در ميزگرد نويافتههايي از شعر و شخصيت پروين اعتصامي كه امروز (هشتم خرداد) در همايش كارنامه صد سال شعر زنان فارسيسرا در خانه شاعران ايران برگزار شد و حكيمه دبيران رياست آن را بر عهده داشت، محمدرضا سنگري - پژوهشگر و عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي - در سخنراني خود با موضوع ساحتهاي شعر و انديشه پروين، به خواب شب گذشته خود از قيصر امينپور اشاره كرد و گفت: من ديشب قيصر امينپور را در خواب ديدم و از او خواستم شعري بخواند و او اين بيت را خواند: ما نديديم در اين گمشدگي پيدا را / قطره مانديم و نديديم دريا را.
به گزارش ایسنا، وی در ادامه، عصر کنونی ما را بهترین عصر برای آثار زنان دانست و گفت: در هیچ دوره تاریخی مانند دوره‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم، زنان به این اندازه در حوزه ادبیات موفق نبوده‌اند. اکنون بهترین آثار حوزه دفاع مقدس را زنان می‌نگارند. از مجموع ٢٣٥ شاعر زنی که من نام آنها را جمع‌آوری کرده‌ام، ۴١٥ مجموعه شعر جمع‌آوری کرده‌ام که شامل ٥٥ غزل، بیش از ٢٥ نوسروده و بیش از ٣ رباعی و دوبیتی و ١٣٥ مثنوی می‌شود. این نشان می‌دهد ما آثار زیادی را تولید می‌کنیم که در میان آنها نمونه‌های درخشانی را نیز داریم. اما به دلیل وفور این اشعار تا
می‌آییم با شعر عشق‌بازی کنیم، شعری جدید می‌آید و ما تا کنون چنین وفور شعر نداشته‌ایم.
او افزود: من پروین را استثنایی‌ترین شاعر در بین شاعران زن و مرد می‌دانم که تنها شاعری است که پیش از بلوغ، شعرش به بلوغ رسیده است. او پیش از ٩سالگی شعر سروده و در ١٢ سالگی شعرهایش تا اندازه‌ای پخته است که وقتی من می‌خواستم از شعرهای او برای کتاب‌های درسی دبستان و دبیرستان انتخاب کنم، شعرهای ١٢سالگی‌اش را برگزیدم و فکر نمی‌کنم شاعری را بتوان یافت که در این سن، شعر او مانند پروین به کمال رسیده باشد.
سنگری سپس چهار ساحت را در شعر پروین اعتصامی مشخص کرد و گفت: اولین ساحت، ساحت عاطفی و اخلاقی اوست که ره‌آورد ارتباطاتش است. اول ارتباط با پدرش و بعد محافل ادبی که در خانه‌اش با حضور ملک‌الشعرای بهار و افسر برگزار می‌شد. دومین دنیای عاطفی و دخترانه پروین است. برخی می‌گویند شعر پروین مردانه است. اما اگر کسی شعر او را بکاود، پروین به شدت زنانه نوشته و شعرش رونوشت وجودی اوست و رونوشت با اصل برابر است. مطالعه آثار و سروده‌های ترجمه‌شده‌ای است که از فرانسه به فارسی باز گردانده شده بودند و او آنها را می‌خوانده، نیز در شکل‌گیری این ساحت نقش داشته است.
این نویسنده تأکید کرد: جز مولوی کسی را در اندازه پروین ندیدم که در برگردان یک اثر این‌قدر موفق بوده باشد. پروین چیزی را که بازسازی کرده، بسیار درخشان است. او قدرت فوق‌العاده‌ای در بازسازی قصه‌هایی که از زبان‌های دیگر گرفته، نشان داده و من تنها مولانا را در این رده می‌بینم.
او همچنین افزود: پروین را می‌توانیم آغازگر تحول در شعر بدانیم که شفیعی کدکنی هم به این موضوع معتقد است. پروین در عین این‌که به درون مایه می‌اندیشد، با فرم هم کار می‌کند.
سنگری شعری از ١٢سالگی پروین را خواند و گفت: در این شعر شاعر هم طرح دارد و هم طرح خود را تصویرسازی می‌کند.
