خداوند در آیه هشتم سوره مبارکه بقره به گروهی از مردم اشاره می‌کند که با وجود اقرار به ایمان به خدا و روز قیامت مؤمن نیستند.
در ادامه شرح و توضیحی کوتاه از این آیه برگرفته از «تفسیر نور» حجت‌الاسلام قرائتی تقدیم می‌شود.
متن آیه
«وَمِنَ النَّاسِ مَن یَقُولُ ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْیَوِمِ الاَْخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِینَ»
ترجمه
وگروهى از مردم کسانى هستند که می‌گویند: به خدا و روز قیامت ایمان آورده‌‌ایم، در حالى که مؤمن نیستند.
نکته‌ها
در آغاز این سوره، براى معرّفى مؤمنان چهار آیه و براى شناسایى کفّار دو آیه آمده است. از آیه 8 تا 20 گروه سومى را معرّفى مى‌‌کند که منافق هستند. اینان نه ایمان گروه اوّل را دارند و نه جرأت و جسارت گروه دوم را در ابراز کفر. منافق، همانند موش صحرایى است که براى لانه‌‌اش دو راه فرار قرار مى‌‌دهد، یکى از آن دو را باز مى‌‌گذارد و از آن رفت و آمد مى‌‌کند و دیگرى را بسته نگه مى‌‌دارد. هر گاه احساس خطر کند با سر خود راه بسته را باز کرده و مى‌‌گریزد. نام سوراخ مخفى موش «نافقاء» است که کلمه منافق نیز از همین واژه گرفته شده است.
گرچه مراد از نفاق در این آیات، کفر در دل و اظهار ایمان است، ولى در روایات نفاق، داراى معناى گسترده‌اى است که هرکس زبان و عملش هماهنگ نباشد، سهمى از نفاق دارد. در حدیث مى‌‌خوانیم: اگر به امانت خیانت کردیم و در گفتار دروغ گفتیم و به وعده‌‌هاى خود عمل نکردیم، منافق هستیم گرچه اهل نماز و روزه باشیم.
نفاق، نوعى دروغِ عملى و اعتقادى است و ریاکارى نیز نوعى نفاق است.
پیام ها
1- ایمان، یک مسئله قلبى است و به اظهارات انسان بستگى ندارد. «مَا هُم بِمُؤْمِنِینَ»
2- اساس ایمان، ایمان به مبدأ و معاد است. «ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْیَوِمِ الاَْخِرِ»
3- خداوند از درون انسان، آگاه است. «وَمَا هُم بِمُؤْمِنِینَ»
