جاوید رعنا روزنامهنگار و مستندساز پاکستانی در حاشیه شانزدهمین جشنواره بینالمللی سینما حقیقت ، درباره موضوعات مختلفی در حوزه فعالیتهای رسانههای غربی علیه ایران صحبت کرد.
در زیر سخنان این روزنامهنگار پاکستانی را میخوانید:
میخواهم سؤالاتم را از کارگاهی آغاز کنم که شما در جشنواره سینما حقیقت برگزار کردید. در آنجا جملهای را بیان کردید مبنی بر اینکه آمریکاییها استاد وارونه نشان دادن حقایقاند. این جمله شما دارای چه ابعادی است؟
برای پاسخ به این سوال باید به 20 سال پیش برگردیم؛ جایی که آمریکا به بهانه سلاحهای کشتار جمعی به عراق حمله کرد و هزاران نفر کشته شدند. بعد از آن چه اتفاقی افتاد؟ کشور دچار آشوب شد و همه چیز در اختیار داعش قرار گرفت. داعش چه بود؟ داعش یک نظام سیاسی بود که توسط آمریکا و اسرائیل در پشت پرده طراحی شده بود و چون میدانستند که عراق و دیگر کشورها، مسلمان هستند، جهادیهای اسلامگرا را از سراسر دنیا جمع کرده و در آن کشورها سازماندهی کردند تا به اهداف خودشان برسند. همه این فعالیتها بر پایه دروغهایی بود که خود رسانههای آمریکا و اسرائیل درست کرده بودند.
- در 2-3 ماه اخیر اتفاقاتی در ایران رخ داد که خیلیها نقش رسانههای آمریکایی و همپیمانانش را پررنگ میدانستند. نظر شما در این زمینه چیست؟
از یکسو، آمریکا یکسری تحریمهای اقتصادی علیه ایران ایجاد کرده و این موضوع مشکلاتی را برای ایرانیان ایجاد کرده است. از سویی دیگر، آمریکاییها حقایق را دستکاری کرده و روایتهای متفاوتی را بیان کردهاند. بحثی که درباره حقوق زنان و حجاب در رسانههای آمریکا به چشم میخورد، برنامه از پیش طراحیشدهای است تا در ایران یک بحران ایجاد کنند.
- شما نقش سینمای مستند را برای نمایش واقعیتهای ایران و جهان تا چه اندازه مؤثر میدانید؟
به شماد پیشنهاد میدهم که سراغ فعالان در حوزه حقوق زنان از دیگر کشورها بروید و از آنان بخواهید تا تعداد زنانی که در آمریکا مورد خشونت و تجاوز واقع میشوند را با ایران مقایسه کنند. قطعاً متوجه میشوید که این تعداد قابل مقایسه نیست و در آمریکا بسیار بیشتر است. با این حال، آنان باز هم تلاش میکنند تا حقیقت را نسبت به ایران و دیگر کشورها وارونه جلوه بدهند.
- همانطور که میدانید ایران و پاکستان با هم همسایه هستند؛ به نظر شما هنر مستندسازی چهطور میتواند فرهنگ و روابط مشترک این دو کشور را به منصه ظهور برساند؟
ایران و پاکستان اشتراکات فرهنگی و دینی زیادی دارند. دین همه ما اسلام است. اگرچه شاید برخی نقاط اختلافی مذهبی کوچکی بین ما وجود داشته باشد، اما همه ما به دین اسلام معتقدیم. به نظرم باید اشتراکات فرهنگی و دینی بین دو کشور را بزرگتر کرده و در سطح خاورمیانه مورد بررسی قرار بدهیم. برای مثال، در مورد موضوع حجاب میتوانیم این نکته را مطرح کنیم که اگر زنان مسلمان حجاب را پذیرفتهاند به این دلیل است که به خداوند اعتقاد دارند. در حقیقت، کسی آنها را مجبور نکرده تا به سمت حجاب بروند بلکه یک انتخاب شخصی و برآمده از اعتقاداتشان است.
بگذارید مثالی بزنم؛ بر طبق دین اسلام، پدر، فرزند، پسر و همسر موظفند که به زن کمک کرده و او را از همه ابعاد مالی مورد حمایت قرار دهند، اما بازنمایی غربیها این است که مردان به زنان اجازه نمیدهند که کار کنند و وارد اجتماع شوند. بنابراین، اگر مرد برای زن همه شرایط را فراهم کرده باشد، چه احتیاجی به این است که کار کند؟ در حقیقت، این موضوع انتخابی است، نه اجباری.
علاوه براین، دین اسلام گفته که بهشت زیر پای مادران است؛ همین موضوع به خوبی نشان میدهد که اسلام تا چه اندازه به زنان اهمیت داده است. با این حال، رسانههای غربی این موضوع را کاملاً اشتباه برداشت کرده و با تبلیغات منفی اینگونه القا میکنند که در اسلام، زن جایگاهی ندارد. این موضوع غلط است.
- اگر بخواهید یک مستند درباره ایران بسازید، کدام سوژه را انتخاب یا پیشنهاد میکنید؟
من موضوع «حجاب» را پیشنهاد میدهم. باید نشان بدهیم که افراد کم و اقلیتی هستند که با حجاب مشکل دارند. به نظرم باید روی این موضوع تمرکز کنیم که اسلام برای زنان ارزش زیادی قائل است. در عین حال باید سراغ کارشناسان سکولار و لائیک غربی برویم و از آنان بخواهیم که میزان خشونت علیه زنان در کشورهای غربی و ایران را با هم مقایسه کنند. در اینجاست که متوجه میشوید اسلام تأکید کرده که زنان را باید حفظ کرد. از همین دریچه میتوان به وارونه نشان دادن حقیقت از سوی رسانههای غربی پی برد.
- به عنوان سؤال پایانی، ایران و پاکستان چگونه میتوانند با یکدیگر تعامل فرهنگی داشته باشند؟
به نظرم باید دیدارها و ملاقاتها بین اهالی رسانه ایران و پاکستان بیشتر شود. اکثر رسانهها در پاکستان، غربگرا هستند و همه چیز را از زاویه دید آمریکا میبینند. شما باید آنها را دعوت کنید تا خودشان واقعیت را ببینند. تا زمانی که نیایند ذهنیتشان همان چیزی است که آن رسانهها بهشان القا کرده است.
بحث دوم، موضوع اسرائیل است. ایران، افغانستان، پاکستان و ... علیه اسرائیل هستند. در جام جهانی امسال دیدید که اعراب و مسلمانان حاضر نشدند با رسانههای اسرائیلی مذاکره و صحبت کنند. فکر میکنم این مسابقات پیروزی مردم فلسطین بر اسرائیل بود.
بحث دیگر، میراث شیعه و فرهنگ آن است که ایران و پاکستان میتوانند روی این موضوع کار کنند.