنی سازمان انرژی اتمی در راستای اجرای بیانیه اخیر شورای عالی امنیت ملی در توقف برخی تعهدات برجامی پرداخت و پس از آن از بخش‌های مختلف این تاسیسات از جمله راکتور آب سنگین، کارخانه آب سنگین و اکسیژن -18 بازدید شد.
* آغاز شمارش معکوس عبور از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳.۶۷
وی عنوان کرد از زمان اعلام چهار برابر شدن ظرفیت تولید اورانیوم ۳.۶۷ درصد ، تولید آن مجددا در روزهای اخیر افزایش یافته است. به نحوی که امروز خدمت شما اعلام می‌کنم اگر شمارش معکوس را از ۱۰ شروع کنیم از امروز به مدت ۱۰ روز (۲۷ ژوئن/ ششم تیر) ما از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ عبور خواهیم کرد و نه تنها عبور خواهیم کرد بلکه افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و بعد از عبور از ۳۰۰ کیلو، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با غنای ۳.۶۷ را بیشتر خواهیم کرد.
* عبور ذخایر آب سنگین از ۱۳۰ تن
کمالوندی درباره آب سنگین که جزو گام اول بیانیه شورای عالی امنیت ملی است نیز گفت: در ارتباط با آب سنگین، ما بخشی از تعهداتمان را انجام می‌دهیم و بخشی استفاده‌های داخلی داریم، ولی با این روندی که جلو می‌رویم با توجه به «اورهال» خوبی که روی کارخانه انجام گرفته، الان کارخانه آب سنگین کارخانه بسیار خوبی است و آماده افزایش ظرفیت بیش از این است. اگر تا ۲ ماه و نیم آینده بازارهای جدید برای عرضه تولیدات جانبی آب سنگین نداشته باشیم، ذخایر آب سنگین می‌تواند از ۱۳۰ تن هم بگذرد.
*نگاهی کوتاه به فعالیت مجتمع آب سنگین اراک
مجتمع آب سنگین به عنوان اولین و تنها تولید کننده آب سنگین در ایران نیازهای کشور را در راستای بهره‌مندی از انرژی صلح آمیز هسته‌ای مرتفع کرده و امکان سنجی اولیه تولید آب سنگین در کشور توسط گروهی از متخصصان سازمان انرژی اتمی با هدف دستیابی به فناوری تولید این ماده در سال ۱۳۷۲ شروع و در سال ۱۳۷۶ به انجام طراحی پایه طرح تولید آب سنگین منجر شد و در ادامه طراحی تفصیلی آن نیز همه با کمک مشاوران داخلی در سال ۱۳۷۷ پایان یافت. پس از ایجاد زیرساخت‌ها در سایت منتخب، عملیات احداث ساختمان و ساخت نصب تجهیزات در دی ماه ۱۳۸۲ شروع و ۱۱ شرکت مهندسی مشاور داخلی و ۴۱ شرکت ساختمانی و پیمانکاری ایرانی در تکمیل و اجرای این مجتمع همکاری و مشارکت داشته و تجهیزات مورد نیاز این پروژه به همت ۱۶۴ شرکت سازنده و تأمین کننده داخلی تهیه شد.
لازم به ذکر است به دلیل محدودیت‌های موجود برای خرید تجهیزات این پروژه از خارج از کشور، بخش مهمی از تجهیزات مورد نیاز برای اولین بار در کشور با نظارت سازمان انرژی اتمی توسط شرکت‌های داخلی ساخته شد.
پس از تکمیل این پروژه، راه‌اندازی مجتمع آب سنگین در زمستان سال ۱۳۸۳ آغاز و بعد از رفع موانع تکنولوژی، با تلاش مهندسان و متخصصان سازمان انرژی اتمی در مرداد ماه ۱۳۸۵ اولین قطرات آب سنگین تولید شد.