او ساحت دیگر شعر پروین را ساحت اخلاقی اجتماعی دانست و گفت: به نظر می‌رسد در ١٨سالگی تا بیست و چند سالگی این ساحت در شعر او حضور داشته، پروین نیز مانند شاعران همدوره‌اش یعنی ژاله قائم‌مقامی، فروغ فرخزاد و حتا سیمین بهبهانی جدایی و متارکه را تجربه کرده و اگر رگه‌های این جدایی را در شعر این شاعران بررسی کنیم، می‌بینیم در شعر پروین خیلی شاخص است؛ چون دوره ازدواج و زندگی مشترک او بسیار کوتاه بود.
وی ساحت سوم را ساحت اجتماعی و سیاسی خواند و گفت: پروین شعرهای سیاسی بسیاری دارد، برای مثال، او در شعری از رضاشاه انتقاد می‌کند.
او در پایان، ساحت چهارم را ساحت عرفانی - تربیتی معرفی کرد.
در ادامه این نشست، یکی از حاضران درباره بحثی که محمدرضا سنگری درباره قتل پروین اعتصامی مطرح کرده بود، سؤالی پرسید و سنگری در جواب به او عنوان کرد: می‌گویند پروین با حصبه از دنیا رفته است. اما او در سن ٢٩سالگی دیوانی چاپ کرد و شعرهایش حساسیت‌های زیادی را برانگیخت. پروین حتا دست رد به دربار زد و شعری گفت و به رضاشاه انتقاد کرد. همان زمان این بحثمطرح شد که پروین به قتل رسیده است؛ اما نگذاشتند این موضوع بسط پیدا کند؛ ولی به نظر می‌رسد که پروین به قتل رسیده باشد.
سپس شیرزاد طایفی - عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی - بحثخود را با موضوع «بررسی نهاد، خود و فراخود در مناظره‌های پروین اعتصامی» پی گرفت و گفت: یکی از مشخصه‌های بارز مناظره‌های پروین، استفاده از چاشنی پند و اندرز است و او برای این‌که بتواند این پند و اندرز را به مخاطب بقبولاند، از سه عملکرد روانی خود، نهاد و فراخود استفاده کرده است و در این مناظره‌ها، نهاد، خود و فراخود را آشکارا در تقابل با یکدیگر قرار داده تا از این راه بر مخاطب اثر بگذارد. او در مناظره‌ها یک طرف را نماد هوشیاری و خردمندی قرار می‌دهد و طرف دیگر، صفات مذموم دارد و مهم‌ترین دستاورد
پروین در تقابل این سه عملکرد روانی، کمک به ایجاد بصیرت در خواننده است.
همچنین محمدرضا یوسفی - عضو هیأت علمی دانشگاه قم - مبحثی را با عنوان «انسان‌انگاری‌های قرآنی پروین اعتصامی» گشود و عنوان کرد: بحثتشخیص یا انسان‌انگاری بحثی بلاغی است و همه می‌دانیم که قرآن در شعر شعرای ما مؤثر بوده است و این تأثیر در شعر پروین نیز دیده می‌شود. در این مقاله تلاش شده تا انسان‌انگاری‌هایی که ریشه قرآنی دارند و می‌توان مابه‌ازایی برای آنها در شعر پروین یافت، نشان داد. این انسان‌نگاری‌ها در سه دسته انسان‌انگاری‌های ذهنی و انتزاعی، مانند ذهن، روح، قلب و دل، انسان‌انگاری‌های طبیعی مانند گل و گیاه و انسان‌انگاری‌های بینابین مانند گیتی و
دهر ارائه شده است.
در ادامه، نرگس گنجی - عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان - بحثی را با عنوان «زمان‌آگاهی در شعر سپیده کاشانی» مطرح کرد و گفت: مطالعه در مضامین اشعار سپیده کاشانی به عنوان یکی از زنان شاعر نام‌دار و پرتلاش در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس حاکی از تعهد شاعر به نیاز زمان و ضرورت‌های اجتماعی است که در این پژوهش با عنوان زمان‌آگاهی از آن یاد می‌شود.
او افزود: زمانآگاهي در شعر اين شاعر چند تجلي اساسي دارد: در نظر داشتن مداوم حركتهاي اجتماعي مردمي در داخل و خارج ايران و ثبت و ضبط آنها، تكيه بر الگوهاي تاريخي و تلاش براي ايجاد ارتباط بين گذشته، حال و آينده جامعه.
