ایران مال و انتقاد هایی که به جایی نمی رسد / نمایش یک غرور دکوری

انتقادها به ایران مال به جایی نرسید

“لاکچری”، “باشکوه”، “بزرگترین در خاورمیانه”، “پنجمین در جهان” سازندگان این مالِ بی سر و ته غربی ترین نقطه تهران احتمالا فکر می‌کنند جامعه ایرانی به این توصیفات از یک مجتمع تجاری شدیدا نیاز دارند.سرراست‌ترین تعریف از مرکز تجاری « ایران مال » در نخستین تیزر تبلیغاتی آن صراحتا بیان می‌شود «نمایش شکوه و باور توانستن»

کتابخانه ایران مال

درواقع آنچه ایران مال را از دیگر مال‌های تجاری تهران متمایز می‌کند جدای از وسعت و ابعاد باورنکردنی در ساخت و ساز همین عنصر پر رنگ «نمایش» است.نمایش از هنگامی که وارد کتابخانه اینک مشهور ایران مال می‌شوید تازه شروع می شود.

کتابخانه ‌ای به سبک آنچه در عکسها از کتابخانه کنگره آمریکا و یا کتابخانه‌های عظیم لندن دیده‌اید در ایران مال پذیرای شما است. شما به شوی کتاب خواندن دعوت شده‌اید. می‌توانید کتابی را جلوی صورتتان بگیرید و طوری وانمود کنید که گویی با لبخندی بر گوشه لبانتان در حال مطالعه هستید، همراهتان از شما عکس می‌گیرد و این عکس در اینستاگرام شما منتشر می‌شود.

حالا شما جزئی از بازیگران تبلیغاتی این مال عظیم شده‌اید که قرار است برای برخی از واحدهای تجاری‌اش چند میلیارد تومان پول ودیعه و چند صد میلیون تومان پول اجاره دریافت کند، آن هم درست در زمانه‌ای که اقتصاد ایران در راکدترین و بدترین وضعیت از جنگ جهانی دوم به این سو قرار گرفته است.

حتما بخوانید : ایران مال ؛ پروژه ای عظیم با تخلفات آشکار

احتمالا به عقل جن هم نمی‌رسید که ‌می‌توان با استفاده از اعتیاد جوانان به استوری‌ها و پست‌های اینستاگرامی بازدید کنندگان را تبدیل به بازیگرانی خوش پوش و مدل‌هایی مجانی کرد.به همین دلیل است که در ایران مال برخلاف تقریبا بیشتر مکان‌های عمومی در ایران کسی به عکاسی شما اعتراض نمی‌کند.

می توانید با خیال راحت با هر دوربینی که دوست دارید از هر نقطه‌ای که می خواهید عکس بگیرید. راستش را بخواهید اینجا مجتمعی است که نه چنانکه مدعی است برای غرور ملی، بلکه برای شبکه اجتماعی اینستاگرام ساخته شده.بگذارید از کتابخانه شروع کنیم؛ احتمالا هیچکس به فکرش هم نمی رسید در این دکور آبرومند طب‌الصادق و اولیس جیمز جویس در یک طبقه به نمایش درآمده باشند!

آن هم متن اصلی رمان جویس نه ترجمه آن، به هر حال سازندگان ایران مال بهتر از هر کسی مشتری‌هایشان را می شناسند و می‌دانند محتوای کتابی که در دستتان می‌گیرید و در استوری‌هایتان پست می کنید اهمیت چندانی ندارد، آنچه مهم است تاب گیسو و مِش ابرو است که خداراشُکر به واسطه نورپردازی حرفه‌ای حتما در تصویر لحاظ می‌شود.

حتما بخوانید : صاحب ایران مال کیست ؟ علی انصاری صاحب ایران مال ؛ سوپر میلیاردر ایرانی

ادامه کتابخانه در بنرهای اطراف دیوار برای علاقه مندان به علم و سلفی نقاشی شده به نحوی که تنها در عکس‎‌ها به نظر می‌رسد سوژه در کتابخانه‌ای بی‌انتها نشسته و با تفکر در حال مطالعه است.

کمی آنسوتر و درمیانه راهروهای کتابخانه یک «بار» تمام عیار به سبک باده فروشی‌های شهری تشنه و پرهیاهو در فیلم‌های وسترن اسپاگتی، عرق شاتره و خارشتر را با چهارتخمه و گلاب برایتان سرو می‌کند تا بدانید فقط در دنیای تماما دکوری کتابخانه قرار است حس تگزاسی فیلم‌های چارلز برانسون و کلینت ایستوود را مزه مزه کنید.

