احیای موسیقی نوروزی با کمک عشایر و روستاییان

به گزارش افکارنیوز، حسن ریاحی، دبیر بیست و هشتمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر و از موسفیدان عرصه موسیقی در مورد عملکرد خود در این دوره جشنواره گفت: جشنواره بیست و هشتم با اینکه به‌خاطر صرفه‌جویی و کاهش بودجه، محدود برگزار شد اما من شخصا از بخش‌های گوناگون آن راضی بودم. به عنوان نمونه ما امسال به طور آزمایشی فیلم را جایگزین بخش پژوهش کردیم که استقبال هم از سوی مردم، آن هم مردم آشنا با موسیقی خوب و مناسب بود.

وی ادامه داد: همچنین در بخش استعدادهای درخشان نیز با همه این که موسیقی کلاسیک را به گوش شنونده می‌رساند، جوانان کارهای خوبی ارائه دادند و جالب آنجا که استقبال مردم هم خوب و مناسب بود. در بخش نسل دیگر نیز گروه‌های موسیقی کلاسیک ایرانی کارهای خوبی ارائه دادند.

بخش بین‌الملل جشنواره فجر هم خوب عمل کرد

ریاحی درباره بخش بین الملل جشنواره سال گذشته نیز اظهار کرد: بخش بین‌الملل هم با همه محدودیت‌های موجود برای دعوت از گروه‌های خارجی هر شب که به تالار می‌رفتم می‌دیدم این گروه ها نیز شنونده خاص خود را پیدا کرده‌اند. به هر حال، یکی از ویژگی‌های جشنواره موسیقی فجر این است که شاخه‌های گوناگون موسیقی هر یک شنونده خود را دارا هستند.

این آهنگساز در ادامه صحبت‌های خود اشاره ای هم به شور و نشاط موجود در برگزاری کنسرت های پاپ جشنواره کرد و ادامه داد: به نظر من بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر با همه جمع و جور بودنش، درکل بد نبود و در حد توان و تا آنجا که می توانستیم سعی کردیم آن را با همه کمبود بودجه در شان جشنواره‌ای به نام فجر برگزار کنیم.

امیدوارم سال آینده بودجه بیشتر شود

دبیر بیست و هشتمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر، کمبود بودجه در محدود برگزار شدن بخش های گوناگون جشنواره و به‌ویژه بخش بین الملل را بسیار موثر خواند و افزود: امیدوارم سال آینده دستمان بازتر باشد تا بتوانیم کسری‌ها را جبران کنیم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که علاقه‌مند به انجام چه کاری در جریان برگزاری بیست و هشتمین دوره برگزاری جشنواره موسیقی فجر بودید که موفق به تحقق آن نشدید؟ گفت: مسلما اگر بودجه کافی در اختیار داشتیم در بخش بین‌الملل فعالیت‌مان گسترده‌تر می‌شد و می‌توانستیم از گروه‌های دیگری هم دعوت به عمل آوریم و همچنین می‌توانستیم کودکان را نیز در جشنواره شرکت دهیم و بخش بانوان را نیز می‌توانستیم پر و بال بیشتری دهیم. ما حدود ۷۰ تقاضا داشتیم که نتوانستیم آنها را بررسی و در جشنواره شرکت دهیم؛ چراکه سالن‌های میزبان هم محدودتر شده بودند.

ریاحی در پاسخ به این پرسش که آیا در بیست و نهمین جشنواره موسیقی فجر امید می‌رود که این دست برنامه‌ها محقق شود، اظهار کرد: بستگی به اوضاع اقتصادی دارد. هر چند که بودجه مسئله اصلی ما نیست. چون خود برگزاری جشنواره بهانه‌ای است برای رسیدن به آن هدفی که داریم و هدف هم همان تحول در گونه‌های رنگارنگ موسیقی ایران بوسیله نسل جوان است. البته در این راستا من خوشبختانه شاهد رقابت‌هایی بین گروه‌های دانشجویی، به‌ویژه در بخش‌های آهنگسازی، نوازندگی و گروه‌نوازی هستم. همچنین خوشبختانه شور و حال و رقابت خوب و مثبتی در بین گروه‌های شهرستانی نیز به چشم می‌خورد و به گوش می‌رسد.

