به گزارش مهر، دکتر غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان ادبی فارسی در کنفرانس جهانی بزرگداشت مولانا که صبح شنبه ۲۶ آذرماه با عنوان "از بلخ تا قونیه" در مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی به مدت دو روز آغاز به کار کرد، با اشاره به نینامه مثنوی گفت: نینامه میوه عمر مولانا است و ترکیب بههنجاری از علم و عشق است که حاوی نیمه اول و دوم عمر مولوی می باشد.

وی با اشاره به آشفتگی مولانا پس از ملاقات با شمش و سرودن نی‌نامه گفت: مولانا احساس کرده بود که باید به سرودن کتاب جامعی چون مثنوی همت گمارد چنانچه وقتی حسام‌الدین چلبی درخواست کرد که مریدان شما به مثنوی‌هایی مانند الهی‌نامه، منطق‌الطیر و … توجه زیادی دارند و جا دارد شما مثنوی تالیف کنید. مولانا دست به گوشه دستار خود برد و ۱۸ بیت اول نی‌نامه را کهاز پیش سروده بود درآورد و قرائت کرد.

حدادعادل با بیان اینکه نی‌نامه فهرست مثنوی است با بیان اینکه نی‌نامه مولانا که مثنوی را با آن آغاز می‌کند در حقیقت فهرست مثنوی است، افزود: نی‌نامه برای مثنوی بلاتشبیه مانند سوره فاتحة الکتاب در آغاز قرآن است. جایگاه سوره‌های کوتاه قرآن در پایان قرآن است. اما فاتحه‌الکتاب استثنا است. مفسران گفته‌اند که این سوره روح تعالیم قرآن یار از توحید، نبوت، معاد، امامت در خود دارد که نی‌‌نامه مولانا نیز چنین است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی یادآور شد: نی‌نامه دو بخش است یکی ۱۸ بیتی که مولانا سروده بود و دیگری ۱۶بیتی که بر آن افزود که جمعاً ۳۴ بیت با مضمون واحد دارد. مولانا کتاب خود را با سبکی بدیع آغاز می کند و از آن روش معمول سایر مولفان که کتاب خود را با تمهیده‌ای شناخته شده آغاز می کند عدول کرده اما مقصود او همان چیزی که دیگران در تمهیده می گفتند لکن او به عنوان هنرمند بیان هنری را به استخدام در می‌آورد.

دکتر حداد عادل یادآور شد: مولانا می خواهد به حسام الدین و مریدان و همه اعصار و نسلها که سخن او را می‌شنوند بگوید من مانند یک نی می خواهم ناله کنم و رازگویی کنم و سر عشق را بر ملا نمایم. این نی که مولانا مثنوی را با آن آغاز می کند در واقع خود مولانا است.

وی در ادامه به تحلیل محتوایی ۳۴ بیت نی‌نامه پرداخت و گفت: مهمترین پیام مولانا در مثنوی " عشق " است و این نی‌نامه به بیان عشق اختصاص دارد و ما می توانیم در مقایسه با اثر سترگ شاهنامه فردوسی مثنوی را " عشق‌نامه " بخوانیم و بدانیم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد: ‌ همه مردم جهان و به ویژه جهان امروز به شنیدن پیام مولانا محتاج هستند. او ما را از حرص و عیب‌ها ی اخلاقی دیگر مانند حسد، دروغ، ریا و … برحذر می‌دارد و این سخن بسیار لطیف و عزیزی است که مولانا از آغاز مثنوی از میان همه عیب‌ها بر حرص انگشت گذاشته و ما را به دوری از آن فراخوانده است.

وی با اشاره به ابیات دیوان حافظ و سروده‌های فردوسی در مورد دوری از حرص و از تصریح کرد: حرص یک بلیه‌ای است که در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، خانوادگی، تجاری و … قدم می نهاد. ۴۰۰ سال است که جهان اسیر حرص و از غرب است. آیا استعمارگری جز جلوه زشتی از حرص است. آیا جز این نیست که آن حرص به مدد فناوری به سراغ مردم بیچاره جهان رفته است و این همه مصیبت به بار آورده است و همین امروز نیز این حرص و آز که در قابل سرمایه درای لجام گسیخته و بی‌رحم فعال است نه فقط دنیای غیرغربی را بیچاره کرده که در درون دنیای غرب نیز بحران به وجود آورده است.

دکتر حدادعادل در پایان تاکید کرد: مولانا درمان حرص را تنها عشق می‌خواهند و معتقد است با توسل به انسان کامل و همه خوبی‌ها و ارزش‌ها انانیت را می‌توان محو کرد و ریسه حرص و حسد را برکند و مراد مولانا از عشق چنین درمانی است.

دکتر کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی نیز در بخشی از این مراسم با بیان جایگاه مولانا در فرهنگ و تمدن ایران تاکید کرد: ‌ مکتب مولانا مکتب عشق است و چقدر ظلم است که به اسلام که با وجود برخورداری از مکتب عشق و صلح چنین معامله‌ای شود که برخی گروه‌های سیاه اندیش خشونت را ملاک کار خود قرار می‌دهند بدون آنکه پیامی برای زندگی داشته باشند. مولانا عشق را درمان همه دردها می داند و از همین عشق است که مولانا به صلح می‌رسد و فرهنگ ایرانی - اسلامی همان پیام صلح را دارد.

وی در جمع بسیاری از ملوی شناسان داخلی و خارجی تاکید کرد: ‌ایرانیان با چنین فرهنگی زندگی می کنند و این فرهنگ نقش بسیار موثری در اندیشه بشری داشته و دارد. در واقع فرهنگ اسلامی با حضور فعال ایرانیان شکوفا شد و مولوی بازتابنده روح ایرانی است.

در ادامه مراسم گشایش کنفرانس جهانی بزرگداشت مولانا جلالالدین بلخی دکتر حسین نصر از سنت گرایان اسلامی طی سخنانی از طریق ویدئو کنفرانس از دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا به بیان نقطه نظرات خویش در مورد جایگاه اندیشه و شعر مولانا در جهان پرداخت.