در فاصله کمتر از یک ماه مانده تا پایان سال و از راه رسیدن عید نوروز، چرخ تولید مجموعه‌های نمایشی تلویزیون دوباره به چرخش درآمده است و برنامه‌سازان شبکه‌های اصلی رسانه ملی به تکاپو افتاده‌اند تا هرکدام سریالی نمایشی برای پخش در تعطیلات دو هفته‌ای نوروز (که امسال به دلیل مقارن شدن با مبعث رسول اکرم(ص) یکی دو روزی هم به آن اضافه شده است) روی آنتن بفرستند. مجموعه‌هایی که طی چند سال گذشته به یکی از همراهان همیشگی لحظات نوروز مخاطبان تبدیل شده‌اند و بر این اساس شبکه‌های مختلف سعی دارند هرکدامشان بهترین مجموعه ممکن را برای پخش تدارک ببینند.
شبکه سه سیما امسال با مجموعه جدید خود یعنی «مر قانون» مهمان خانه‌هاست. مجموعه‌ای حاصل کارگردانی مشترک محمدحسین لطیفی و علیرضا نجف‌زاده و تهیه‌کنندگی مهران مهام که بر اساس فیلمنامه‌ای از امیرعباس پیام و مهدی روشن‌روان، مراحل پیش‌تولید و بعد ضبط خود را از یکی دو ماه قبل شروع کرده و با بهره بردن از بازیگران نام‌آشنای مجموعه‌های نمایشی سال‌های اخیر سیما چون هدایت هاشمی، مرجانه گلچین، مهران غفوریان، یوسف تیموری، ناهید مسلمی، مهران رجبی، اشکان اشتیاق و سپند امیرسلیمانی تصمیم دارد لحظات خوشی را برای نوروز بینندگان رقم بزند.
مر قانون البته داستان به‌روز و تازه‌ای دارد که متناسب با شرایط اجتماعی این روزهای کشور هم هست و شاید بخش زیادی از مخاطبانی که قرار است مجموعه را ببینند، با آن درگیر باشند و همذات‌پنداری کنند. این مجموعه که در ابتدا «حوزه استحفاظی» نام داشت، این روزها در مناطق مختلفی از شهر در حال ضبط است. جام‌جم از پشت صحنه این مجموعه تلویزیونی در منطقه دارآباد تهران گزارش می‌دهد.
داستان به‌روز و اجتماعی
مرداد ماه امسال بود که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خانه ملت و با اکثریت آرا، طرح اصلاح قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان را تصویب کردند و کلیت آن هم توسط شورای نگهبان به تصویب رسید. با این حال این قانون چه از زمان تصویب آن توسط نمایندگان و چه قبل از آن، همیشه محل درگیری و مناقشه بوده و موافقان و مخالفانی داشته است. در چنین شرایطی مر قانون که از ابتدا برای پخش در تعطیلات نوروز در نظر گرفته شده بود، دست به روی این موضوع گذاشت و کوشید چالش‌ها و بایدها و نبایدهای این قانون مورد بحث و پر سروصدا را به شکل داستانی اجتماعی اما طنز به تصویر دربیاورد. در مر قانون مهندس کمال شهری (با بازی هدایت هاشمی) در نقش یک نماینده مجلس است که در آستانه بازنشستگی قرار دارد و باید برای ادامه حیات اجتماعی‌اش تصمیماتی بگیرد. این بازنشستگی بر زندگی شخصی او و روابط با اعضای خانواده و اطرافیانش هم تاثیر می‌گذارد و ماجراهایی را رقم می‌زند.
شروع از آنتن زنده
قرار بود اولین سکانس مجموعه تلویزیونی مر قانون، در استودیوی برنامه حالا خورشید و با حضور افتخاری رضا رشیدپور تصویربرداری شود و این مجری شناخته شده با کمال، شخصیت اصلی مجموعه که یک فرد سیاسی تاثیرگذار در تصمیمات کشور است، به گفت‌وگو بنشیند؛ با این حال انجام این اتفاق میسر نشد و سکانس مصاحبه تلویزیونی کمال که اولین سکانس فیلمبرداری شده در مجموعه هم بود، در مکانی فرضی واقع در مجتمع فنی سعادت‌آباد تهران و در برنامه‌ای فرضی انجام شد. مصاحبه‌ای که متن آن باز بر اساس اتفاقات روز جامعه نوشته شده بود و با توجه به این‌که در اوایل دی ماه ضبط می‌شد، به مشکلات آن مقطع کشور چون گرانی و کمبود پوشک در کشور اشاره داشت.