ظرفیت تولید مجتمع در ابتدا ۱۴ الی ۱۶ تن در سال طراحی شده بود که با بهینه سازی و اجرای تمهیداتی در طراحی و بدون اضافه کردن تجهیزات جدید، ظرفیت فعلی تولید در این مجتمع به ۲۰ تن در سال افزایش یافته است. این مجتمع از سه واحد اصلی فرآیندی و ۹ واحد سرویس‌های جانبی تشکیل شده است.
تولید محصولات ایزوتوپی مورد تقاضای مشتریان داخلی و خارجی؛ افزایش ظرفیت تولید محصولات ایزوتوپی از مقیاس آزمایشگاهی به مقیاس‌های نیمه صنعتی و صنعتی؛ توسعه سبد محصولات ایزوتوپی و فضای آزمایشگاهی و تحقیقاتی؛ سنتز داروهای دوتره (داروی دوتترابنازین دوتره)؛ سنتز زیست مولکول‌های دوتره با روش‌های بیولوژیک؛ سنتز استانداردهای دوتره برای غربالگری خون نوزادان؛ توسعه کاربرد ایزوتوپ‌های پایدار در زمینه‌های هیدرولوژی، اقلیم شناسی، نفت و گاز؛ ایزوتوپ پایدار اکسیژن -۱۸؛ تولید آب عاری از دوتریم؛ توسعه تجهیزات آنالیزی ایزوتوپ‌های پایدار و ارائه خدمات آنالیز ایزوتوپی به جامعه علمی و تحقیقاتی و صنعتی کشور از جمله مهمترین دستاوردهای مجتمع تولید آب سنگین اراک است.
به گزارش فارس، کاربرد اصلی آب سنگین استفاده از آن در راکتورهایی است که با سوخت اورانیوم با غنای طبیعی کار می‌کنند و به راکتورهای آب سنگین مشهورند. خواص ممتاز آب سنگین در کند کردن سرعت نوترون‌ها و کم بودن میزان جذب این ذرات منجر به افزایش بازده راکتورهای هسته‌ای شده و استفاده از اورانیوم طبیعی را در این راکتورها امکانپذیر می‌کند.
*ریتمی که شروع شده حتما شدیدتر می‌شود/هر چه دیرتر، کار برای طرف مقابل سخت‌تر
کمالوندی همچنین یادآور شد: اگر دو اقدامی (ذخایر اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ و آب سنگین) که در مرحله اول زمانبر بود را داشتیم، دو اقدام بعدی به خصوص غنی سازی بیشتر از ۳.۶۷ درصد زمانی را نخواهد برد، شاید یکی تا دو روز. برای افزایش ۳.۶۷ هم سناریوهای مختلف را در نظر گرفتیم، سقف غنی‌سازی فراتر از ۳.۶۷ درصد می‌تواند ۳.۶۸ درصد باشد تا هر درصد دیگری، هر کدام شرایطی دارد و البته نیازهای کشور تعیین می‌کند. هر چقدر جلو می‌رویم شرایط سخت‌تر می‌شود، ذخایر ما دارد افزایش پیدا می‌کند و حتما سرعت آن را بیشتر خواهیم کرد و اگر قبلا گفتم چهار برابر، الان دو برابر آن چهار برابر است و شاید در آینده نتوانیم بگوییم چند برابر،بسیار بسیار بیشتر و با حداکثر ظرفیت باشد.
کمالوندی با یادآوری اینکه اینها الزامات فنی دارد و ممکن است قدری زمان ببرد، اظهار داشت: با ریتمی شروع کردیم که حتما شدیدتر می‌شود و هر چقدر دیرتر باشد، قطعا برای آنها کار سخت‌تر می‌شود و به محضی که به ما اعلام شود ورود پیدا کنیم، مرحله دوم را شروع خواهیم کرد و این کار با سرعت انجام خواهد شد.
*وضعیت فردو
وی درباره تأسیسات غنی سازی فردو هم گفت: الان فردو با فردوی سابق خیلی فرق دارد، تنها چیزی که الان در آنجا نداریم غنی سازی است، اگرچه نیمی از ماشین‌ها آماده و در حال چرخش هستند و هر آن این ماشین‌ها می‌تواند به کار گرفته شود.
