به گزارش افکار به نقل از الف، بیش از یک دهه از رویکرد جدّی مجموعه صدا و سیما به مقوله طنز به شیوه ای جدید و برجسته کردن این موضوع بویژه در قالب تولید و پخش مجموعه های طنز شبانه در شبکه های پربیننده این رسانه میگذرد. نگاهی گذرا به آثار تولید شده در سالهای گذشته مویّد نوعی انحراف تدریجی در محتوای این مجموعههای به اصطلاح طنز از فرهنگ و اخلاق فاخر دینی و ملی است. صرف نظر از برخی تولیدات این عرصه که در مجموع در جهت گوشزد کردن و نقد ناهنجاریهای اجتماعی با زبان جذاب طنز ارزیابی میشوند، رویکرد غالب در سایر مجموعه های طنز تولیدی در سال های گذشته اگر خنثی و بدون هیچ بار
ارزشی و مفهومی مثبت نبوده، در جهت تخریب ارزشهای اصیل فرهنگی و اخلاقی ایران اسلامی بوده است.
دامن زدن به اشرافیت و ترویج روحیه تجمل پرستی، کنار گذاشتن فرهنگ احترام و حیا در خانوادههای ایرانی، نگاه مثبت به مقولههای ضد فرهنگی از قبیل دروغ گویی، بهرهکشی و استثمار دیگران، تمسخر اشخاص، تحقیر قومیتها، اشاعهی استعمال الفاظ، کلمات و افعال رکیک و حتی مستهجن، بخش مهمی از محتوای مجموعههای طنز سالهای اخیر رسانه ملی را تشکیل میدهد.
یادمان نرفته است که در سریال شبهای برره به مدت سه ماه هر شب شاهد تمسخر زبان و لهجه برخی نواحی کشور در کنار هنجارشکنیهای گسترده این مجموعه در ابعاد اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی به بهانه نقد ناهنجاریهای اجتماعی بودیم. همچنین در ایام مبارک ماه ضیافت الهیِ دو سال قبل، با پخش مجموعه «بزنگاه» سیل فحاشی و استعمال الفاظ زشت و تمسخر و هجو و لودگی را در ساعات عزیز بعد از افطار، در رسانه ملی به تماشا نشستیم، امری که موجب شد شورای نظارت بر صدا و سیما بهدنبال اعتراضات شدید و گسترده مخاطبان فرهنگ دوست رسانه ملی، دستور توقف پخش این مجموعه را به دلیل هنجارشکنیهای غیر
اخلاقی و غیر شرعی و در راستای حفظ حیثیت رسانه ملی و جلوگیری از تنزل جایگاه والای این سازمان صادر کند، هرچند در نهایت پخش آن مجموعه نیز متوقف نشد.
اما آنچه بیش از همه موجب آزردگی خاطر و رنجش دوستداران فرهنگ و اخلاق است، عدم توجه سازمان صدا و سیما به این تذکرات و اصرار در تولید وپخش مجموعه های مشابه بدون اصلاح رویکرد ضد اخلاقی این مجموعههاست به گونه ای که شاهد رشد وتعمیق نابسامانیهای مجموعههای به اصطلاح طنز و زیر پا گذاردن حریمهای شرعی و حتا عرفی فرهنگی هستیم. آنچه که در ایام حاضر تحت عنوان سریال خوش نشینها از شبکه سوم سیما در حال پخش است شاهدی است بر این مدعا.