این کتابخانه به تنهایی پوزخندی بزرگ به دوستداران فرهنگ و کتابخوان‌های اندک باقی مانده در ایران است که با زبان حال به آن‌ها می‌گوید: این تپه را هم فتح کردیم!

رستوران و مغازه های ایران مال

از کتابخانه که بیرون بیایید می توانید ادامه نمایش را در رستوران‌هایی ببینید که قرار است در هرکدامشان غذای ملل اروپا و آسیا را برایتان سرو کنند و روی میزتان بگذارند. چون رستوران‌ها تا زمان نگارش این متن هنوز افتتاح نشده بودند نظری‌هم درباره کارشان نمی توان داد اما دکان‌های خالی و فروشگاه‌هایی که قرار است برندهای لباس و کفش و چوب اسکی و تخته شنا را از آنطرف آب بیاورند و با تبدیل ارز به خریداران اینطرف آب بفروشند چه؟

کار اینها که مشخص است، واردات و فروش کالا با قیمت های نجومی به جامعه تشنه مصرف، اینها به هر حال بخشی از بیزینس است و قابل درک اما پرسش اساسی اینجا است که پس آن «تولید ملی و افتخار ملی» که مدام در تبلیغات ایران مال توی چشم و گوش مخاطب ایرانی کردید را کجای این پروژه گنجانده‌اید؟

در یک جمله می توان پرسید دهان‌ باز دکان‌های میلیاردی این مالِ خَفَن را قرار است تولیدات کدام کشورهای خارجی پر کند؟

عجیب آنکه همه این‌ها را در روزها و ماه های گذشته کسی ندید و جز مجری تلویزیونی برنامه ثریا و چندکاربر توئیتری اصلا کسی به آن اشاره هم نکرد اما خبر افتتاح مسجد لوکس ایران مال توسط آیت الله صدیقی و حاج محمود کریمی به سرعت در سر خط خبرها نشست!

افتتاح مسجد ایران مال

در چند روز منتهی به عید نیمه شعبان چکیده اخبار رسانه‌ها درباره ایران مال این بود که: «اَبَر پروژه ایران مال ، مجتمع عظیم تجاری غرب تهران که قرار است نقش یک شهر را برای پایتخت ایفا کند در روزهای گذشته به دلیل انتشار خبر افتتاح مسجدش توسط آیت الله صدیقی امام جمعه موقت تهران و محمود کریمی مداح مشهور در مرکز توجه افکار عمومی  و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت هرچند پیش از این یعنی در زمان ساخت و بلافاصله پس از افتتاح فاز یک نیز شماری از فعالان شبکه های اجتماعی نسبت به شائبه‌های موجود درباره ساخت این مال بزرگ هشدار داده بودند.»

بررسی چندصدهزارمترمربع اضافه‌بنای ایران مال در ماده۱۰۰

همین تیرماه سال گذشته بود که علی اعطا یکی از اعضای شورای شهر تهران گفته بود«به دلیل ابعاد و گستردگی پروژه و ابهامات موجود در پرونده، تشخیص کمیسیون ماده ۱۰۰ این بود که پرونده نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. البته کمیسیون شهرسازی و معماری شورا بررسی‌های مفصلی روی این پرونده انجام داده  و گزارشی تهیه کرده است. از سوی دیگر سازمان بازرسی شهرداری هم به این موضوع ورود کرده است. با این حال کمیسیون ماده ۱۰۰ شان قضایی دارد؛ ممکن است به گزارش های تهیه شده مراجعه کند و آنها را مورد استفاده قرار دهد اما در نهایت به لحاظ کارشناسی سازوکار خاص خود را دارد.»

البته این خط و نشان کشیدن‌ها در نهایت به جایی نرسید یک ماه بعد احمد بیگدلی عضو کمیسون اجتماعی مجلس دهم به خانه ملت گفت: «گزارشی مبنی بر تخلف شهرداری منطقه ۲۲ در برخورد با پروژه عظیم ایران مال یا بازار بزرگ ایران به‌عنوان دومین پروژه عظیم مال‌سازی در ایران از نظر نحوه قیمت‌گذاری، نحوه و نوع واگذاری زمین و مدت‌زمان تسویه با شهرداری ارائه شده بود. در این گزارش آمده بود که قیمت زمین‌های واگذارشده به پروژه ایران مال بسیار پایین‌تر از قیمت واقعی محاسبه‌ شده و بر اساس اطلاعات کسب‌شده هزینه‌های صدور جواز ساخت و عوارض پرداخت ‌شده به شهرداری بسیار پایین‌تر از حد واقعی بوده است.»

