امروز 13 دی ماه به مناسبت دومین سالروز شهادت سردار سلیمانی ، فیلم مستند «قاسم» محصول مرکز مستند حقیقت در 110 سالن سینما در سراسر کشور اکران می‌شود. این فیلم به کارگردانی مهدی فارسی در 78 دقیقه و با ریتمی تند، روایتی از یک عمر مجاهدت سردار و مروری کوتاه بر زندگی او از کودکی تا شهادت است. تهیه‌کنندگی این مستند، بر عهده مرتضی شعبانی مستندساز شناخته‌شده عرصه سینمای مقاومت و مدیر مرکز مستند حقیقت بوده که آثاری چون «زنانی با گوشواره‌های باروتی» و «نت‌های مسی یک رویا» را در مقام تهیه‌کننده و «مثلث مرگ» را در مقام کارگردان ساخته است. در سالروز شهادت سردار سلیمانی و به بهانه نمایش فیلم «قاسم» در سینماها، با شعبانی گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
مستند «قاسم» قرار است امروز در سینما اکران شود. ابتدا در این باره توضیح می‌دهید؟
تصمیمی بود که سازمان سینمایی و آقای خزاعی گرفتند که در مناسبت سالگرد شهید سلیمانی، در سینماهای سراسر کشور، این فیلم را اکران کنند. بحث همکاری مشترک بود که ما هم این کار را کردیم و نسخه DCP را که کارهای فنی‌اش توسط خود سازمان سینمایی انجام شده بود، در اختیار گذاشتیم.
این مستند قرار است در 3 قسمت از پرس تی‌وی پخش شود. نسخه پرس تی‌وی بخش‌های اضافه دارد؟
پرس تی‌وی شبکه خبری است و چون هر نیم ساعت یک بار، وعده‌های خبری دارد، نمی‌تواند مستندهای بلند را پخش کند. به همین دلیل مستند را در 3 قسمت و در 3 روز متوالی روی آنتن می‌برد. همین فیلم 80 دقیقه‌ای است، اما به این شکل پخش می‌شود.
چه شد که تصمیم گرفتید زندگی سردار سلیمانی را به صورت یک مرور کوتاه نمایش دهید؟
وقتی حاج‌قاسم به عنوان قهرمان ملی و قهرمان جبهه مقاومت، به شهادت رسیدند، طبیعی بود که ما هم در مرکز مستند حقیقت، درصدد تولید اثری برای ایشان باشیم.
خواستیم مستند «قاسم» یک بیوگرافی کلی باشد از تمام اتفاقاتی که در مسیر زندگی ایشان بوده است، از دوران کودکی و نوجوانی تا مهم ترین تحولات منطقه که در 10-20 سال اخیر اتفاق افتاده و ایشان در آن نقش داشته است؛ مثل جنگ 33 روزه لبنان، درگیری‌های غزه، مبارزه با تروریسم به ویژه داعش در سوریه و عراق.
این‌ها دستمایه کلی کار بود که طبیعتا بسیاری از مردم، بخش زیادی از این مسائل را کمتر می‌دانستند یا از آن به طور کامل باخبر نبودند، مثل آن چیزی که به دست ایشان در افغانستان، غزه یا لبنان اتفاق افتاده بود. سعی کردیم مجموعه تحولات را در 20 سال فرماندهی ایشان در نیروی قدس سپاه، به صورت مستند دربیاوریم.
با خلاصه کردن عمر پر از فعالیت و جهاد ایشان در 78 دقیقه، حق مطلب ادا می‌شود؟
طبیعی است که نه. من عرض کردم، وقتی زندگی یک قهرمان را مرور می کنیم، درباره هر کدام از مقاطع، می‌توان یک سریال، فیلم سینمایی یا مستند ساخت. ادعای ما این نیست که فیلم کاملی درباره حاج‌قاسم ساختیم. فیلم «قاسم»، یک بیوگرافی کلی از زندگی ایشان است که در جاهایی فقط توانستیم به وقایع، اشاره کنیم، مثلا بخش غزه 2 دقیقه است و بخش دفاع مقدس شاید 5-6 دقیقه بیشتر نیست. در صورتی که اگر کسی بخواهد درباره حضور ایشان در دفاع مقدس، فیلم مستند بسازد، ده‌ها فیلم می‌شود ساخت که البته ساخته هم شده است.
بعضی وقایعی که انتخاب کردید، از میان خیل وقایع مرتبط بوده است، مثلا آزادسازی بوکمال. چطور این وقایع را انتخاب کردید؟
آزادسازی بوکمال که مثال زدید، از مقاطع بسیار مهم مبارزه با داعش و مربوط به دوره‌ای است که پایان داعش اتفاق افتاده است. در عین حال که روزهای متوالی عملیات و جنگ در سوریه و عراق، ممکن است هر کدام دستمایه یک فیلم مستند قرار بگیرد. با این حال در مستند بیوگرافی‌محور، نمی‌توان همه تحولات را آورد و باید مهم ترین‌ها انتخاب شود. یک عملیات بسیار مهم، همین عملیات بوکمال است که پایان داعش را رقم می‌زند و ما آن را انتخاب کردیم.
برای خود شما که در زندگی سردار سلیمانی تحقیق کردید، چه چیزی جذاب‌تر و خاص‌تر بود؟
لحظه‌لحظه زندگی حاج‌قاسم در 40 سال بعد از انقلاب، همین‌طور بوده. دفاع مقدس فرازونشیب‌های خاصی دارد و عملیات‌ها در جنوب شرق نیز همین طور است. به نظر من شاید مهم ترین و درخشان‌ترین مقطع، مبارزه ایشان با تروریسم در سوریه و عراق باشد. کمکی که ایشان به نجات مردم عراق کردند، بخش بسیار مهمی است.
به طور کلی، چه وجه اشتراکی در عملکرد و نگاه سردار سلیمانی در سال‌ها مبارزه ایشان دیدید؟
نگاه انسانی ایشان. برعکس آن چه که خیلی‌ها فکر می‌کنند حاج‌قاسم آدمی صرفا نظامی است، اما این‌طور نیست و وجه مشترک این‌ها، آن نگاه انسانی ایشان است که در دوران دفاع مقدس، عملیات‌های جنوب شرق و سوریه و عراق وجود دارد. ایشان همواره به نجات مردم فکر می‌کردند.
ساخت مستند درباره سردار سلیمانی، کار سختی است؟
طبیعی است درباره شخصیت معاصری که مردم تصور بسیار ویژه‌ای از ایشان دارند، باید به گونه‌ای مستند تولید شود که خدای ناکرده آن شخصیت تخریب نشود یا خلاف واقع معرفی نشود. حاج‌قاسم واقعی معرفی شود که الگوی مردم و جوان‌هاست.
مصطفی قاسمیان