کمالوندی درباره فراتر رفتن از سقف تولید ۳.۶۷ گفت: ما نمی‌خواهیم کاری انجام دهیم که صرفا آنها را ناراحت کنیم بلکه باید کاری صورت دهیم که برای خودمان مفهوم داشته باشد. دو سناریو وجود دارد. یکی این است که غنی‌سازی فراتر از ۳.۶۷ درصد را برای نیاز بوشهر تعریف کنیم که می‌شود ۵ درصد، یا برای رآکتور تهران تعریف کنیم که می‌شود ۲۰ درصد. سناریوهای مختلف در این خصوص دیده شده که بسته به تصمیمی که اتخاذ می‌شود، اجرا خواهد شد.
*راکتور قبلی و جدید هر دو با هم جلو می‌رود
وی درباره طراحی راکتور آب سنگین اراک نیز که در گام دوم تصمیمات اخیر ایران قرار داد، خاطرنشان کرد: آنچه متخصصان ما از مقامات عالی دستور گرفتند این است که هر دو راکتور را با هم جلو ببرند یعنی هم طراحی قبلی رآکتور اراک مدنظر است و هم بازطراحی آن. اگر در کار بازطراحی کندی پیش بیاید کما اینکه در گذشته کندی‌هایی بود و تعهدات اجرا نشود و ایران تصمیم بگیرد به راکتور بعدی برود و همانطور که آقای صالحی (+)هم اعلام کرد با توجه به اینکه ایران لوله‌های کالندریا (قلب) را دارد و می‌تواند لوله‌هایی که در کالندریای قبلی هست و در آن سیمان ریخته شده را بیرون بیاورد و لوله‌های جدید را جایگزین کند، آن راکتور قبلی قابل احیاست. اینکه لوله‌های کالندریای قبلی تغییر یابد یا کالندریای دیگری ساخته شود هر کدام مزایا و معایبی دارد و زمانی را مشخص می‌کند. آنچه ما شنیدیم از شش ماه است تا یک سال و نیم.
معاون صالحی بیان کرد: کالندریای قبلی چون بخشی از تجهیزات را داریم می‌تواند سرعت بیشتری داشته باشد و اگر تعهداتشان را به موقع انجام دهند، می‌تواند یک انتخاب برای ما باشد. ما تعهدی را نمی‌پذیریم که حتما بازطراحی داشته باشیم. هر چقدر جلو می‌رویم کار برای اروپایی‌ها سخت‌تر می‌شود. اگر برای اروپا و آمریکا مهم بود که پلوتونیم کمتر تولید شود و اگر برایشان مهم است سقف ذخیره ۳.۶۷ درصد ۳۰۰ کیلو باشد و بیش از ۱۳۰ تن هم آب سنگین ذخیره نکنیم، باید زودتر بجنبند چون هر چقدر جلوتر برود تعهداتی که در گذشته داشتیم می‌تواند کنار گذاشته شود.
در جریان این تور هسته‌ای، خبرنگاران از راکتور آب سنگین اراک و چاله این راکتور بازدید کردند و برخلاف برخی عکس‌های فتوشاپ شده، اثری از بتن در چاله راکتور نبود. گفتنی است دو سال قبل نیز خبرنگاران از چاله راکتور بازدید که مثل الان بود بازدید کرده بودند. قلب راکتور قبلی برداشته شده بود و همانطور که قبلا نیز مسئولان سازمان انرژی اتمی گفته بودند کالندریای (قلب) قبلی خارج شده ولی لوله‌های (کانال‌ها) آن با بتن پر و در محل دیگری نگهداری می‌شود.
پروژه طراحی و ساخت راکتور تحقیقاتی 40 مگاواتی آب سنگین در سال 1378 پس از اتمام بررسی‌های لازم در خصوص اهداف پروژه، در دو بخش انتخاب محل اجرای پروژه و طراحی مفهومی راکتور آغاز شد. در همین راستا طراحی مفهومی پروژه با هدف تعیین مشخصه‌های اصلی راکتور تحقیقاتی شروع شد. این فعالیت که براساس اهداف تعیین شده صورت می‌گرفت در دی ماه همان سال به پایان رسید و در جلسات مشترک کارشناسی متعدد مفاهم اولیه، مبانی طراحی و مشخصه‌های راکتور نهایی و عملیات احداث راکتور تحقیقاتی آب سنگین از سال ۱۳۸۳ در مسیری به مساحت ۱۳۵ هکتار و در مجاورت مجتمع تاسیسات تولید آب سنگین در خنداب اراک آغاز شد.
