شیوع ویروس کرونا در جهان باعث شد تا همه ما بیشتر به کیفیت هوایی که نفس می‌کشیم اهمیت دهیم. احتمالا بیشتر ما پس از همه‌گیری این ویروس مواظب بودیم که دیگر در فضاهای بسته‌ای که کیفیت هوای مطلوبی ندارند، رفت و آمد نکنیم. اما آیا برای حل این مشکل، راهی به جز ضد عفونی کردن دست‌ها و استفاده از ماسک وجود دارد؟ آیا دستگاه تصفیه هوای ویروس کش وجود دارد و می‌توان روی این دستگاه‌ها حساب باز کرد؟
حقیقت این است که به سوال آخر هم می‌شود جواب مثبت داد و هم منفی! در این مقاله همراه ما باشید تا با معرفی انواع دستگاه‌های تصفیه هوا و اثر ویروس‌کشی هر یک بیشتر آشنا شوید.
معرفی انواع دستگاه‌های تصفیه هوا و قدرت ویروس‌کشی آن‌ها
همانطور که اشاره شد، دستگاه‌های تصفیه هوا انواع مختلفی دارند و بسته به نوع فیلتری که برای تصفیه هوا استفاده می‌کنند، میزان قدرت متفاوتی در از بین بردن ویروس‌ها دارند.
قبل از آنکه به معرفی این دستگاه‌ها بپردازیم، لازم است یک نکته مهم دیگر را نیز بدانید. به طور کلی دستگاه‌های تصفیه هوا تنها و باکتری‌هایی که در هوا معلق هستند را از بین ببرند و ویروس‌هایی که در سطوح مختلف وجود دارند، با استفاده از این دستگاه‌ها پاکسازی نمی‌شود.
بنابراین دستگاه‌های تصفیه هوا تنها به عنوان یک راه مکمل در کنار سایر توصیه‌ها برای در امان ماندن از ابتلا به ویروس‌ها و باکتری‌ها است.
حال در ادامه به بررسی فیلترهای مختلف برای تصفیه هوا می‌پردازیم:
فیلتر هپا و اثر آن روی پاکسازی ویروس‌ها
هپا یک فیلتر الیافی است و گفته می‌شود در صورتی که از کیفیت لازم برخوردار باشد، قادر است تا 99% از آلاینده‌های محیط را جذب خود کند. دستگاه‌های تصفیه هوایی که از این فیلتر استفاده می‌کنند، هیچ‌گونه ماده جدیدی را وارد محیط نمی‌کنند. چراکه این نوع دستگاه‌ها تنها از طریق مکش هوا به وسیله فن و به دام انداختن ذرات آلاینده به وسیله فیلترها عمل می‌کنند.
در دستگاه‌های تصفیه هوایی که توسط برندهای بسیار معروفی همچون IQ Air نیز تولید می‌شوند هم از این نوع فیلترها استفاده می‌شود. در ایران نیز در محصولات تولیدکنندگان متخصص همانند دستگاه تصفیه هوا نوجان از این فیلترها استفاده می‌کنند.
آیا فیلتر هپا ویروس‌ها را از بین می‌برد؟
یک فیلتر هپای مرغوب می‌تواند ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون را جذب خود کند. اندازه بیشتر ویروس‌ها در بازه بین 0.02 میکرون تا 0.4 میکرون است. برای مثال ویروس کرونا 0.1 میکرون است. بنابراین در نگاه اول شاید فکر کنید که ویروس کرونا در جذب این ذرات موفق عمل نمی‌کند!
اما همانطور که در سایت نوجان مهر عنوان شده، فیلتر هپا مانند یک توری عمل نمی‌کند! بلکه در فرایند جذب فیلتر هپا از پدیده‌ای به نام انتشار یا (diffusion) استفاده می‌شود.
در این روش ذرات آلاینده‌ای که اندازه‌ای کوچکتر از یک میکرون دارند، به دلیل اصابت مداوم با مولکول‌های گازی، تغییر جهت می‌دهند و مسیر نامنظمی را طی می‌کنند. به دلیل همین برخورد و بخاطر کاهش سرعت، این ذرات آلاینده به آسانی در دام فیلتر هپا می‌افتند.
بر اساس تحقیقی که توسط گروهی در دانشگاه مینسوتا بر روی فیلتر هپا صورت گرفته، در صورت داشتن کیفیت مناسب، این فیلتر قادر است تا ذراتی با اندازه ۳ تا ۲۰ نانومیکرون هم جذب کند. (چیزی حدود ۳ تا ۲۰ برابر کوچکتر از ویروس کرونا)
همانطور که در این عکس مشاهده می‌کنید، ذرات ویروس کوچکتر از ذرات PM 2.5 هستند، اما فیلتر هپا با کمک پدیده diffusion آن‌ها را به دام می‌اندازد.
لامپ UV و اثر ضد ویروس آن
در ابتدا بیاید روش تصفیه هوای این نوع دستگاه‌ها را نیز بررسی کنیم:
در دستگاه‌هایی که از لامپ UV برای تصفیه هوا استفاده می‌کنند، پاکسازی محیط با تابش نور UV به سطح فیلتر این دستگاه‌ها شروع می‌شود. مولکول‌های گازی آلاینده وارد دستگاه شده و با فیلتر شروع به انجام واکنش می کنند. سپس این مولکول‌های گازی تخریب شده و به مولکول های بی خطر تبدیل می شوند.
