به گزارش افکارنیوز به نقل از مهر، نشست بررسی طرح صلح سازمان ملل برای سوریه با حضور دکتر ابراهیم متقی رئیس گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران و دکتر علیرضا ذاکر اصفهانی، استاندار اصفهان و رئیس سابق مرکز بررسی های استراتزیک دولت نهم امروز ۳۰ اردیبهشت ماه در دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست، متقی با بیان اینکه موضوع سوریه، برای جمهوری اسلامی ایران یک امر امنیتی محسوب می شود، گفت: برخی فکر می کنند که رویکرد ما نسبت به سوریه، باید براساس فضای اجتماعی جهان عرب یا سیاسی داخلی صورت بگیرد.

وی افزود: هر کشور براساس مسائل ژئوپولیتیک، نیازمند ائتلاف با دیگر کشورهاست. در خاورمیانه پر ازدحام و پر التهاب که باید به جای قدرت در حال شکل گیری کنند. ایران و سوریه توانستند ائتلاف خود را به مدت ۳۲ سال حفظ کنند و متناسب با فضای عمومی خاورمیانه نگاه کلان واحدی به اوضاع منطقه و جهان داشته باشد.

متقی در ادامه سخنانش اظهار داشت: نباید این انتظار وجود داشته باشد که دو کشوری که در فضای ائتلاف سیاسی قرار دارند، تمام سیاست ها و رویکردهای منطقه ای شان یکی باشد. رویکردهای منطقه ای و کشورها براساس ضرورت های داخلی و منطقه ای خودش است.

این محقق و استاد دانشگاه بیان کرد: معمولا کشورها دارای منافع مشترک، موازی و متقاطع هستند. کشورهای غربی وقتی صحبت از جامعه ایمن می کنند یعنی اینکه یک نوع تشکل برای را می خواهند ایجاد کنند که علی رغم اختلافات سیاسی منافع مشترک هم وجود دارد. ما و سوریه یک چنین وضعیتی داریم؛ الگوی ما و سوریه پیش از اینکه مبتنی بر جلوه هایی از موازنه تهدید است.

متقی با بیان اینکه زمینه های همکاری دو مجموعه براساس تهدیدات مشترک است، گفت: ایران و سوریه منافع مشترک شان کم است اما با تهدیدات مشترکی روبرو هستند. به لحاظ ساختاری و ادراک سیاسی و ایدئولوژیک بین ما و سوریه همگونی چندانی وجود ندارد؛ مثلا نماز در داخل ارتش سوریه جرم است. در فضای سوریه ساختارش به شدت میلیتاریزه(نظامی) است. در سوریه مقوله ای بنام نیروی انتظامی وجود ندارد. تنها حوزه نیروی انتظامی، حوزه راهنمایی و رانندگی است.

وی با بیان اینکه کارکرد نهادها در کشورهای توسه یافته باید متمایز باشند، اذعان کرد: اما در سوریه مجموعه های امنیتی در شهرها حضور دارند و دو رقم اول خودروهایشان ۶۶ است و حتی ماشین های عادی جرأت ندارند، جلوی این ماشینها حرکت کنند. این افراد شلوار لی و کاپشن می پوشند و لوله تفنگشان از زیر کاپشن مشخص است.

رئیس گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه فضای سوریه کاملا غیر توسعه یافته برای کنترل اجتماعی است، تصریح کرد: اگر در چنین شرایطی اعتراض اجتماعی به وجود بیاید یک سری نیروهای اجتماعی و یک سری سازمان یافته است. در سوریه نه سازمان و نه نیروهای اجتماعی برای سرکوب اعتراض های اجتماعی وجود ندارد، بلکه نیروهای امنیتی وارد عرصه می شوند و اگر اوضاع تشدید شد ارتش وارد می شود.

وی با بیان اینکه خشونت بخش اجتناب ناپذیر کشورهایی مانند عراق و سوریه است، تأکید کرد: در این شرایط با وجود تحولات منطقه که در یکی، دو سال گذشته اتفاق افتاده این تحولات وارد سوریه شد. گروه های معترض عمدتا دینی و مذهبی و اعتقادی هستند. رویکردشان با حزب بعثکه ماهیت کاملا سکولار دارد متفاوت است. عمدتا مجموعه سفلی زیر نظر عربستان و مجموعه إخوانی زیر نظر ترکیه هستند که ترکیه رقیب ژئوپولتیک و عربستان هم مخالف و تهدیدی برای امنیت داخلی ماست.

متقی افزود: ایران و سوریه در طی این مدت با توجه به اینکه قالب های همکاری متفاوتی داشتند اما ضرورت های ژئوپلیتکی آنها را وادار به همکاری کرده است. در زمان جنگ تحمیلی سوریه متحد ما بود. سوریه به راحتی می توانست به عراق اجازه دهد که نفت خود را از طریق این کشور ترانزیت کند اما این کار را نکرد.

وی اظهار داشت: یکی دیگر از گروه های مخالف دولت سوریه لیبرال دموکرات ها هستند که تحت حمایت غرب و خصوصا فرانسه هستند. کمتر از یک ماه دیگر که آموزش نیروهای مخالف به پایان برسد و آنها وارد درگیری شوند فضا بدتر شود و حتی نیروهای صلح سازمان ملل نمی توانند فضای صلحی را برقرار کنند. به هر حال به نظر می رسد که دولت سوریه شکننده است.

در ادامه این نشست ذاکر اصفهانی به ارائه سخن پرداخت و با بیان اینکه بحثسوریه تنها معطوف به یک بخش مثلا ژئوپولیتیک نیست، بیان کرد: مسأله بیداری اسلامی از اهمیت خاصی برخوردار است. رهبری، بنیادهای فکری و خاستگاه و نوع فرآیند و علل و عوامل شکل گیری و نقش خارجی ها و … وضعیت خاص و منحصر به فردی را برای بیداری اسلامی در کشورهای مختلف ایجاد کرده است.

وی افزود: اما با این همه اختلاف بیداری اسلامی دارای اشتراکاتی هستند و مثلا در یک مقطع زمانی روی دادند و بر این اساس ما آنها را یکی می پنداریم، اما واقعیت این گونه نیست. مثلا بیداری اسلامی در تونس با مصر کاملا متفاوت است.

ذاکر اصفهانی در ادامه سخنانش تصریح کرد: یکی از عوامل مهم اختلافی در مسئله بیداری اسلامی اصالت آنهاست، برخی از کارشناسان معتقدند کشورهایی مانند غرب، سودان و الجزایر این فضا را برای سوریه ایجاد کردند تا از آن بهره ببرند که اگر این گونه باشد این مسئله در سوریه اصالت ندارد.

وی بیان کرد: برای بررسی بیداری اسلامی و اصالت دار بودن یا نبودن آنها باید تاریخ معاصر این کشورها بررسی شود که به نظر می رسد باید از آغاز دوره مدرنیته و ورود آن به خاورمیانه این روند را بررسی کرد.