همه ساله برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با چالش‌ها و دغدغه‌های مختلفی همراه بوده است؛ از زمان انتخاب و معرفی دبیر جشنواره و انتشار فراخوان و بخش‌های آن گرفته تا بودجه‌بندی، بخش بین‌الملل و شمایل برگزاری جشنواره.
اخبار فرهنگ و هنر - در دوره‌های گذشته که دبیر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در فصل بهار معرفی و فراخوان جشنواره نیز نهایتاً تا پایان خردادماه منتشر می‌شد، باز هم زمان برای برنامه‌ریزی بخش‌های مختلف و همچنین رایزنی برای بخش بین‌الملل جشنواره کافی نبود. اما گویا وضعیت برای جشنواره سی و نهم از تمامی دوره‌های قبلی و حتی جشنواره سی و هشتم که با حواشی انصراف برخی گروه‌های تئاتری مواجه شد هم، پیچیده‌تر است.
با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی اجراهای تئاتری از اسفندماه سال ۹۸، شرایط برای تئاتر ایران به شکل دیگری رقم خورده است. تمامی آثاری که در نوبت اجرای اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ قرار داشتند وضعیت شان بلاتکلیف شده و اجرای مجدد آثارشان نیازمند زمان تمرین مجدد و همچنین وضعیت تعهدات کاری از قبل تعیین شده بازیگران و عوامل اجرا در دوران پساکرونا است.
معادله چند مجهولی «تئاتر ۹۹»
از سوی دیگر تولیدات جدیدی که در نوبت اجراهای بهار و تابستان سال ۹۹ قرار داشتند نیز با تعطیلی سالن‌های تئاتری و فعالیت‌های مختلف هنرهای نمایشی از جمله تمرین‌ها، وضعیت نامشخصی دارند و مشخص نیست با بازگشایی مجدد سالن‌های تئاتر نوبت اجرایی جدید آن‌ها چگونه خواهد بود.
نکته قابل تأمل دیگر این است که در معادله کرونایی تئاتر ایران یکی از مجهولات مهم مشخص نبودن زمان آغاز به کار مجدد تئاتر و سالن‌های تئاتری ایران است؛ هنوز مشخص نیست که تئاتر ایران می‌تواند از فصل تابستان ۹۹ فعالیت خود را از سر بگیرد یا نه.
اینکه از سرگیری فعالیت‌های تئاتری نیز چگونه خواهد بود خود مجهول دیگری از معادله کرونایی تئاتر ایران است.
در چنین وضعیتی و با توجه به اینکه طی دوره‌های اخیر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برآیندی از اجراهای عمومی یک سال گذشته خود بوده و به همراه تعدادی از آثار بین‌الملل برگزار می‌شده، اینکه سی و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر چگونه برآیند اجراهای یک سال قبل خود خواهد بود، جای سؤال دارد.
زیرا در خوشبینانه‌ترین شکل ممکن اگر بحران کرونا برای تئاتر ایران در تابستان سال ۹۹ به پایان برسد و گروه‌های تئاتری اجراهای خود را روی صحنه ببرند، باز هم زمانی ۴ ماهه و تعداد قابل توجهی از نمایش‌ها از لیست اجراهای تئاتر ایران کنار گذاشته می‌شود. نباید این مهم را فراموش کنیم که با از سرگیری فعالیت تئاتر در دوران پساکرونا باز هم تولیدات نمایشی نیازمند زمان تمرین هستند و به سرعت نمی‌توانند اجراهای خود را آغاز کنند.
کرونا؛ معضل بین‌المللی تئاتر
در این شرایط، وضعیت بخش بین‌الملل جشنواره سی و نهم نیز بسیار مبهم است زیرا بحران کرونا گریبان تئاتر سراسر جهان را گرفته و گروه‌های تئاتری بین‌المللی نیز وضعیت فعالیت مشخصی برای خود متصور نیستند از این رو رایزنی برای حضورشان در جشنواره بین‌المللی تئاتر ایران نمی‌تواند چشم‌انداز روشنی داشته باشد.
در این وضعیت شاید برای برگزاری سی و نهمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر راهکار دیگری در نظر گرفته شود و آن برگزاری جشنواره همچون دوره‌های دهه‌های ۷۰ و نیمه اول ۸۰ است که طی آن جشنواره اجراهای سال جدید تئاتر ایران را تعیین می‌کرد، یعنی تولیدات جدید تئاتر ایران در جشنواره سی و نهم ارائه و پس از آن بخش اعظمی از اجراهای عمومی تئاتر ایران در سالن‌های دولتی مشخص شود.
البته چنین شیوه‌ای نیز در شرایط فعلی به راحتی شدنی نیست زیرا باز هم وضعیت و زمان از سرگیری فعالیت‌های تئاتر ایران در دوران پساکرونا و در عین حال دبیر جشنواره و فراخوان آن نیز مشخص نیست.
یک راهکار دیگر هم می‌تواند برگزار نشدن سی و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با در نظر گرفتن شرایط کرونایی تئاتر و اختصاص بودجه جشنواره به تولیدات تئاتری و برنامه‌ریزی منسجم و دقیق تر برای برگزاری این دوره از جشنواره در سال آینده باشد.
مدیرکل هنرهای نمایشی: در انتظار جمع‌بندی شرایط هستیم
در همین راستا قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی درباره وضعیت سی و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و انتخاب و معرفی دبیر آن، گفت: در حال بررسی وضعیت انتخاب دبیران جشنواره‌های تئاتری از جمله جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر هستیم.
وی یادآور شد: نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که دبیران جشنواره را به سرعت می‌توان انتخاب و معرفی کرد ولی موضوع اساسی این است که ببینیم زمان و وضعیت فعالیت مجدد تئاتر در دوران پساکرونا چگونه خواهد بود.
مدیرکل هنرهای نمایشی با بیان اینکه منتظریم تا شرایط و وضعیت فعالیت مجدد تئاتر ایران مشخص شود، اظهار کرد: با مشخص شدن این موضوع با آینده‌ای مشخص برنامه ریزی‌ها را انجام می‌دهیم.
آشنا در پایان سخنان خود تأکید کرد: تلاش می‌کنیم تا با بررسی شرایط در خصوص چگونگی برگزاری جشنواره‌های تئاتر از جمله سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به یک جمع‌بندی برسیم و بعد از آن دبیران جشنواره را انتخاب و معرفی کنیم.