اما نکته‌ای که در این میان باعث نگرانی می‌شود این است که اگر در مسیر تبدیل آلاینده ها به مولکول های بی خطر، بعضی از ذرات به صورت ناقص واکنش دهند چه اتفاقی می‌افتد؟ جواب این سوال این است که احتمالا این ذرات به مولکول‌های جدید و ناشناخته‌ای تبدیل می‌شوند که می‌توانند تاثیرات بسیار مخربی روی سلامتی داشته باشند. بنابراین استفاده از فیلترهای UV برای تصفیه هوای خانه یا محل کار به نظر پرریسک است.
آیا لامپ UV ویروس‌ها را از بین می‌برد؟
جواب کلی به این سوال «بله» است. لامپ UV می‌تواند باعث از بین رفتن ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌شود. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، این است که همه لامپ‌های UV قابلیت کشتن ویروس‌ها را ندارند. متاسفانه این موضوع درباره بعضی از دستگاه‌های تصفیه هوا نیز روشن نیست و به طور واضح توسط سازندگان این دستگاه‌ها عنوان نشده که از چه لامپی برای تصفیه هوا استفاده می‌کنند.
اگر دستگاهی از لامپ UV با خاصیت ضدعفونی کننده استفاده کند، احتمالا می‌تواند ویروس‌ها را از بین ببرد. در غیر این صورت، بیشتر اوقات ویروس‌ها باید برای زمان بسیار زیادی در معرض لامپ UV باشند تا کشته شوند. اتفاقی که در بیشتر این نوع دستگاه‌های تصفیه هوا نمی‌افتد. چراکه تنها برای چند ثانیه هوا از نور این لامپ عبور کرده و فرصتی برای پاکسازی وجود ندارد.
بررسی دستگاه‌های تصفیه هوای آیونایزر و اثر یون منفی روی ویروس‌ها
قبل از هرچیز لازم است مانند دو روش تصفیه هوای دیگر، ابتدا با نحوه عملکرد یون‌سازها بیشتر آشنا شویم. سازندگان این نوع دستگاه‌ها ادعا می‌کنند که یون منفی می‌تواند باعث ایجاد احساس طراوت و تازگی در بدنمان شود.
این دستگاه‌ها برای پاکسازی هوا ابتدا یون منفی را وارد محیط می‌کنند. یون‌های منفی با آلاینده‌ها واکنش می‌دهند و با سنگین شدن این ذرات و ته نشینی آن‌ها، هوای اتاق تصفیه می‌شود. خطر این نوع تصفیه هوا این است که با سنگین شدن و ته نشینی ذرات آلاینده سنگین، آلودگی روی تمام سطوح خانه و بدن ما می‌آید!
در نتیجه استفاده از این نوع دستگاه‌ها نیز توصیه نمی‌شود. علاوه بر آن برخی از این دستگاه‌ها هنگام با باردار کردن ذرات، ممکن است اکسیژن هوا را به ازن تبدیل کنند. گازی که برای سلامتی ما بسیار مضر است.
پیشنهاد می‌کنیم درباره عوارض دستگاه تصفیه هوا غیر استاندارد بیشتر مطالعه کنید تا فریب فروشندگان غیر متخصص دستگاه‌های تصفیه هوا رو نخورید!
تاثیر یون منفی روی ویروس‌ها
سازندگان این دستگاه‌ها ادعا می‌کنند که یون منفی می‌تواند ویروس‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده و آن‌ها را خنثی کنند. اما همانطور که توضیح داده شد، به فرض اینکه واکنش یون منفی با ویروس‌ها به درستی انجام شود، قرار است ویروس سنگین شده روی سطوح خانه یا درون بدن ما فرود بیاید!
علاوه بر آن ظاهرا خطرات تولید گاز ازن برای ویروس کشی با این نوع دستگاه‌ها را باید به جان خرید.
جمع بندی
با توجه به بررسی‌هایی که در این مقاله انجام شد، به نظر می‌رسد استفاده از دستگاه‌های دارای فیلتر هپا برای مقابله با ویروس‌ها موثر است. چراکه این دستگاه‌ها در برابر ویروس‌ها عملکرد مناسبی از خود نشان می‌دهند و علاوه بر آن در فرآیند تصفیه هیچ ماده جدیدی را به محیط اضافه نمی‌کنند. اما این به این معنی نیست که با استفاده از یک دستگاه تصفیه هوا دیگر خیال شما می‌تواند راحت باشد، بلکه باید پروتکل های بهداشتی نیز رعایت شود.
اما دانستن نکات زیر در کنار مطالبی که عنوان شد برای انتخاب یک دستگاه تصفیه هوای مناسب ضروری به نظر می‌رسد:
- حجم فیلتر های یک دستگاه تصفیه هوا تعیین کننده میزان کارایی دستگاه است.هنگام خرید دستکاه تصفیه هوا از کیفیت و حجم فیلتر های به کار رفته اطلاعات دقیقی کسب کنید
- توجه کنید دستگاه فیلتر اولیه مناسبی داشته باشد تا عمر فیلتر هپا بیشتر شود.
- به گارانتی محصول و خدمات پس از فروش آن دقت کنید
اگر به دنبال خرید یک دستگاه تصفیه هوا هستید یا درباره قابلیت ویروس کشی دستگاه‌های تصفیه هوا سوال دارید، کارشناسان ما در نوجان (nojaan.com) آماده پاسخگویی هستند. کافی است با ما تماس بگیرید.