با گذشت یکی دو ماه از ضبط این صحنه، حالا تصویربرداری «مر قانون» از نیمه گذر کرده است و گروه بعد از فیلمبرداری سکانس‌های مختلف مجموعه، در منطقه دارآباد تهران حاضر شدند تا آخرین سکانس از حضور مهندس کمال شهری در خانه‌ای که از طرف اداره در اختیار او گذاشته شده بود را فیلمبرداری کنند. سکانس، مربوط به اسباب‌کشی کمال و خانواده‌اش و رفتنشان از آن خانه است و در مقابل در خانه تصویربرداری می‌شود.
روز، خارجی، سرما
تقریبا یکی از بالاترین نقاط منطقه دارآباد و بعد از یک سربالایی تند، جایی است که گروه برای ضبط سکانس آخر در منزل کمال در آن جمع شده‌اند. تریلی خالی حمل وسایل صحنه جلوی در خانه پارک شده و از آن‌جا که قرار است صحنه اسباب‌کشی خانواده را تصویربرداری کنند، در قسمت بار تریلی چند کارتن مقوایی به شکلی بی‌نظم چیده شده است تا اسباب‌کشی و جابه‌جایی شخصیت‌ها را برساند. مهران غفوریان هم که نقش فرشید را ایفا می‌کند، در کنار در تریلی ایستاده و با توجه به سرمای هوا (که در این منطقه نزدیک به کوه‌های شمالی تهران بیشتر هم حس می‌شود) مدام دست‌هایش را به هم می‌مالد تا شاید کمی گرم شود. با این‌که تقریبا تمام عوامل در کوچه جمع شده‌اند، با این حال تاکید همه بر این است که کار در سکوت تصویربرداری شده و مزاحمتی برای همسایه‌ها پیش نیاید.
فرمان ضبط داده می‌شود. مرجانه گلچین و ناهید مسلمی چادر مشکی به سر به جلوی در خانه می‌آیند، هدایت هاشمی و شیدا خلیق هم کارتن به دست سر می‌رسند و اسباب باقی‌مانده را به تریلی می‌سپارند و مشغول خداحافظی کردن با هم می‌شوند. هدایت هاشمی در آخرین لحظه قبل از سوار شدن به خودرو و گم شدن تریلی در شیب کوچه، در سبز رنگ خانه را می‌بندد و آخرین سکانس ضبط در لوکیشن این خانه به پایان می‌رسد.
طفلی به نام شادی
علیرضا نجف‌زاده سال‌هاست که در سینما و تلویزیون ایران مشغول فعالیت است و تاکنون در چند مجموعه تلویزیونی نوروزی هم دستیار کارگردان بوده است. او حالا در مرّ قانون در کنار محمدحسین لطیفی (که به دلیل اجرای ویژه‌برنامه «هفت» در ایام جشنواره مدتی کمتر فرصت کارگردانی کردن داشت) قرار گرفته و همراه با هم کارگردانی این مجموعه را عهده‌دار شده‌اند.
او با اشاره به پخش این مجموعه در فضای نوروز به جام‌جم می‌گوید: به نظرم شادی حلقه مفقوده مردم است. ما هم برای این‌که در شادی نوروز مردم سهیم باشیم، تمام تلاشمان را می‌کنیم که یک کار خوب و آبرومند روی آنتن بفرستیم و مردم با حال خوب، در ایام نوروز به تماشای برنامه‌مان بنشینند. زمانی که تا عید نوروز باقی داریم زیاد نیست، اما کم هم نیست و با توجه به تیم حرفه‌ای که در کنار هم جمع شده‌اند، تمام تلاشمان را می‌کنیم که کار به موقع آماده شده و روی آنتن برود.
