تحریم ظریف و صالحی به مثابه تحریم مذاکره و علم

 وزارت خزانه‌داری آمریکا در تازه‌ترین اقدام ضد ایرانی خود پس از تحریم دکتر ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان، به دستور دونالد ترامپ رئیس رژیم تروریستی آمریکا، « علی‌اکبر صالحی » رئیس سازمان انرژی اتمی ایران را در فهرست تحریم‌های موسوم به SDN (فهرست ویژه اشخاص و نهادهای مشخص‌شده) قرار داد. این تصمیم که برخلاف تمامی موازین بین‌المللی است، بار دیگر نشان داد که آمریکا در حال حاضر، هیچ‌گونه راهبردی برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران ندارد، چنانچه عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز، تحریم علی اکبر صالحی از سوی آمریکا را «اقدامی نابخردانه» و «از سر استیصال» توصیف کرد. به بیان دیگر، رفتار آمریکا در قبال کشورمان تداعی‌کننده این موضوع است که آمریکا اساساً پس از خروج خود از برجام، تنها با تاکتیک‌های متفاوت در حال سرپوش گذاشتن بر ناتوانی خود در ارعاب جمهوری اسلامی ایران است و این اقدام را باید امری نمادین در راستای عملیات روانی ارزیابی و تحلیل کرد.

تحریم صالحی تداعی ترور دانشمندان هسته‌ای

اخبار سیاسیسخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان با اشاره به تحریم علی اکبر صالحی عنوان می‌دارد: «بار اول نیست که ایشان در فهرست تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی قرار می‌گیرد؛ همان‌طور که بار اول نیست که دانشمندان هسته‌ای ایران هدف کینه‌توزی‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرند.»

اشاره به کینه توزی های آمریکا و رژیم صهیونیستی حکایت از حذف فیزیکی و ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان دارد که سرویس‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی با همکاری نزدیک آمریکا و مزدورانش آن را انجام داده است.

تحریم اشخاص حقوقی مغایر حقوق بین‌الملل

اگر از منظر حقوقی به این مسئله نگریسته شود، باید این مسئله را ذکر کرد که تحریم اشخاص حقوقی که در سمت دولتی هستند با اصولی چون اصل مصونیت دیپلماتیک و کنسولی، اصل مصونیت اموال دولتی و تعهدات دولت میزبان طبق موافقت نامه مقر در تعارض است، تحریم این اشخاص در زمانی که دوران خدمت رسمی شان پایان یابد و همچنین تحریم اشخاصی که هیچ جایگاه دولتی ندارند (مانند دانشمندان هسته ای) با تعهدات حقوق بشری از جمله حق بر رفت و آمد، حق بر مالکیت خصوصی و حق بر دسترسی به عدالت در تعارض است. نقض این تعهدات می‌تواند مسئولیت بین‌المللی دولت های اعمال کننده تحریم را به دنبال داشته باشد.

راهکار مقابله با تحریم اشخاص حقوقی چیست؟

در حال حاضر چندین اقدام حقوقی را باید برای مقابله با تحریم اشخاص حقوقی مدنظر قرار داد. نکته اول این است که اقدام آمریکا نقض بند سوم دستور موقت صادره دیوان بین المللی دادگستری است، مبنی بر اینکه هیچ یک از دو دولت (ایران و آمریکا) نباید متوسل به اقدامی شود که زمینه تشدید اختلاف بین دو دولت را فراهم کند و به نظر می‌رسد ایران می‌تواند در این باره اعتراض خود را در دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) ثبت کند و عدم پایبندی آمریکا به دستور موقت صادره از سوی دیوان بین المللی دادگستری را مورد تاکید قرار دهد. علاوه بر این راهکار دیگری که تاکنون مورد توجه دولت‌ها قرار نگرفته و تا به حال دولت‌ها در آن اهتمام نورزیده اند مربوط به ساز و کارهایی است که در معاهدات حقوق بشری گنجانده شده است و به وسیله آن دول می‌توانند  علیه یکدیگر طرح شکایت کنند، با استناد به این مسئله ایران می تواند از ساز و کار شکایت بین دولتی در مورد معاهدات حقوق بشری به عنوان نقض حقوق شهروندانش شکایتی را مطرح کند.

مضاف بر این، راهکار دیگری نیز وجود دارد که  با عهدنامه مودت بین ایران و  آمریکا در سال 1955 موضوعیت دارد، در این بین هر چند آمریکا خروج خود از این عهدنامه را اعلام کرده ولی از تاریخ اعلام خروج، باید یک سال گذشته باشد تا اثر اجرایی خود را بر جای گذارد. به این ترتیب تا زمانی که آمریکا به عنوان شریک معاهده شناخته می‌شود، متعهد به انجام تعهداتش است. در جائیکه ماده 4 عهدنامه مودت اعمال هر گونه رفتار تبعیض آمیز نسبت به اتباع دولت طرف مقابل را منع می‌کند، این اقدام آمریکا می‌تواند به عنوان یک رفتار تبعیض آمیز علیه یک تبعه ایرانی محسوب شود، فارغ از اینکه دکتر ظریف و یا دکتر صالحی سمت رسمی دارند می‌توان آنها را افراد حقیقی دانست.

هم اکنون نیز با توجه به دیدگاه های حقوقی و سیاسی چنین می توان تفسیر کرد که پس از تحریم دکتر ظریف و بستن پنجره دیپلماسی و مذاکره، حال آمریکا با تحریم دکتر صالحی سد راه پیشرفت علم و اندیشه شده است که ادعای پیگیری آن را دارند. چنانچه حسین امیرعبداللهیان می گوید دکتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از بزرگترین دانشمندان هسته‌ای جهان است که توسعه دانش و فناوری صلح آمیز هسته‌ای را در ایران و جهان اسلام با شایستگی پیگیری می‌کند. ترامپ تروریست، با تحریم وی، علم را تحریم می‌کند. بی‌تردید پیشرفت هسته‌ای ایران با قدرت ادامه می‌یابد.

در پایان باید گفت که این اقدام واشنگتن ناشی از تنهایی و انزوای این کشور در  جامعه بین‌المللی است و نشان از تنزل دشمنی آمریکا به تحریم افراد حقیقی و حقوقی در داخل جمهوری اسلامی و حکایت از افول قدرت آمریکا و ناتوانی آن در مقابل کشورمان دارد.