VAR به عنوان ابزاری در فوتبال جهان برای کاستن از اشتباهات داوری ابداع کرده و مدتی است که در لیگهای مطرح به کار گرفته میشود، ولی فوتبال ایران زیرساختها و بودجه کافی برای استفاده از آن را ندارد و بعید است که به این زودی در ورزشگاههای ایران نصب شود.
با این حال پنجشنبه وار ناگهان وارد فوتبال ایران شد. بدون ابلاغ سازمان لیگ، بدون نصب ابزار آن و بدون کمک داوران ویدیویی در اتاق وار! در اواخر بازی وقتی داور یک پنالتی به نفع پیکان اعلام کرد، صدای اعتراض بازیکنان و مربیان ذوبآهن به آسمان رفت.
تیمی که بابت اشتباهات داوری در دو هفته اول ضربه خورده و در بیانیهاش تهدید به کنارهگیری کرده بود، این هفته هم ممکن بود بر اثر یک پنالتی اشتباه بازی را ببازد. بازیکنان تیم اصفهانی داور را دوره کردند و نیمکتنشینان به کنار زمین رفتند. در این لحظه اتفاق عجیبی رخ داد. سرمربی ذوبآهن به داور پیشنهاد داده صحنه پنالتی را دوباره از مانیتور دوربین کنار زمین ببیند و او با تماشای این تصاویر تصمیمش را تغییر داد.
این اولین بار نیست که داوران بدون اجازه قانونی از بازبینی تصاویر بازی برای اعلام رأی استفاده میکنند. مهمترین ماجرای مشابه به فینال جام جهانی 2006 برمیگردد. گفته میشود داور وسط ضربه سر زیدان به ماتراتزی را ندید و داور چهارم بود که با دیدن آن صحنه در تصاویر آهسته کنار زمین داور وسط را از طریق گوشی در جریان این اتفاق قرار داد تا کاپیتان فرانسه اخراج شود.
در بازی پنجشنبه فولادشهر هم بازبینی صحنه کمک کرد که عدالت اجرا شود و ذوبآهن برای سومین بار احساس پایمال شدن حقش را نداشته باشد. ولی این نوآوری میتواند به دردسر جدیدی برای فوتبال ایران تبدیل شود. حالا هر هفته بازیکنان و مربیان بعد از هر سوت حساس ممکن است از داور بخواهند صحنه را بازبینی کند.
مربیان و سرپرستان روی نیمکت موبایل دارند و میتوانند جریان بازی و تکرار صحنههای حساس را دوباره ببینند. آنها ممکن است با تمام سوتهای مهم داور همنظر نباشند و بخواهند داور را تحت فشار بگذارند. استناد آنها به بازی ذوبآهن – پیکان خواهد بود که برای اولین بار در لیگ برتر این اتفاق افتاد و خواهند گفت: چرا دوباره نه؟ چرا برای ما نه؟
داور با بازبینی صحنه عدالت را اجرا کرد، ولی مرتکب تخلفی شد که میتواند زمینهساز جنجالهای پرشماری در لیگ برتر باشد. تصور کنید یک پنالتی در هفتههای پایانی حساس لیگ یا شهرآورد اتفاق بیفتد و تیم متضرر داور را برای بازبینی صحنه تحت فشار بگذارد. توپ حالا در سازمان لیگ و فدراسیون است. از مسئولان برگزاری انتظار میرود برای جلوگیری از جنجالهای مشابه بعدی موضع سفت و سختی بگیرند و تکرار این کار را اکیداً ممنوع کنند.
VAR فناوری مفیدی است و میتواند اشتباهات داوری را کمتر کند، به شرطی که امکانات آن در ورزشگاهها نصب شود و تحت چارچوب قانونی باشد. مضرات استفاده اشتباه از یک ابزار مفید میتواند از فواید آن بیشتر باشد.