زیر پا گذاردن حدود شرعی و اخلاقی در این مجموعه از حد استعمال الفاظ رکیک فراتر رفته و در هر قسمت از این سریال، تقابلی آشکار با فرهنگ حیا و عفت و فروریختن حریمهای مقدس روابط اسلامی و انسانی را شاهدیم، به گونهای که یک ایرانی با غیرت از تماشای این مجموعه در کنار اعضای خانواده احساس شرم میکند. جملات زیر به عنوان مشتی از خروار تنها از دو قسمت این سریال عیناً نقل میشود:
«این یکیو نگاه کن، چشاش خیلی خماره، فکر کنم با اون گوسفند مریضه مراوده داشته»، «من فکر کنم این(گوسفند) ترمز دستیش بالاست، ممانعت میکنه، آره یه مدت اینجوری کار کنی قلقش دستت میاد»،
«(جناب سروان): خانوم ایشون همسر قانونی شما هستند، شما هم موظفین تمکین کنین،(پدر دختر): ببخشین جناب سروان احترام شما واجب، مگه از روی جنازه من رد بشید ایشون(دختر) تمکین بکنه»،
«(پسر): بنزین دارین؟(مرد): من باک ماشینم تور داره، متأسفانه نمیتونم بهتون بدم،(پسر): اشکال نداره تورشو واست جِر میدیم»
«(برادر خطاب به همکارِ خواهر): این چه همکاریه که وسط خیابون دارید با هم همکاری میکنید؟(دختر): دانیال کاریش نداشته باش بابا به خدا کاری نکرده،(برادر): من میدونم اینا تو فکرشون چی میگذره، اینا از در دوستی وارد میشن تا زودتر به نتیجه برسن،(دختر): بابا توروخدا نکنین زشته،(برادر): زشت کارِ اینه، من که میدونم تو اون کله پوکش چی میگذره،(مرد): اولاً کله پوک خودتی، دوماً من کاری نمیکردم من فقط داشتم به خواهر شما یه پیشنهاد میدادم»
«(دختر در بیمارستان): ببخشین دیگه به خاطر یه چاک کوچولو شما رو هم زا بِراه کردیم»
متأسفانه علاوه بر وجود چنین رویکرد بیشرمانه و سخیفی در این مجموعه، شاهد گلچین شدن این جملات زشت از هر قسمت و تکرار آنها در ابتدای قسمت بعد بهعنوان خلاصه قسمت قبل هستیم.
آیا این عبارات تلخ در راستای اهداف صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قابل پذیرش است؟ آیا ضوابط و سیاستهای برنامه سازی صدا و سیما از جمله بند ۱۶-۳ - ۱: «زبان و گفتار برنامههای صدا و سیما باید از هرگونه ناسزا، فحاشی، اهانت، کلمات ناشایست مبرا باشد» و بند ۳۰-۱۹ - ۲: «کلمات، جملات و اصطلاحات چند پهلو که معنایی دور از ادب، اخلاق و شأن مخاطب یا رسانه ملی را داشته باشد ممنوع است» جهت پیاده سازی در تولیدِ آثار وضع شده اند یا فقط ابزاری است برای ژست گیری اخلاقی مدیران سازمان در گزارشهای تصنعی به مسؤولان نظام و مردم؟
نکته قابل تأمل تقابل ایّام پخش این مجموعه با اوّلین سالگرد ابلاغ حکم انتصاب مجدد رییس سازمان صدا و سیما(با تأخیری ۵ ماهه) از سوی رهبر معظّم انقلاب اسلامی است. حکمی که در آن رهبر انقلاب ضمن سفارش و تذکر به «نزدیک کردن و رساندن این رسانهی فرهنگساز، به طراز رسانهای که دین و اخلاق و امید و آگاهی بارزترین نمود آن باشد و رفتار اجتماعی مخاطبان و نیز نهاد حساس و مهمی چون خانواده بر اساس آن شکل میگیرد» دستور داده بودند؛ نشانه های این تحول در اوّلین سال مسؤولیت مجدد آقای ضرغامی مشاهده شود.
حال باید از مدیریت صدا و سیما به صورت جدی پرسید، آیا تولید و پخش مجموعههای طنزی همچون سریال «خوش نشینها» با رویکردی که ذکر آن رفت، در راستای انجام تحول مدنظر رهبر معظم انقلاب و شکل دادن رفتار اجتماعی مخاطبان و نهاد مقدس خانواده بر مدار دین و اخلاق است؟
