حدود ۱۵ سال است نزدیک ظهر که می‌شود همه کسانی که در منزل هستند و علاقه‌مند به دیدن برنامه‌های آشپزی ، می‌دانند برنامه‌ای وجود دارد خیلی نزدیک به حال و هوای خانه که با بیانی شیوا آموزش آشپزی می‌دهد.
«نقد»برای ما به معنای مشخص کردن حدود یک اثر بوده است، یعنی «اثر» تا کجا موفق عمل کرده و کجاها سپر انداخته و نتوانسته است موفق عمل کند. در ادامه همین رویکرد در گزارش حاضر نگاهی خواهیم داشت به یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های تلویزیون، برنامه‌ای که حدود یک دهه و نیم هر روز مهمان خانه ایرانی‌ها بوده است.
*برنامه‌های تلویزیونی و سبک زندگی
برنامه‌های تلویزیونی تاثیری مستقیم بر سبک زندگی مخاطبان دارند. آن‌ها می‌توانند شیوه زیست مخاطبان را شکل دهند و آگاهی ایجاد کنند. از چیدمان داخلی خانه‌ها تا نوع پوشش و حتی فکر و ذهنیت ما را رسانه‌ها می‌سازند. طی دهه‌های گذشته همواره برنامه‌های مختلفی معطوف به دغدغه‌های خانم‌های خانه‌دار ساخته شده است. برنامه‌های آشپزی از این دست هستند. البته قطعه بسیاری از آقایان هم از این برنامه‌ها استفاده می کنند و در فعالیت هایی چون آشپزی مشارکت دارند، اما به نظر می‌رسد عموم این برنامه‌ها جامعه هدف خود را از میان بانوان انتخاب می‌کنند.
خانم‌های ایرانی همیشه به آشپزی اهمیت می‌دهند و دوست دارند غذاهای متنوع و جدید برای اهالی منزل درست کنند. این یک واقعیت است که«در خانه‌ای که آشپزخانه‌اش تعطیل باشد، محبت هم تعطیل است.» آدم برای کسانی که دوست‌شان دارد با عشق غذا درست می‌کند.
با توجه به این نیاز خانم‌ها، رسانه ملی از دیرباز در میان برنامه‌های ترکیبی و خانوادگی خود یا به صورت اختصاصی، به پخش برنامه‌های آموزش آشپزی اقدام کرده است. هدف اصلی برنامه‌های تلویزیونی آشپزی آموزش و اطلاع رسانی‌ست و از پر بیننده‌ترین برنامه‌ها است که مخاطبان عام و خاص خود را دارند و برای علاقه‌مندان به آشپزی می‌تواند سرگرم کننده و جالب توجه هم باشند.
برنامه‌های آموزش آشپزی به واسطه فراگیری رسانه ملی بهترین ابزار برای ارائه دانش و اطلاعات درباره غذا محسوب می‌شوند و در صورتی که به شکل هدفمند در مسیری مشخص قرار بگیرند، بر سبک زندگی، شیوه تغذیه و سلامت جامعه هم تاثیرات قابل توجه خواهند داشت.
*«بهونه» برنامه‌ای با سابقه طولانی
حدود ۱۵ سال است نزدیک ظهر که می‌شود همه کسانی که در منزل هستند و علاقه‌مند به دیدن برنامه‌های آشپزی، می‌دانند برنامه‌ای وجود دارد خیلی نزدیک به حال و هوای خانه که با بیانی شیوا آموزش آشپزی می‌دهد.
برنامه «بهونه» محصول گروه اجتماعی و اقتصادی شبکه سه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است که فقط آموزش آشپزی نیست، بلکه به معرفی فرهنگ و سنن ایرانی و آداب و رسوم قومیت‌های مختلف توام با آموزش آشپزی نیز می‌پردازد.
برنامه سازان با زیرکی نام این برنامه را انتخاب کرده‌اند تا به مخاطبان بگویند آشپزی را به دیده یک کار نگاه نکنند، بلکه به هر بهانه‌ای آن را در زندگی بیاورند؛ مثلا درست کردن یک غذای خوشمزه می‌تواند بهانه‌ای باشد برای دیدارها و کنار هم بودن‌ها؛ چراکه این کنار هم بودن و از هم خبرداشتن خانواده‌ها به زندگی آرامش می‌دهد.
برنامه ”بهونه» با اجرا و کارشناسی سامان گلریز (آشپز و عکاس) از سال ۱۳۸۷ شمسی به روی آنتن رفته است و سری جدید آن چندماهی است که با اجرای فروزان بیگی پخش می‌شود. گرچه علت غیبت سامان گلریز در این برنامه مشخص نیست اما باید گفت فروزان بیگی بخوبی از در غیبت او از پس اجرای این برنامه برآمده است و با انرژی بالا و لحن گرم و صمیمی بخوبی توانسته با مخاطبان برنامه بویژه خانم‌ها ارتباط برقرار کند.
*آموزش شیوه تغذیه‌ای سالم
ویژگی مهمی که«بهونه» را از سایر برنامه‌های آشپزی متمایز می‌کند حضور یک کارشناس تغذیه و یا دکتر طب اسلامی است. بیشتر بیماری‌های ما امروزه در اثر تغذیه نامناسب و خوردن مواد خوراکی مضر است. هدف اصلی برنامه‌های تلویزیونی آشپزی آموزش و اطلاع رسانی است وحضور کارشناسان تغذیه برای بهبوداین وضعیت در برنامه‌های آموزشی آشپزی یک نیاز است. این متخصصان به زبانی ساده و روان با تشریح طبیعت مواد غذایی و معرفی مصلحات هرکدام سبک درست تغذیه و استفاده اصولی از مواد غذایی را به مخاطبان آموزش می‌دهند.
از نکات جالب توجه دیگر«بهونه» که در فصل جدید به طبع انتخاب مجری خانم حال و هوایی زنانه پیدا کرده است حضور پررنگ بانوان چادری از مجری گرفته تا مهمانان برنامه اعم از پزشکان و متخصصان و آشپزان در برنامه است که با توجه به هجمه‌های اخیر دشمن به بحث حجاب و تخریب زنان محجبه رویکردی تحسین برانگیز است که به شکل غیرمستقیم به معرفی بانوان موفق و فعال محجبه در اجتماع می‌پردازد.
*کلام آخر
در پایان باید گفت کارکرد این نوع برنامه‌ها، اصلاح الگوی غلط و معرفی الگویی صحیح و در نتیجه تغییرذائقه غذایی ماست، یک کار فرهنگی که نیازمند کارشناسی و توجه و نظارت ویژه مسئولان فرهنگی کشور است تا ما ایرانیان دوباره به اصالت خود بازگردیم و به جای صرف وقت در رستوران‌ها و کافی شاپ های رنگارنگ و گران قیمت و خوردن غذاهای چرب و چاق کننده با مهر و محبت و همکاری در آشپزخانه خود با صرف هزینه‌ای مناسب یک غذای سالم تهیه کرده و در محیطی صمیمی میل کنیم. آشپزی اصولی و در خانه هم گرمای لذت بخشی به محیط خانواده می‌دهد و هم اطمینان از صحت و سلامتی مواد غذایی و طرز پخت آن تضمین کننده سلامت و شادابی اعضای خانواده است.
همچنین این برنامه و برنامه‌های مشابه آشپزی باید دقت داشته باشند که با استفاده از مواد ارزان و در دسترس به آموزش آشپزی بپردازند و به برنامه‌ای تجمل گرا تبدیل نشوند تا همه اقشار جامعه بتوانند از این برنامه‌ها استفاده نمایند.