او همچنین در خصوص کارگردانی مشترک با لطیفی توضیح می‌دهد: من سال‌ها شاگرد آقای لطیفی بوده‌ام و به نظرم ایشان جزو آن دسته از کارگردانانی است که شاگردان زیادی در فضای تلویزیون و سینما تربیت کرده‌اند. حالا من این فرصت را پیدا کرده‌ام که ایشان را به منزله یک استاد در کنار خودم داشته باشم و بتوانیم کار آبرومندتری ارائه بدهیم.
به گفته نجف‌زاده هدایت هاشمی در نقش کمال شهری، ناهید مسلمی در نقش شهربانو مادر کمال، مرجانه گلچین در نقش آفاق پرستار شهربانو، مهران غفوریان در نقش فرشید برادر آفاق، یوسف تیموری در نقش مهندس فرهاد پولکی پسر آفاق، شیدا خلیق در نقش آمنه دختر کمال، اشکان اشتیاق در نقش پسر کمال، سپند امیرسلیمانی در نقش نیکبخت معاون کمال، مهران رجبی در نقش یکی از مسؤولان بازنشسته، شهین تسلیمی صاحبخانه آفاق و اردشیر کاظمی همسایه روبه‌روی کمال بازیگران اصلی این مجموعه را تشکیل می‌دهند.
فضای باز در رسانه
مهران مهام از جمله تهیه‌کنندگان مجموعه‌های تلویزیونی است که تاکنون آثار دوست‌داشتنی و پرمخاطبی چون من یک مستاجرم، خانه به دوش، ترش و شیرین و دردسرهای عظیم را تهیه و تولید کرده است. او با اشاره به چرایی انتخاب موضوع این مجموعه می‌گوید: من از جمله منتقدین به روش‌های دولتی برخورد با بازنشستگان هستم. شخصیت اصلی ما در این مجموعه (کمال) یک فرد در آستانه بازنشستگی است و ما اتفاقات مختلف زندگی او را به تصویر می‌کشیم و از مزایا و معایب این قانون می‌گوییم.
مهام با توجه به جنس شوخی‌های اثر می‌افزاید: رسانه ملی این روزها در مسیر خوب و درستی قرار دارد و با پخش سریال‌هایی چون لیسانسه‌ها و بانوی عمارت شاهد فضای بازتری نسبت به قبل در رسانه ملی هستیم. من معتقدم که ما از نگفته‌ها ضرر می‌کنیم و جنس شوخی‌های مر قانون آسیبی به کسی نمی‌رساند.
به گفته مهام گروه تا هفته اول اسفند ماه 453 دقیقه و 20 ثانیه از مجموعه را تصویربرداری کرده است و کل مجموعه قرار است 630 دقیقه باشد. همچنین امسال با توجه به پخش شبانگاهی مسابقه استعدادیابی «عصر جدید» در ساعت 23، ساعت پخش مجموعه نوروزی شبکه هم تغییر کرده و مر قانون احتمالا در ساعت 21 روانه آنتن خواهد شد. احتمال تغییر نام مجموعه هم وجود دارد و ممکن است دوباره «حوزه استحفاظی» شده و یا نام تازه‌ای برای آن در نظر گرفته شود.
نیاز امروز جامعه به طنز
ناهید مسلمی که پیش از این در مجموعه‌های نوروزی چون چاردیواری و هیات‌مدیره ایفای نقش کرده بود، در مر قانون ایفای نقشی متفاوت را به‌عهده دارد و قرار است در نقش شهربانو، مادر مهندس کمال شهری که یک نماینده مجلس است بازی کند. نقشی که از سن و سال اصلی این بازیگر قدری بالاتر است. مسلمی توضیح می‌دهد: شهربانو در این مجموعه لحن شوخی‌های شیرینی دارد. او به نوعی نماینده مردم است و صدای اعتراض مردم را به گوش پسرش که نماینده مجلس است می‌رساند.
این بازیگر درخصوص دلایل قبول ایفای این نقش به جام‌جم می‌گوید: همیشه دوست داشتم روزی با آقای لطیفی کار کنم و خوشبختانه این فرصت در اختیارم قرار گرفت. ضمن این‌که داستان این مجموعه هم طنز است و به نظرم جامعه در شرایط کنونی واقعا به طنز نیازمند است. جنس مرقانون، طنز اجتماعی است و از مشکلات انتقاد می‌کند. امیدوارم مسؤولان هم این مجموعه را ببینند و در جریان مشکلات قرار بگیرند.