این نماینده مجلس گفته بود: «ما به همراه تعداد دیگری از نمایندگان مجلس در پی ابهامات موجود در زمینه نحوه اجرای این پروژه، طرح تحقیق و تفحص از ایران مال را امضاء کرده و به منظور کسب اطلاعات دقیق و جامع به بررسی این موضوع پرداختیم. بعد از انجام طرح تحقیق و تفص و مدارکی که از طریق مسئولان شهرداری ارائه شد، به این نتیجه رسیدیم که اطلاعات اولیه‌ای که در گزارش ارائه شده بود، صحت نداشته است، اما به دلیل اینکه هنوز اطلاعات موثقی در اختیار نداریم، بنابراین همچنان پیگیر هستیم تا به حقیقت موضوع دست یابیم و به محض اتمام بررسی‌ها، نتیجه را در سطح عمومی اعلام خواهیم کرد»

بنا به قول مشهور پرونده چندصدهزارمترمربع اضافه‌بنای این پروژه ماه‌هاست در ماده۱۰۰ درحال بررسی است. و شهردار منطقه ۲۲ نیز در نامه‌ای به دادستان ناحیه ۳۷ تهران خواستار جلوگیری از ادامه ساخت این مجتمع شده بود. که البته با افتتاح فاز نخست مشخص شد این اعتراض ها به جایی هم نرسیده است.

با وجود آنکه بیشترین اعتراضات پیش از این توسط فعالان و کاربران اصولگرا به پروژه ایران مال صورت گرفته بود سکوت شورای شهر درباره آنچه تخلفات ایران مال خوانده می‌شود باعث شد حتی برخی از خبرنگاران اصلاح طلب نیز به این موضوع واکنش نشان بدهند.

امین قلعه ای در توئیتر خود نوشت:

“علیخانی عضو به اصطلاح‌ اصلاح‌طلب شورای شهر تهران در مقام مدافع پروژه هزاران میلیارد تومانی #ایران_مال که با پول سپرده‌های مردم نزد بانک آینده و ۲۰۰ هزار متر مربع تخلف ساخته شده، ظاهر شده‌اند. باید به خودمون به خاطر این انتخاب شایسته تبریک بگیم :)”

محمد علیخانی پیش از این گفته بود

“این پروژه بزرگ می‌تواند در جذب توریست موثر باشد و به دلیل وجوه فرهنگی بسیار فقط یک پروژه اقتصادی نیست. به گفته این عضو شورای شهر تهران “حساسیت‌ها بر روی این پروژه مشکوک است”

به جز موضوع شائبه تخلف در ساخت ایران مال بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی ماهیت اشرافی این پروژه عظیم را زیر سوال برده و به آن اعتراض کردند.

صادق فرامرزی در توئیتر خود نوشت:

“ایستادن مقابل #ایران_مال صرفا اعتراض به یک پروژه عمرانی نیست اعتراض به یک منطق توسعه نابرابره، به الگویی از پیشرفت که در اون سهم اکثریت دیدن تمول اقلیته اعتراض به آرمانهای فراموش شده بزرگترین انقلاب #مردمی صدسال اخیره که دستاوردهای اون صرفا به طاغوت اقتصادی (ثروتمندان) رسیده…”

علی خضریان نیز نوشت:

“هرچند آیت‌الله #کاظم_صدیقی در مراسم افتتاح مسجد #ایران_مال حضور نیافت، اما همچنان از ایشان به عنوان امام جمعه موقت تهران انتظار می‌رود پیرامون عدم همراهی با جریان اشرافی‌گری بصورت #شفاف موضع‌گیری کند.”

حتما بخوانید : اسناد شرکت‌هایی که « حسین هدایتی » برای راننده آژانس‌ها ثبت کرد

در نهایت با تکذیب حضور آیت الله صدیقی و محمود کریمی ماجرای انتقادهای توئیتری از این دو چهره مشهور مذهبی خاتمه پیدا کرد اما هنوز نکته اساسی درباره ایران مال به قوت خود باقی است. ایران مال قرار است سال‌ها در جایش بنشیند و ادای معماری ایرانی را درآورد، بازار دوقطبی کاذب رقابت با دوبی و آنتالیا را رونق بدهد و الگویی بشود برای ادامه چنین پروژه‌هایی در دیگر شهرهای ایران.

پروژه هایی مبهم، مشکوک به تخلف و در مطلقا نمایشی که کسی نه می داند پشت پرده ساختشان چه می‌گذرد و نه آنکه لزوم وجودشان را برای شهرهای ایرانی می توان توضیح داد.