در پی توافقات حاصله در برجام، مقرر شد ایران راکتور آب سنگین اراک که به IR40 معروف بود را با تغییرات انجام شده مدرن سازی و بازطراحی کند که در همین راستا در سال ۹۴ تکمیل و راه‌اندازی این راکتور متوقف و قلب (کالندریا) آن هم برداشته و به محل دیگری منتقل شد.
پس از آنکه سند بازطراحی راکتور آب سنگین اراک در آبان ماه ۱۳۹۴ به امضا رسید، به فاصله دو ماه بعد یعنی در ۲۳ دی ماه ۱۳۹۴ مرحله نهایی خروج قلب راکتور اراک انجام شد و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی یک روز بعد در این باره گفت: ما دیروز مرحله نهایی خروج قلب راکتور اراک را انجام دادیم و امروز هم تا حدود یک ساعت پیش کار ما کاملا تمام شد.
وی با بیان اینکه حفره‌های کلندریا و نه قلب آن، با سیمان پر می‌شود، عنوان کرد: قرار بود کالندریا چند تکه شود، اما ما نپذیرفتیم به این دلیل که می‌خواهیم این را به عنوان سمبل صنعت هسته‌ای خود نگهداریم.
کارشناسان سازمان انرژی اتمی نیز پیش از این در اظهاراتی درباره خروج قلب راکتور اراک گفته بودند: درون کالندریای اراک ۱۵۰ کانال استوانه‌ای شکل وجود دارد که به صورت عمودی است و مجتمع‌های سوخت راکتور در آنها قرار می‌گیرند، این کانال‌ها جهت غیر قابل استفاده شدن با بتن پر می‌شوند، این کالندریای بتن ریزی شده علی‌رغم فشار و خواست آمریکا در ایران می‌ماند و جهت امور آموزشی، تحقیقاتی و پژوهشی به کار می‌رود، در چاله راکتور اراک که ۱۱ متر عمق دارد کالندریای باز طراحی شده که ۷۵ کانال سوخت دارد، قرار خواهد گرفت.
کار خروج قلب راکتور و پر شدن حفره‌های آن با سیمان ۲۴ دی ۹۵ انجام و توسط بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راستی آزمایی شد.
در ابتدای سال ۱۳۹۵ با دستور رئیس جمهور و برای هم افزایی نیروها و متخصصان، همه شرکت‌های طراح و سازنده راکتورهای قدرت، تحقیقاتی، نیروگاه‌های کوچک و پشتیبانی و سازنده تجهیزات نیروگاهی تحت نام شرکت «مسنا» یکپارچه شدند و شرکت مسنا (مهندسی و ساخت نیروگاه‌های اتمی) از ادغام شرکت‌های راهکار صنایع نوین، سورنا و ستنا در اردیبهشت ۱۳۹۵ فعالیت در زمینه بازطراحی را آغاز کرد.
در تاریخ هجدهم اردیبهشت ۱۳۹۵ فعالیت رسمی شرکت در این پروژه آغاز و نسخه اولیه طراحی مفهومی در تاریخ هفتم خرداد ۱۳۹۵ در 20 فصل مطابق با NO.SSG-20 تهیه شد. فاز پایه بازطراحی از ابتدای تیرماه ۱۳۹۵ آغاز و طبق برنامه پس از ۹ ماه (پایان اسفند ۱۳۹۵) ۴۳۰ مدرک در این فاز تهیه شد.