همه کارها از دست من به تنهایی برنمی‌آید

وی در پاسخ به این پرسش که همواره بعد از اتمام جشنواره‌ فجر وعده‌هایی به گروه‌های برگزیده داده می شود، آیا آن وعده‌ها محقق می شود یا خیر؟ گفت: تا آنجا که بشود وعده‌هایمان را محقق می کنیم. به عنوان نمونه سال گذشته من افرادی را که در بخش آهنگسازی امتیاز لازم را کسب کرده بودند به صدا و سیما معرفی کردم تا این سازمان به آنها سفارش ساخت اثر بدهد که خوشبختانه هر دو طرف راضی بودند. همچنین با بنیاد ملی نخبگان وارد مذاکره شدیم و ۱۷ نفر برای معرفی به این بنیاد انتخاب شدند. در ضمن، دیگر بیش از این کاری از دست من به تنهایی برنمی‌آید. البته برای در اختیار گرفتن سالنی هم وارد مذاکره شده‌ایم تا آن سالن به نوعی پاتوق گروه‌های موسیقی شود و گروه‌های گوناگون موسیقی از هر شاخه‌ای بتوانند دائما در آنجا به اجرای برنامه‌های خود بپردازند.

ریاحی سالن دانشکده هنر و معماری با ظرفیت ۱۵۰ نفر را آن سالن مورد نظر معرفی کرد و ادامه داد: شاید به لحاظ کمّی گنجایش مناسبی نداشته باشد اما به هر حال از نظر موقعیت، محل آن در منطقه مناسبی است و فرصتی برای گروه‌های موسیقی است تا ضمن ارائه هنر خود، فروش بلیت هم داشته باشند.

اگر شرایط فراهم شود دبیری سال آینده را برعهده می‌گیرم

این آهنگساز در پاسخ به اینکه قطعا شما دبیر جشنواره بیست و نهم موسیقی هستید یا خیر، اظهار کرد: اجازه بدهید ببینیم که برنامه‌ها چطور پیش می‌رود و به کجا می رسد. البته ما یک هدفی داریم که اگر به ما کمک کنند به آن هدفمان برسیم یا دست کم نزدیک شویم؛ چرا که نه. می مانم و کارم را ادامه می دهم. ناگفته نماند که دبیری جشنواره همین طورش برای من جذابیتی ندارد چون گرفتاری‌های حاشیه‌ای دارد که من چندان در شرایط آن نیستم.

مدیر گروه موسیقی دانشکده هنر و معماری، هدف از برگزاری جشنواره به دبیری خود را تحول در موسیقی ایران به وسیله نسل جوان خواند و افزود: ما در بخش رقابتی جشنواره یا در پایان‌نامه‌های دانشجویی تا حدودی شاهد حرکت‌هایی از سوی نسل جوان هستیم. اما این جوانان و گروه‌ها نیازمند حمایت هستند که ما نیز در این راستا یک قول‌هایی گرفته ایم تا آنجا که حتی شرایطی فراهم کنیم که این گروه ها بتوانند در خارج از کشور به صحنه بروند چون باید درمورد آنها برون مرزی هم فکر کنیم.

وی با تاکید مجدد بر این که به هر حال دست تنها از من کاری بر نمی آید، گفت: امیدوارم مسوولان و هنرمندان دیگر هم در راستای یاد شده کمک حال باشند.

اقبال به موسیقی پاپ جهانی است

ریاحی درمورد این که به نظر می رسد در جشنواره موسیقی فجر سال به سال حضور پاپ گسترده تر و موسیقی اصیل ایرانی کم رنگ تر می شود نیز با اشاره به این که موضوع یاد دشده تنها مشکل ما نیست، اظهار کرد: من پنج سال پیش در سمیناری به میزبانی فیلیپین با حضور مسوولان موسیقی آسیا شرکت کردم که دو مشکل در آنجا مطرح شد. اول اشتغال اهالی موسیقی و دوم دوری جوانان از موسیقی ملی کشورشان بود. می خواهم بگویم که این موضوع از گلایه ها و شکایات مسوولان موسیقی آسیا هم به شمار می رود. البته ما در این مجال وارد این بحثنمی شویم چون از نظر جامعه‌شناسانه بحثطولانی است که چرا امروزه موسیقی پاپ در دنیا حرف اول را می زند و ماجرای انسان امروز چیست که تا این اندازه گرایش به ساده‌نگری و ریتم های تند دارد. البته موسیقی پاپ هم به جای خود و در زمان خودش، مورد نیاز هر جامعه ای می تواند باشد و این را نمی توان منکر شد. منتها یک خط قرمزی هم باید قائل بود تا از آن خط عبور نکنیم.

وی در این‌باره افزود: البته مردم به موسیقی پاپ علاقه‌مندند و با شور و نشاط هم آن را دنبال می کنند. من در ایام برگزاری جشنواره که به برج میلاد می رفتم شاهد استقبال بسیار خوب مردم بودم و حتی تعجب کردم که چطور بلیت‌ها با این سرعت به فروش می رود.

