ایران با بیش از ۳۵ میلیون خودرو و موتورسیکلت بنزین‌سوز، یکی از پرمصرف‌ترین کشورهای جهان در حوزه سوخت است. آمارها نشان می‌دهد در پالایشگاه‌های کشور روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین تولید می‌شود؛ معادل ۴ درصد از کل تولید جهانی، درحالی که جمعیت ایران تنها ۱.۱ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد.
بالابودن سرانه مصرف بنزین در قیاس با متوسط جهانی به دلیل وجود خودروهای پرمصرف، ضعف حمل‌ونقل عمومی و نبود سیاست‌های پایدار سوختی است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند فعلی، مصرف بنزین ایران تا سال ۱۴۰۷ به حدود ۱۷۰ میلیون لیتر در روز خواهد رسید؛ افزایشی که می‌تواند به کسری بودجه و تشدید ناترازی انرژی منجر شود.
بار مالی یارانه سوخت بر دوش دولت
طبق آمار رسمی، سالانه حدود ۴۳ میلیارد لیتر نفت‌گاز در کشور توزیع می‌شود که هزینه توزیع آن حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان برآورد شده است؛ اما تنها ۱۲ هزار میلیارد تومان از این مبلغ به خزانه دولت بازمی‌گردد و ۱۲ هزار میلیارد تومان باقی‌مانده از محل منابع عمومی تأمین می‌شود.
علاوه بر این، هزینه توزیع هر لیتر بنزین حدود هزار تومان است که توسط دولت پرداخت می‌شود. با ادامه روند افزایش مصرف، بار مالی یارانه سوخت می‌تواند به یکی از چالش‌های اصلی بودجه کشور تبدیل شود.
صرفه‌جویی ۵ میلیارد لیتری با توسعه خودروهای هیبریدی
به گفته کارشناسان، خودروهای هیبریدی غیرپلاگین به‌طور متوسط ۲۵ تا ۳۰ درصد مصرف سوخت کمتری نسبت به خودروهای بنزینی دارند. در صورتی که تنها ۱۰ درصد از ناوگان موجود با خودروهای هیبریدی جایگزین شود، می‌توان سالانه بیش از ۵ میلیارد لیتر بنزین صرفه‌جویی کرد؛ رقمی که معادل میلیاردها دلار کاهش هزینه واردات یا یارانه انرژی خواهد بود.
همچنین طبق سناریوهای کارشناسی، اگر سهم خودروهای هیبریدی در بازار ایران ظرف سه سال آینده به ۳۰ درصد برسد و در کنار آن طرح اسقاط سالانه چندصدهزار خودروی فرسوده اجرا شود، می‌توان روزانه چند میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی کرد. این کاهش مصرف نه‌تنها به پایداری بودجه دولت کمک می‌کند، بلکه وابستگی کشور به واردات سوخت را نیز کاهش می‌دهد.
به‌عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری در خودروهای هیبریدی معادل سرمایه‌گذاری در امنیت انرژی کشور است. این مسیر همچنین می‌تواند به کاهش آلودگی هوا، افزایش کیفیت زندگی در کلان‌شهرها و همسویی ایران با تحولات جهانی صنعت خودرو منجر شود.
کارشناسان تأکید می‌کنند که برای شتاب‌گیری در تولید و استفاده از خودروهای کم‌مصرف، سیاست‌های حمایتی و تسهیلات خرید ضروری است. اختصاص بخشی از یارانه‌های سوخت به سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری‌های هیبریدی می‌تواند مسیر مدیریت مصرف سوخت را هموارتر کند.