برای استفاده از دانش فنی، تجارب بین‌المللی، دستیابی به ایمنی بالاتر و صحه گذاری بر طراحی بومی، در حداقل زمان ممکن، تصمیم بر استفاده از مشاوره متخصصان کشور چین گرفته شد و یک شرکت چینی مدرک طراحی مفهومی را بررسی و تأیید کرد. طراحی تفصیلی پروژه هم با بیش از ۳۶۱۸ مدرک از ابتدای مرداد ماه ۱۳۹۷ آغاز و ظرف سه سال به پایان خواهد رسید.
براساس الزاماتی که در برجام آمده بود در راکتور جدید تولید پلوتونیوم باید حداقل باشد، قدرت راکتور نباید از ۲۰ مگاوات بالاتر باشد و کالندریای قبلی برداشته و غنای سوخت هم می‌تواند تا ۳.۶۷ درصد باشد و وزن سوخت به شکل UO2 حدود ۳۵۰ کیلوگرم باشد. خنک کننده و کند کننده هم باید آب سنگین باشد و همچنین تعداد مجتمع سوخت در قلب راکتور هم باید ۷۸ باشد.
بهروز کمالوندی همچنین در نشست خبری در اراک درباره بازطراحی راکتور جدید گفت: خوشبختانه چینی‌ها در ارتباطاتی که داشتیم که یکی دو هفته گذشته نیز تماس داشتیم، در روند خوبی با ما کار می‌کنند. معتقدم در این مرحله آمریکایی‌ها نمی‌توانند کاری صورت دهند. طراحی را خودمان انجام می‌دهیم و تایید طراحی را چینی‌ها انجام می‌دهند و تا الان شاهد کندی چینی‌ها نبودیم، ولی الان در مرحله تامین تجهیزات هستیم که عمدتا باید از کشورهای اروپایی تامین شود و درخواست برخی تجهیزات را مطرح کرده‌ایم و این محک خوبی است و اگر تجهیزات را به ما بدهند بر تصمیمات ما تاثیرگذار خواهد بود.
به گزارش فارس، پایان طول عمر مفید راکتور تحقیقاتی تهران و ایجاد جایگزین مناسب برای آن، نیاز به تولید رادیو ایزوتوپ در حد امکان برای مصارف پزشکی، صنعتی و کشاورزی، نیاز کشور به داشتن یک راکتور تحقیقاتی از جمله اهداف اصلی طراحی و ساخت راکتور تحقیقاتی آب سنگین خنداب (اراک) بوده است.
* مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن نطنز مقصد اولین تور هسته‌ای
نمایندگان رسانه‌های گروهی ۳۰ اردیبهشت ماه نیز از مجتمع غنی سازی نطنز (شهید احمدی روشن) بازدید و در جریان آخرین اقدامات فنی در این تاسیسات قرار گرفتند و در همان زمان اعلام شد که ظرفیت تولید غنی‌سازی اورانیوم ۳.۶۷ کشور با طراحی جدید به حدود چهار برابر افزایش یافت.کمالوندی در نطنز اعلام کرد: از امروز (دوشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه) با توجه ابلاغیه اخیر شورای عالی امنیت ملی و ریاست جمهوری مبنی بر عدم رعایت سقف ۳۰۰ کیلویی UF۶ در کشور و دستور رئیس سازمان انرژی اتمی برای ایجاد زمینه‌های لازم، ظرفیت تولید محصول غنی‌سازی کشور بدون اضافه کردن سانتریفیوژ و زنجیره، به حدود چهار برابر افزایش یافت و اطلاعات طراحی در این خصوص به آژانس بین‌المللی ارائه شده است.
وی عنوان کرد: ظرفیت ۴ برابری پیامی برای طرف مقابل است که قابلیت افزایش بیشتر وجود دارد و دیری نخواهد بود که از سقف ۳۰۰ کیلو عبور خواهیم کرد. چه بهتر که هرچه زودتر اگر می‌خواهند همین محدوده‌ها حفظ شود، کشورهای اروپایی اقدامات لازم را انجام دهند.
