هنرمندان قبل از شناخت آیین‌های ایرانی سراغ اجرای آثار پست‌مدرن می‌روند

به گزارش افکار نیوز،نشست رسانه‌ای نمایش " مگافونیا " به نویسندگی و کارگردانی میلاد حسینی صبح امروز یکشنبه ۲۲ اردیبهشت ماه در سالن استاد امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در این نشست علاوه بر کارگردان، امین اکبری‌نسب، سپیده دستینه و رکسانا رضایی بازیگران کار نیز حضور داشتند.

در ابتدای نشست حسینی درباره روند شکل گیری این نمایشنامه توضیح داد: نمایشنامه " مگافونیا " بر اساس نظریه آلبرت اومستد آشورشناس آمریکایی که نویسنده کتاب " تاریخ هخامنشی " است نوشته شده است. اومستد نظریه‌ای درباره بردیای دروغین دارد که براساس مدارک تاریخی یونانی، کتیبه بیستون و کتیبه‌هایی که در تخت جمشید و کاخ داریوش اول وجود دارد، نوشته شده است.

وی ادامه داد: اومستد در این نظریه اثبات می کند که داریوش اول بر اساس یک کودتای سیاسی بر علیه فرزندان کوروش به پادشاهی می رسد. در واقع بردیا به دست کمبوجیه به قتل نمی رسد بلکه با حیله داریوش کشته می شود. من نظریه آمستد را به خاطر تکثر منابع و معاصر بودن این دانشمند و اینکه برای انجام تحقیقاتش به ایران نیز سفر کرده بود، قبول دارم.

حسینی متذکر شد: متاسفانه یونانی‌ها در نگارش تاریخ ایران دست به تحریف‌های بزرگی زده‌اند همچنین در تاریخی که به دست هرودوت درباره ایرانی ها و جنگ یونان و ایران نوشته شده انحراف های بزرگی صورت گرفته است چون در واقع یونانی‌ها قوم پیروز بودند و تاریخ را هم به نفع خودشان نوشتند. نظریه پردازان زیادی نیز معتقدند که در اواخر دوره هخامنشی نزدیک به صدها هزار کتیبه جعل شده است.

کارگردان " آذرمیدخت " عنوان کرد: اومستد معتقد است چون داریوش اول از نسل کوروش نبوده بر علیه پسران وی کمبوجیه و بردیا توطئه می‌کند. داریوش در جنگ مصر به فرماندهی کمبوجیه تنها یک سرباز معمولی بوده است. با این وجود او خانواده اصیلی داشته و پدرش گشتاسپ از جمله افرادی است که زرتشت در خانه اش بزرگ شده است. برای نگارش " مگافونیا " بیش از ۴ ماه تحقیق کردم و کتابها و منابع گوناگونی را خواندم.

وی افزود: متوجه شدم که جریان مغ‌کشی درواقع یک کشمکش سیاسی بین مادها و پارسا بوده است و داریوش می‌خواسته قدرت مادها را که بردیا فرماندهی اش را در دست داشته از بین ببرد. معتقدم که باید در تاریخ ایران پیش از اسلام بازنگری هایی صورت گیرد چون منابعی که به دست ما رسیده منابع الکنی است. معتقدم تنها بهرام بیضایی و قطب الدین صادقی در زمینه نمایش های تاریخی ایران دست به بازنگری تاریخی زده اند.

وی درباره نامگذاری " مگافونیا " گفت: اسم مگافونیا لفظ یونانی واژه مغ کشی است. مغ کشی اولین آیین نمایشی در ایران است که به دست ما رسیده و در واقع مضمون شاه کشی را در خودش دارد. این مضمون بعدها دستمایه نمایش هایی چون " کوسه برنشین " و میر نوروزی " شده است. کشور ما سرشار از نمایش ها و آیین ها است. نویسندگان ایرانی اگر بتوانند این آیین های ایرانی را دستمایه درام قرار دهند در واقع این میراثبزرگ را تئوریزه می کنند. قصد من نیز از اجرای این نمایش تئوریزه کردن یک آیین پیش از اسلام بود.

حسینی یادآور شد: در واقع این نمایش نقد ساختار پادشاهی است. سیستمی که تمام بنیان های مذهبی و صنفی را حذف یا تضعیف می کند. هنوز در برخی کشورهای عربی و اروپایی این ساختار پادشاهی و جنگ قدرت وجود دارد.

