چگونه از مرگ جاهلیت دوری کنیم؟

سرویس مذهبیافکارنیوز- حدیثى را که مورد اتفاق شیعه و سنى باشد، نمى‏ شود کوچک شمرد زیرا وقتى هر دو فریق از دو طریق روایت مى‏ کنند، تقریباً نشان‏دهنده این است که پیغمبر اکرم یا امام قطعاً این مطلب را فرموده است. البته عبارتها کمى با هم فرق مى‏ کنند ولى مضمون آنها تقریباً یکى است. این حدیثرا ما شیعیان اغلب به این عبارت نقل مى‏ کنیم: مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ امامَ زَمانِهِ ماتَ میتَةً جاهِلِیَّةً؛ هرکس بمیرد و پیشواى زمان خود را نشناسد، مرده است از نوع مردن زمان جاهلیت. ۱

این، تعبیر خیلى شدیدى است چون در زمان جاهلیت مردم اصلًا مشرک بودند و حتى توحید و نبوت هم نداشتند. این حدیثدر کتب شیعه زیاد آمده و با اصول شیعه هم صددرصد قابل انطباق است. در کافى که معتبرترین کتاب حدیثشیعه مى ‏باشد، این حدیثهست. عمده این است که این حدیثدر کتابهاى اهل تسنن هم هست. آنها در روایتى به این عبارت نقل کرده ‏اند: مَنْ ماتَ بِغَیْرِ امامٍ ماتَ میتَةً جاهِلِیَّةً، ۲

هرکس بدون امام بمیرد، مانند این است که در جاهلیت مرده است. عبارت دیگرى که نقل کرده‏ اند این است: مَنْ ماتَ وَ لَیْسَ فى عُنُقِهِ بَیْعَةٌ ماتَ میتَةً جاهِلِیَّةً آن که بمیرد و در گردن او بیعت یک امام نباشد، مردنش از نوع مردن جاهلیت است. به عبارتى هم که شیعه نقل مى‏ کند، سنّى‏ها زیاد نقل کرده‏ اند. عبارت دیگر: مَنْ ماتَ وَ لا امامَ لَهُ ماتَ میتَةً جاهِلِیَّةً. این عبارتها خیلى زیاد است و نشان‏ دهنده اهتمام زیاد پیغمبر اکرم به مسأله امامت است.

کسانى که امامت را تنها به معنى رهبرى اجتماعى مى ‏دانند، مى‏ گویند ببینید پیغمبر اکرم به مسأله رهبرى تا کجا اهمیت داده که معتقد شده است اگر امت رهبر و پیشوا نداشته باشد، اصلًا مردنش مردن جاهلى است، براى اینکه صحیح تفسیر کردن و صحیح اجرا کردن دستورات اسلامى‏ بستگى دارد به اینکه رهبرى، رهبرى درستى باشد و مردم پیوندشان را با رهبر محکم کرده باشند.

اسلام یک دین فردى نیست که کسى بگوید من به خدا و پیغمبر اعتقاد دارم و بنابراین به هیچ کس کارى ندارم. خیر، غیر از خدا و پیغمبر، تو حتماً باید بفهمى و بشناسى که در این زمان رهبر کیست و قهراً در سایه رهبرى او فعالیت کنى.

آنها که امامت را به مفهوم مرجعیّت دینى معنى مى‏ کنند،[در معنى این حدیث‏] مى‏ گویند کسى که مى ‏خواهد دین داشته باشد، باید مرجع دینى خودش را بشناسد و بداند که دین را از کجا بگیرد.

اینکه انسان دین داشته باشد ولى دینش را از مأخذى بگیرد که ضد آن است، عین جاهلیت است.
آن کسى که امامت را در حد ولایت معنوى مى‏ برد، مى ‏گوید این حدیثمى ‏خواهد بگوید که اگر انسان مورد توجه یک ولىّ کامل نباشد، مانند این است که در جاهلیت مرده است.

پی نوشت:
۱ - دلائل الصدق، ص۶و۱۳.
۲ - مسند احمد.
مجموعه‏آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏۴، ص ۷۲۲ .