ترامپ با سفر کوتاه خود به عراق، سه هدف مهم را دنبال می‌کرد. اول بر آن بود تا خروج خود را از منطقه غرب آسیا به گونه‌ای نشان دهد که این خروج به معنای رها کردن همیشگی این منطقه پر اهمیت نیست. در واقع خروجش موقتی است و قرار نیست از غرب آسیا خارج شود. تا با این رویکرد، فشار را بر کشورهای منطقه‌ای مورد حمایت واشنگتن افزایش دهد و به آنها بفهماند، برای حیات خودشان هم که شده باید خرج ارتش آمریکا را نقدا حساب کنند.
هدف دوم اما فراتر از یک خط رسانه‌ای و جنجال تبلیغاتی است. در ماه‌های اخیر کردستان عراق به عنوان پرونده جدی آمریکا برای باز کردن بزرگ‌ترین مرکز کنسولی این کشور در منطقه، به یک مسئله جنجال برانگیز سیاسی و پرتنش در میان احزاب عراقی تبدیل شده است. کارشناسان امنیتی معتقدند این کنسولگری به عنوان بزرگ‌ترین پایگاه جاسوسی و هادی ایستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا در منطقه عمل خواهد کرد و قطعاً برای امنیت ملی عراق و دیگر کشورهای اطراف تهدیدی جدی است. بسیاری اهمیت این مرکز کنسولی را بیش از پایگاه‌های نظامی آمریکا در افغانستان می‌دانند. ترامپ مایل بود با این سفر اهمیت عراق برای واشنگتن را نشان دهد و نقطه پایانی برای پرونده پر تنشِ کنسولی آمریکا در کردستان عراق باشد.
هدف سوم سفر ترامپ به عراق در حالی پدیدار شد که طرح واشنگتن برای تعویق در انتخابات، تشکیل نشدن دولت و در نهایت، تغییر قانون اساسی و کوتاه کردنِ دست شیعیان از قدرت با اعلام پایان کار داعش از بین رفته است. ترامپ پیش از این، از خروج از سوریه سخن گفت اما در عراق بر ماندن تاکید داشت. هدف ترامپ نمایش «قدرت» در بغداد است. واشنگتن همانند یک «لات» می‌خواهد با فریاد زدن و سفر به عراق نشان دهد، این کشور را رها نمی‌کند و نمی‌گذارد عراق همانند سوریه به پایگاهی برای محور مقاومت و معارض اهداف آمریکا در منطقه تبدیل شود. در واقع ترامپ با این سفر، پیامی مشخص به ایران و دیگر کشورهای عضو محور مقاومت فرستاد تا بگوید ما عراق را به شما تقدیم نخواهیم کرد!
البته ترامپ تصور می‌کرد که فایده این سفر بیش از هزینه‌های آن است. اما این سفر بیش از آنکه برای واشنگتن دستاوردی داشته باشد، به یک چالش میان ترامپ و عادل عبدالمهدی تبدیل شده است. نخست وزیر جدید عراق بدون لحاظ کردن جایگاه آمریکا، این سفر را غیر معقول، بی‌احترامی به ملت عراق و فاقد وجاهت قانونی دانست و از دیدار با ترامپ سر باز زد. حتی خبرها نشان می‌دهد واسطه‌ها و فشار بر عبدالمهدی مؤثر نبود و او حاضر نشد برای دیدار با ترامپ به پادگانِ آمریکایی‌ها برود. این مسئله توسط بسیاری از احزاب عراقی مورد توجه قرار گرفت و بسیاری بر ایستادگی عبدالمهدی ارج نهادند. به عبارت دیگر، عراق نشان داد مسیر خود را می‌رود و کاری به درگیری‌های ترامپ با دیگر بازیگران منطقه‌ای ندارد و رویه مستقلی را در پیش روی خود دنبال می‌کند.
از طرفی سفر ترامپ به پایگاه عین الاسد در الانبار بدون واکنش هم نبود. گروه‌هایی در عراق پس از اطلاع از سفر ترامپ به این کشور با شلیک دو تیر راکت به سمت سفارت آمریکا در بغداد، از حضور ترامپ در این کشور استقبال کردند. مسئله‌ای که بسیاری آن را شروع خط و نشان گروه‌های مخالف آمریکا در عراق برای هر نوع تحرک و کنش ضد امنیتی ترامپ می‌دانند و معتقدند «راکت به جای فرش قرمز» شیرینی استقبال از ترامپ توسط مردم عراق بود.
گروه‌های مقاومتی و سیاسی عراق نیز با انتشار بیانیه تندی به این سفر واکنش نشان دادند. از «عصائب اهل حق» تا نجبا، از فراکسیون پارلمانی اصلاح و سازندگی تا فراکسیون صادقون، همه و همه درباره این سفر با لحنی تند موضع گرفتند و آن را نقض آشکار حقوق عراقی‌ها و حاکمیت این کشور بر شمردند. حتی بعضی از فراکسیون‌های پارلمان عراق با انتشار بیانیه‌ای خواستار جلسه‌ای فوری و اضطراری برای بررسی این سفر و واکنش به آن شدند.
اگر واقع بینانه این سفر را تحلیل کنیم باید بگوییم، هدف اول ترامپ تا حدودی تأمین شد. عربستان و کشورهای دیگر منطقه برای راضی نگه داشتن واشنگتن مجبور هستند تا نقدتر، صورت حساب‌های ارتش آمریکا را پرداخت کنند. اما برعکس، هدف سوم به طور کاملاً غیر منتظرانه، به ضرر ترامپ تمام شد. واشنگتن تصور نمی‌کرد، عراق از سفر رئیس جمهور آمریکا به این شدت عصبانی شود و واکنش تند نشان دهد و حتی نخست وزیر عراق درخصوص ملاقات نکردن با ترامپ، رسماً بیانیه تندی منتشر کند. اما هدف دوم حالا به یک چالش تبدیل شده است. از آنجا که دو فراکسیون مهم «کتله اکبر» در پارلمان عراق در اختیار محور مقاومت است و بسیاری دیگر از اعضای «کتله اکبر» رویکرد ضد آمریکایی دارند و سال‌ها با آمریکا جنگیده‌اند (همانند جریان صدر)، به نظر می‌رسد کاهش فعالیت آمریکا در عراق به عنوان یک واکنش به سفر غیر منتظرانه و نقض حاکمیت عراق در دستور کار نمایندگان این کشور قرار گیرد. به عبارت دیگر سه طرح «اخراج دائمی نیروهای نظامی و امنیتی آمریکایی»، «ملزم کردن مقامات آمریکایی برای اطلاع رسانی و حفظ حاکمیت عراق» و «کاهش سطح فعالیت سفارت آمریکا در عراق» به عنوان پیشنهاد نمایندگان پارلمان عراق مطرح است و به نظر می‌رسد هدف دوم ترامپ برای پایان دادن به کش و قوس بر سر تأسیس مرکز کنسولی آمریکا در کردستان عراق، بر عکس به گزینه مهار آمریکا مبدل شده و عراقی‌ها از این فرصت برای واکنش در خصوص بزرگ‌ترین پایگاه جاسوسی آمریکا در منطقه استفاده خواهند کرد.
امیر مسروری
