سرویس مذهبیافکارنیوز-
پرسش: چرا شیعیان بر مهر و تربت سجده مى کنند؟
پاسخ: بخارى در صحیح از پیامبر صلى الله علیه و آله نقل مى کند: جُعِلَت لی الأرضُ مسجداً وطهوراً؛ زمین سجدگاه و مایه پاکیزگى براى من گردیده است. «۱»
سجده کردن یعنى صورت روى زمین گذاردن، آن هم زمین پاک. لذا شیعیان به تأسى از پیغمبر خود که سجده بر زمین را واجب مى دانند، بر زمین سجده مى کنند.
به دلیل آنکه اغلب خانه ها، منازل و مساجد، مفروش مى باشد و دسترسى به زمین آسان نیست و از طرفى جمع کردن فرش ها در وقت نماز ممکن و مقدور نمى باشد، لذا شیعیان قطعاتى از زمین و خاک پاک را که مهر یا تربت نامیده مى شود با خود همراه دارند تا براى سجده کردن به زحمت نیفتند. بنابراین شیعیان همواره مهرى را به نیت قطع هاى از زمین همراه دارند تا بتوانند مطابق دستور قرآن مجید سجده نمایند. این قطعه از زمین، آن طور که مغرضان بر ضد شیعیان تبلیغ مى کنند به نیت بت نمى باشد. اخبارى از اهلبیت طهارت رسیده است که سجده بر تربت پاک حسین که به خاک کربلا معروف است، موجب فضیلت
بیشتر و ثواب زیادتر مى شود.
بدیهى است که سجده بر تربت کربلا مستحب است و واجب نیست. در مورد اهمیت خاک کربلا، جلاالدین سیوطى در خصائص الکبرى از ام سلمه و نیز عایشه نقل مى کند: «دیدم حسین علیه السلام در آغوش جدش رسولاللَّه صلى الله علیه و آله نشسته است و خاک سرخ رنگى در دست آن حضرت مى باشد. آن حضرت آن خاک را مى بوسد و مى گرید. ام سلمه پرسید یا رسولاللَّه! این خاک چیست؟
ایشان فرمود: جبرئیل مرا خبر داده است که حسینم را در سرزمین عراق مى کشند. این خاک را از آنجا برایم آورده است، و من بر مصایب حسینم گریه مى کنم. سپس تربت را به ام سلمه داد و فرمود: چون دیدى این خاک به خون تبدیل شد، پس بدان که حسینم را کشته اند. ام سلمه آن خاک را در شیشه اى نگاه داشت تا در ظهر روز عاشوراى سال ۶۱ هجرى، آن خاک به خون تبدیل شد و ام سلمه دریافت که حسین را به شهادت رسانده اند.»
بر این اساس، اعتقاد شیعیان که گرفته از نص قرآن و سنت پیامبر و توضیحات ائمه معصومین(عترت پیامبر و ثقل اصغر) است، سجده بر وجه الارض است، یعنى خود زمین و هرچه مصداق زمین باشد، مانند سنگ به شرط آنکه نظیر طلا و نقره(و سایر فلزات و سنگهاى قیمتى) معدنى نباشد و چیزهایى که از زمین مى روید،(به شرط آنکه خوراکى و پوشاکى نظیر پنبه نباشد). لذا بهتر است سجده بر خاک کند و فرش و آسفالت(قیر) و نظایر آنها چون از مواد معدنى است نمى توان بر آن سجده کرد.
سجده بر خاک کربلا(با حکمت هایى که ائمه فرموده اند) فضیلت بیشترى دارد، چون شهادت امام حسین نمونه کامل بندگى است و در کربلا سر به خاک بندگى نهاد و در این راه خون او بر زمین ریخته شد. لذا سجده بر خاک کربلا نه تنها شرک نیست، بلکه توحید کامل است و سجده براى امام حسین نیست، سجده بر بهترین خاک است براى خدا.
اگر سجده بر تربت امام حسین شرک باشد، سجده ملائکه بر خاک آدم هم شرک است. در حالى که خداوند هرگز دستور به شرک نمى دهد، بلکه به توحید کامل دستور مى دهد. شیطان که ظرفیت توحید کامل را نداشت، سجده نکرد. لذا سجده ما، سجده بر خاک کاملترین خلیفه خدا در زمان خود و به امر خدا و براى خدا است.
منبع:
۱ - کتاب الصلاة، ص ۹۱.
2- پاسخ به شبهات در شبهاى پيشاور، ص220و ۲۲۱ .