۱۸ اردیبهشت سال جاری و در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام، شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد که از این روز برخی اقدامات خود در برجام را متوقف می‌کند و به کشورهای باقیمانده در توافق ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و مالی فرصت داد. در این بیانیه اعلام شد که جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدویت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند و به کشورهای باقی مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده شد تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند و چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
براساس برجام جمهوری اسلامی ایران مقید بود تا ۱۵ سال میزان ذخایر اورانیوم غنی شده را به ۳۰۰ کیلو و ذخایر آب سنگین را به ۱۳۰ تن محدود کند. در همین زمینه سید عباس عراقچی ۱۸ اردیبهشت ماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری عنوان کرد: ایران امروز اعلام کرد دیگر به این محدودیت قائل نیست و ما دیگر هیچ محدودیتی برای میزان ذخایر خود قائل نیستیم. اینکه ذخایر به چه مراحلی می‌رسد و چه میزان افزایش می‌یابد، دست خودمان است، با توجه به ظرفیت‌های فنی، نیازها و تعاملات دیپلماتیک در عرصه عمل تصمیم می‌گیریم که با چه سرعتی مواد و ذخایر خود را افزایش دهیم.
* 18 روز فرصت مانده
امروز (چهارشنبه) ۲۹ خرداد ماه ۴۲ روز از فرصت ۶۰ روزه ایران به کشورهای باقیمانده برجام در اجرای تعهدات مالی و بانکی آنها می‌گذرد و شواهد امر حاکی از آن است که طرف‌های مقابل اقدام خاصی را صورت نداده‌اند. البته بعد از اعلام بیانیه شورای عالی امنیت ملی، سفرها و رایزنی‌هایی چه از سوی مقامات ایرانی و چه از سوی برخی از اعضای 1+4 صورت گرفت و حتی «پر فیشر» رئیس اینستکس به همراه هایکو ماس وزیر خارجه آلمان به تهران آمد و با مسئولان نهاد متناظر ایرانی به گفت‌وگو پرداخت و آخرین مقامی که به تهران آمد «هلگا اشمید» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود، ولی هیچ اقدام ملموس و عملی تاکنون از سوی طرف‌های مقابل صورت نگرفته است.
از سوی دیگر، اظهارات روز دوشنبه ۲۷ خرداد ماه سخنگوی سازمان انرژی اتمی در اعلام آغاز شمارش معکوس و اینکه (۲۷ ژوئن/ ششم تیر) ایران از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ عبور خواهد کرد و نه تنها عبور بلکه افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و بعد از عبور از ۳۰۰ کیلو، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با غنای ۳.۶۷ بیشتر خواهد شد، واکنش‌هایی را به همراه داشت.
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی ریاست جمهوری روسیه در این باره گفت: «ما فعلا بر مبنای این فرض عمل می‌کنیم که ایران به الزاماتش پایبند است و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تایید می‌کنند که ایران تاکنون به تمام تعهدات برجامی‌اش پایبند بوده است».
سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز با صدور بیانیه‌ای از ایران خواست که به الزامات خود ذیل بندهای توافق هسته‌ای کاملا پایبند بماند. سخنگوی «ترزا می» نخست‌وزیر مستعفی انگلیس مدعی شد: «ما درباره قصد ایران مبنی بر کاهش پایبندی به برجام به وضوح ابراز نگرانی کرده‌ایم. در صورتی که ایران اجرای تعهداتش را متوقف کند، ما همه گزینه‌هایی که در اختیار داریم را در نظر خواهیم گرفت».
«بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم در بیانیه‌ای گفت: «امروز ایران تهدید کرد که اورانیوم را بیشتر از محدودیت‌های توافق هسته‌ای غنی‌سازی خواهد کرد. این ما را شگفت‌زده نکرد. در زمانی که (ایران) به تهدیداتش جامعه عمل پوشانده و توافق هسته‌ای را نقض می‌کند، جامعه بین‌المللی باید فورا تحریم‌هایی را که قبلا (لغو کرده بود)، مجددا اعمال کند. اسرائیل اجازه نمی‌دهد که ایران اتمی بسازد».
