مشارکت تماشاگران در اجرای "خداحافظ"

جایی در اوایل اپیزود «ماه عسل» از نمایشنامه «خداحافظ» می‌خوانیم؛ «.... فرزاد: تو خیلی زجر کشیدی آوا؟/ آوا: تو کمکم نکردی./ فرزاد: چه‌طور می‌تونستم کمکت کنم؟/ آوا: من فکر می‌کردم تو به‌ خاطر من هر کاری می‌کنی. تو اصلا سعی نکردی کمکم کنی./ فرزاد: تقصیر تو بود. تو اصرار کردی بریم جایی که کسی نباشه. اشتباه کردم، چه اشتباهی کردم به حرفت گوش دادم./ آوا: ماه داشت بهم لبخند می‌زد..... آریان رضائی می‌خواهد این نمایشنامه از محمد یعقوبی را که به روابط زناشویی و طلاق عاطفی در عین زندگی زیر یک سقف می‌پردازد، از روز پنجشنبه دوم شهریور هر شب ساعت 18:30 در تماشاخانه پایتخت (کنش‌معاصر سابق) اجرا کند. بازیگران این نمایش اپیزودیک شیدا یوسفی و فرامرز قلیچ‌خانی هستند.

از رضائی که اوایل سال جاری «برلینِ» محمد یعقوبی را در پلاتو اجرای مجموعه تئاترشهر روی صحنه برد در مورد علاقه‌اش به متن‌های این نمایشنامه‌نویس معاصر پرسیدم و او پاسخ داد: «از ابتدای فعالیت هنری‌ام یعنی اوایل دهه 80 به تئاتر اجتماعی علاقه‌مند بودم. این علاقه‌مندی به زمانی برمی‌گشت که نمایشنامه‌های محمد یعقوبی را می‌خواندم و به خاطر نوع نگاهش به روابط آدم‌ها دوستش داشتم و بعدتر بود که با شیوه اجرایی آگستوبوال و تئاتر شورایی یا تئاتر ستمدیدگان آشنا شدم. تئاتر شورایی تعریف گسترده‌ای دارد ولی به‌ طور خلاصه به تئاتری گفته می‌شود که درباره موضوعات اجتماعی بحث می‌کند و در انتها با دخالت مردم در یک گفتمان شورایی به نتیجه می‌رسد.»

رضائی توضیح داد: «در تئاتر ستمدیدگان یا تئاتر مشارکتی ما به عنوان گروه اجرایی طرح مسئله می‌کنیم و شما به عنوان تماشاگر آنالیز خواهید کرد. در واقع ما در جستجوی مخاطبی هستیم که تماشاگر- بازیگر باشد.»

او به طور خلاصه در مورد تفاوت تئاتر آگستوبوآل با آثار پیش از آن نیز گفت: «تئاتر بوآل در مقابل جریان رایج تئاتر به عنوان یک آلترناتیو مطرح شد. پیش از آن تئاتر چه پیرو درام ارسطویی بود و چه پیرو شیوه‌های بعد از آن، هدفش تفسیر بود حال می‌خواست امیدبخش باشد یا تلخ ولی هدف تئاتر آگستوبوال تغییر است، تغییر مدام همه چیز.»

نویسنده، کارگردان و بازیگر نمایش «دستت را به من بده» ادامه داد: «ما در «خداحافظ» آن شکل کلاسیک تکنیک‌های بوآل را با ساختار یک نمایشنامه از قبل نوشته شده و با شخصیت‌پردازی ترکیب کرده‌ایم و در واقع دو، سه تکنیک را به صورت همزمان اجرا می‌کنیم.»

او در مورد نسبت تئاتر شورایی و مسئولیت اجتماعی هنرمند یا ورود واکنش هنرمند به مسائل و اتفاقات اجتماعی به تئاتر شورایی و چگونگی رخ دادن این اتفاق در «خداحافظ» گفت: «ما در «خداحافظ» چون مسئله محوریم و متن مشخص داریم نمی‌توانیم این کنش‌گری اجتماعی در مقابل اتفاقات روز را وارد اثر کنیم. چون مسئله محور بودن مخالف اغتشاش است اما در آن فرآیند اجرا که متن به صورت گروهی و براساس تجربیات افراد شکل می‌گیرد می‌توان چنین توقعی داشت.»

رضائی در پایان در مورد اجرا در سالن‌های خصوصی هم گفت: «قطعا در این فرصت کوتاه قصدمان آسیب‌شناسی سالن‌های خصوصی نیست اما شرایط بی‌نهایت سخت است. یک نمونه‌اش این که برای تبلیغات هیچ امکاناتی در اختیار نداریم و وضعیت بسیار ناعادلانه است در صورتی که در مورد بعضی‌ها که اتفاقا خودشان هم سمت مدیریتی دارند، این گونه نیست. انگار برای برخورداری از امکانات یا باید مدیر بود یا دست راست مدیر.»