ریاحی، شرایط جامعه جهانی را هم در پذیرش موسیقی پاپ بی تاثیر ندانست و ادامه داد: به عنوان نمونه در آلمان هم که یک کشور پیشرفته و فرهنگی است، موسیقی راک حرف اول را می زند و این موضوع به لحاظ مردم‌شناسانه و جامعه‌شناسانه جای فکر و بررسی دارد که چرا انسان امروز تا این اندازه ساده‌پسند می‌شود. البته نفوذ فرهنگ غرب به شرق هم در این زمینه بی‌تاثیر نبوده است.

نوروز و هنر موسیقی

در ادامه این گفتگو از حسن ریاحی درباره تناسب موسیقی اصیل ایرانی و نوروز پرسیدیم. وی‌ گفت: البته در مورد نوروز من تحقیقی ندارم و همان صدای ساز و ناقاره‌ای که از کودکی هنگام سال تحویل به گوشمان می رسید در ذهن دارم.

وی افزود: البته روستانشینان و عشایر ما صاحب نوع موسیقی خاصی برای نوروز هستند که هنگام سال تحویل اجرا می‌کنند که البته موضوع آن نیز جداست و مربوط به موسیقی نواحی کشورمان می‌شود.

مدیر گروه موسیقی دانشکده هنر و معماری در پاسخ به این پرسش که جا دارد مسوولان موسیقایی کشورمان قطعات نوروزی را در اختیار مردم بگذارند نیز گفت: شنیده‌ام که برنامه‌هایی دارند. البته نوروز زمان برگزاری کنسرت نیست اما به هر حال حتی به صورت رقابتی یا در قالب فراخوان نیز باید کار شود تا قطعات نوروزی بعد از ساخت در ایام عید در اختیار مردم قرار گیرد. البته این کار گرچه لازم و مفید است اما پیش‌نیاز آن انجام کار گسترده پژوهشی است.

ریاحی در این باره افزود: کار بر روی موسیقی نوروزی، کار بسیار مفیدی شمرده می شود چون سنتی است که کم رنگ شده یا از بین رفته است از همین رو با کار پژوهشی ضمن جبران و احیای آنها، می‌توان بهانه ای برای تولید آثاری از این دست پیدا کرد تا برخی از آهنگسازانی که تمایل دارند، بتوانند روی موضوع نوروز کار کنند.

ریاحی درمورد پیشنهاد عیدانه خود به مردم نیز، گفت: فکر می کنم ایام عید فرصت خوبی است تا جوانان سر فرصت و با تمرکز موسیقی گوش کنند و به نظر من این می تواند پیشنهاد خوبی برای ایام نوروز باشد. البته من خودم هم یک اثری در این زمینه با شعری از مولانا دارم که می گوید: " آب زنید راه را این که نگار می رسد / مژده دهید باغ را بوی بهار می رسد " از همین رو فکر می کنم گوش دادن به این دست کارها و اشعاری با مضامین نوروز هم می تواند جالب باشد.

این آهنگساز با تاکید بر لزوم توجه آهنگسازان به موسیقی نوروزی و لزوم آن، ادامه داد: نگارش و ساخت آثار نوروزی ایده بسیار خوبی است که از جانب شما مطرح شد و امیدوارم موزیسین‌های ما به آن اهتمام ورزند.

لزوم هم‌نشینی با روستاییان و عشایر برای رسیدن به موسیقی نوروزی

وی با اشاره به این که البته صدا و سیما تا حدودی ابن کار را انجام می‌دهد، ادامه داد: ما در این زمینه نیازمند خلق آثاری فاخر و ماندگار هستیم که پیش‌نیاز آن هم تحقیق و حتی زندگی با روستانشینان و هموطنان عزیز عشایرمان است تا بدین وسیله موزیسین‌ها بتوانند لباس فاخری تن این تم‌های نوروزی کنند.

ریاحی با بیان این که این دست آثار باید جالب و شنیدنی باشند، درباره شاخصه‌های جذابیت آن ها گفت: در عین رساندن پیام خود باید زیبا و تاثیرگذار باشد تا بتواند با عموم مردم ارتباط برقرار کند. در واقع خیلی شخصی و تخصصی نباشد چرا که مسلما این دست کار ها با ملودی های علمی و پیچیده نمی توانند در جذب مخاطب موفق باشند و با مردم ارتباط برقرار کنند. شعرا هم در زمینه نوروز اشعار درخور توجهی دارند که موزیسین ها برای خلق آثار ماندگار می توانند از آن ها کمک بگیرند. منتها یک سازمانی باید پیش قدم شود و این مهم را کلید بزند.

ریاحی در پاسخ به این پرسش که آیا در چیدمان سفره هفت‌سینتان ایده خاص موسیقایی هم داشته‌اید؟ گفت: چیدن سفره هفت سین دارای سنت و اصالتی دیرینه است.

وی در ادامه در حالی که خنده طولانی بر لب آورد، گفت: البته ما یک کلید سل هم به آن به عنوان سمبل موسیقی اضافه می کنیم.