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا نیز همان روز به اظهارات کمالوندی واکنش نشان داد و بدون ارائه توضیح بیشتر در توئیتر نوشت: «ایران قرار است از محدودیت‌های ذخائر اورانیوم سرپیچی کند.»
«امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه هم روز دوشنبه از ایران خواست در خصوص توافق هسته‌ای برجام، «صبور» و مسئول باشد و ضمن ابراز تأسف از تصمیم ایران برای عبور از سقف ذخایر اورانیوم غنی شده گفت که پاریس به گفت‌وگوها با تهران و شریکان خود به منظور جلوگیری از تشدید تنش‌ها در منطقه ادامه می‌دهد.
«ناتالی توچی»، مشاور موگرینی هم در مصاحبه‌ای با شبکه خبری راشاتودی، تهدید ایران برای خروج از برجام را «منصفانه» توصیف کرد و پس از آن هم فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه ایران به تعهداتش ذیل برجام پایبند بوده، مدعی شد که تمرکز اتحادیه اروپا در حال حاضر بر حفظ توافق هسته‌ای با ایران و برخوردار شدن مردم ایران از عواید برجام است و از ایران هم خواست به توافق هسته‌ای پایبند بماند.
از سوی دیگر یک مقام ارشد اروپایی دیروز سه‌شنبه (۲۸ خرداد) خبر داد که نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام درباره ایران طی ۱۰ روز آینده در سطح مدیران سیاسی برگزار خواهد شد و امروز نیز خبرگزاری رویترز در خبری عنوان کرد که وزیران خارجه سه کشور عضو برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) در راستای تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای ممکن است به ایران سفر کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه آیا گام نهایی ایران خروج از برجام است؟ گفت: خروج از برجام اگر این سبک را ادامه دهیم عملا این اتفاق می‌افتد و برجام از محتوا خالی شده است. اینکه بگوییم خارج می‌شویم یا نمی‌شویم بحث خیلی مهمی نیست. معتقدم خود آمریکایی‌ها که از برجام خارج شدند الان شاید متوجه شده باشند که اشتباه کردند. یک تعهد بین‌المللی است که در داخل تعهد یکسری اختیارات داریم؛ اما ممکن است اگر این شرایط از سمت دو طرف ادامه یابد برجامی نمی‌ماند که بخواهیم در داخل آن باشیم یا خارج از آن.
گفتنی است اخیرا نیز پانزدهمین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره راستی آزمایی تعهدات برجامی ایران منتشر شد و کمالوندی هم آن را مثبت خواند و در عین حال گفت که از گزارش بعدی آژانس نگرانی نداریم و بیان کرد: آژانس قاضی نیست؛ بلکه ناظر است.
وی درباره تفسیر شورای حکام از تصمیمات جدید ایران هم گفت: شورای حکام اگر بخواهد این را بررسی کند باید با عینک برجام بررسی کند. آنچه مربوط به برجام است باید تفسیر برجامی‌ها صورت گیرد.
حال با این تفاسیر و آنگونه که کمالوندی عنوان کرد: ایران در حال حاضر با شیبی حرکت می‌کند و اگر اقدام جدی نشود این شیب رو به بالا می‌رود و حتما گزینه‌های شدیدتر در دستور کار است. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز در گفت‌وگویی تصریح کرد که تصمیمات برجامی ایران مرحله به مرحله و با جدیت ادامه خواهد یافت. از سوی دیگر حسن روحانی رئیس جمهوری نیز امروز تصریح کرد: ما هنوز در چارچوب برجام هستیم و اگر اهدافمان تامین نشود بعد از ۶۰ روز اقدامات تازه‌ای را آغاز می‌کنیم.
باید دید که در این فرصت 18 روزه طرف‌های باقیمانده برجام چه خواهند کرد؟ باز هم به صدور بیانیه سیاسی اکتفا می‌کنند یا اینکه این بار تعهداتشان را عملی می‌کنند ولی شواهد حاکی از آن است که باز هم شاهد هیچ اقدام عملی از جانب اروپایی‌ها و طرف‌های مقابل نخواهیم بود.