وی درباره بهره گیری از آیین های ایرانی در این نمایش گفت: متاسفانه در دانشگاه های ما می خواهند روند ۲۵۰۰ ساله ای را که غرب در شکل گیری درام طی کرده در طول ۱۰ سال سپری کنند. ما هنوز در کشورمان مدرنیته را به درستی نمی شناسیم اما نمایش‌های پست مدرن اجرا می کنیم. معتقدم که ما باید ابتدا تئاتر ملی خودمان را گسترش دهیم بعد به سراغ تئاتر غرب برویم. در این نمایش همه تلاشم را کردم تا در حرکت، بیان، آوا، موسیقی و دیالوگ به الگوهای آیینی پیش از اسلام وفادار باشم.

حسینی ادامه داد: مثلا به پیشنهاد سعید تهرانی آهنگساز نمایش از ضرب زورخانه استفاده کردیم تا نمایش شکل پهلوانی به خود بگیرد. چون فرهنگ پهلوانی از دوره پارت ها در ایران شکل گرفته است. همچنین از آیین های پس ازاسلام نیز در میزانسن و خطوط حرکتی بهره گرفتم و در جاهایی به تعزیه و روحوضی نیز نزدیک شدم.

در ادامه سپیده دستینه بازیگر نمایش درباره ایفای نقش " نیرنگ " در اثر توضیح داد: کاراکتر نیرنگ در تاریخ وجود خارجی نداشته و زاییده ذهن نویسنده است. در واقع میلاد حسینی با خلق این شخصیت حرف اصلی‌اش را از زبان وی بیان کرده است. نیرنگ دو نقش دارد هم راوی تاریخ و داستان نمایش است و هم تلاش می کند برای ایجاد اعتماد به چیزی که حقیقت ندارد تلاش کند. نیرنگ در نمایشنامه یک تلخک تاریخی است که داستان را روایت می کند.

در ادامه امین اکبری‌نسب بازیگر نقش بردیا گفت: بردیا از لحاظ شخصیت پردازی یکی از مشکل ترین کاراکترها است. چون با وجود معروفیت نکات چندانی درباره زندگی او در تاریخ وجود ندارد. تلاش کردم با وجود منابع اندک این شخصیت را به درستی پرداخت کنم. بردیا برخلاف خشونتی که در داریوش و کمبوجیه می بینیم فرد جنگ طلبی نبوده است و مظلومانه نیز به قتل می رسد.

در بخش دیگری از این نشست رکسانا رضایی بازیگر نقش آتوسا عنوان کرد: من پیش از این در نمایش " آذرمیدخت " نیز با حسینی همکاری داشتم. آن نمایش اثری تک پرسوناژ ولی تاریخی بود که روایت واگویه های آخرین پادشاه زن ایرانی را بازگو می کرد اما آتوسا در این اثر پادشاه نیست اما قدرتی کمتر از شاه نیز ندارد و در کنار برادرهایش برای حفظ حکومت پدرش تلاش می کند. او حتی حاضر می شد علی رغم میل باطنی‌اش با داریوش ازدواج کند.

حسینی درباره حمایت از این نمایش گفت: ما با قرارداد گیشه این نمایش را روی صحنه می بریم و تا به حال نیز همه هزینه ها را شخصی بر عهده گرفته ایم اما با انجمن هنرهای نمایشی برای کمک به این نمایش در حال رایزنی هستیم. معتقدم که در برابر آثار دیگر باید از نمایش‌های ایرانی حمایت بیشتری شود. متاسفانه تئاتر ما به طرز غیر قابل باوری به سمت تئاتر خصوصی می رود تئاتری که فقط نام خصوصی را یدک می کشد و بیشتر به تجارت نزدیک شده است.

کارگردان " فاوست " عنوان کرد: تئاتر حرفه ای و اندیشه ورز ما نیز دارد به سمت تئاتر آزاد گرایش پیدا می کند. حتی در تبلیغات آثار نیز شاهد آلبوم های عکس خانوادگی هستیم تا طراحی پوستر. این روند از ذات اندیشه‌ورز تئاتر دور است و در نهایت به ضرر تئاتر تمام می شود. مشکل دیگر تئاتر ایرن کمبود سالن در مکان های مناسب است. اگر این مشکل برطرف شود جنگ و تنازع بقایی که بین گروه های تئاتری شکل گرفته از بین می رود.

"مگافونیا" از چهارشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه در سالن اصلی تالار محراب ساعت ۱۹ میزبان علاقمندان تئاتر است. پیام علوی، امین اکبری نسب، سپیده دستینه، رکسانا رضایی، سامان فرشید نیا، احسان شیخی، غزاله کنعان پناه، حمیدرضا کریمی، احمدرضا جهان تاب، ساناز تاری، ارشیا اقبالی و سجاد آردانه بازیگران" مگافونیا" هستند. مروارید فتح الهی نژاد عکاس، گلبرگ ادیب طراح صحنه و لباس و سعید تهرانی آهنگساز نمایش هستند.