اسماعیل بقائی سخنگوی دستگاه دیپلماسی امروز (دوشنبه) ۱۴ مهرماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
وی در این نشست خبری با اشاره به ادامه نسل‌کشی در فلسطین اشغالی گفت: علی‌رغم ادعاها درباره توقف جنگ و برقراری صلح مطرح شده کماکان فلسطینی‌های بیگناه در معرض کشتار هستند و هم به دلیل قحطی تحمیلی بر غزه بر اساس آمارهای معتبر در دو سال گذشته قریب به ۸۰ هزار انسان بیگناه در غزه کشته یا مفقود شدند. حداقل دو برابر این مجروح و ناقص شدند و کل غزه تبدیل به تلی از خاک شده است ولی شورای امنیت و سایر نهادهای بین‌المللی به دلیل فشارهای آمریکا از هرگونه اقدام برای توقف نسل‌کشی درمانده است.
بقائی ادامه داد: بحث کارزار انسانی بین‌المللی برای حمایت از مردم غزه و شکستن حصر غیرقانونی ادامه دارد. بازداشت فعالان ناوگان پایداری اقدام تروریستی و جنایت جنگی است.
این دیپلمات ارشد ایرانی در ادامه و در پاسخ به سؤالی درباره درخواست اروپایی‌ها برای مذاکره با ایران اضافه کرد: رویکرد سه کشور اروپایی درباره موضوع هسته‌ای به ویژه در دو سه ماه گذشته رویکرد غیرمسئولانه و مخرب بوده است. سه کشور عملا از سازوکار موسوم به حل اختلاف در برجام برای تحمیل خواسته آمریکا سوءاستفاده کردند. هر سه شرطی که سه کشور گذاشتند شروط غیرمنطقی بود با وجود این ما بنا به مصالح خودمان تصمیم گرفتیم براساس تعهدات پادمانی با آژانس وارد گفت‌وگو شویم. تفاهمی که حاصل شد برای شکل دهی به یک سازوکار جدید برای همکاری بین ایران و آژانس مورد رضایت آژانس قرار گرفت و حتی کشورهای اروپایی در ابتدا استقبال کردند ولی بعدا به نوعی رد کردند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد: متعاقبا بحث‌های دیگری مطرح شد. شرط غیرمنطقی از سوی سه کشور برای اینکه ایران وارد گفت‌وگو با آمریکا شود. اروپایی‌ها نتوانستند خود را به عنوان طرف مذاکراتی بالغ و صاحب اراده نشان دهند. شرایط متفاوت از گذشته خواهد بود.
وی گفت: اینکه ادعا می‌کنند دیپلماسی باز است یک گزاره کلی است. هر گاه تشخیص دهیم دیپلماسی ثمربخش است از آن استفاده می‌کنیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی گفت: قائل به این نیستیم که شورای امنیت تصمیمی گرفته است. اقدام سه کشور اروپایی برای بازگرداندن قطعنامه‌های تحریمی صورت گرفت و ما این موضوع را به تفصیل به دبیرکل سازمان ملل متذکر شدیم. معتقدیم مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ باید در موعد مقرر ۱۸ اکتبر خاتمه یابد و موضوع هسته ای ایران از دستورکار خارج شود.
وی ادامه داد: کاری که سه کشور اروپایی از لحاظ رویه‌ای ایراد دارد از لحاظ حقوقی نیز ایراد دارد و مشخص نیست چه چیزی را برگرداندند.
بقائی بیان کرد: اقدامی که انجام دادند بیش از اینکه منطبق بر محاسبه عقلانی باشد اقدامی از روی لجاجت و در راستای اجرای درخواست آمریکا و بدون در نظر گرفتن منافع و مصالح سه کشور اروپایی بود.
وی گفت:اقدام دبیرخانه سازمان ملل در صدور اطلاعیه‌های مربوط به تحریم‌ها هیچ وجاحت قانونی ندارد و منطقی نیست. این موضع ایران مورد حمایت روسیه و چین است و روسیه غیرقانونی این اقدام را به صراحت گوشزد کرده است. انتقاد و اعتراض خود را نسبت به عملکرد دبیرخانه اعلام کردیم و اقدام سه کشور اروپایی هیچ تعهدی را بر دولت‌های عضو سازمان ملل بار نمی‌کند و انتظار داریم کشورها در راستای صیانت از اصول منشور ملل متحد از تبعیت از این اقدام سه کشور اروپایی که تحمیل بر ساختار شورای امنیت است خوددداری کنند.
بقائی همچنین گفت: ما مقصر حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌دانیم ولی گزارش آژانس بهانه را برای آنها فراهم کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: این انتظار مطرح می‌شود که آژانس در چنین شرایطی اقدام رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای را محکوم می‌کرد.
وی گفت:امیدواریم اتفاقی که در دو سه ماه گذشت درسی برای همه طرف‌های ذیربط از جمله مسئولان آژانس و آژانس شود که در اظهارنظرهای خود راجع به موضوعات تحت صلاحیتشان دقت نظر داشته باشند.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤال یک خبرنگار درباره اینکه آیا در آینده نزدیک برنامه‌ای برای مذاکره با سه کشور اروپایی در سطح وزیر و یا معاونان وجود دارد؟ اظهار داشت: فعلا برنامه‌ای برای مذاکره نداریم. در این مرحله متمرکز هستیم بر بررسی آثار و تبعات ناشی از اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا و البته طبیعی است دیپلماسی به مفهوم تداوم تماس‌ها و رایزنی‌ها ادامه داشته باشد هر گاه احساس کنیم دیپلماسی می‌تواند ثمربخش باشد حتما بر اساس مصالح و منافع کشور تصمیم گیری خواهیم کرد.
خبرنگار همچنین با اشاره به ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ما برنامه هسته‌ای ایران را نابود کردیم و امیدوارم ایران دوباره برنامه هسته‌ای خودش را از سر نگیرد و اگر چنین کند دوباره مقابله می‌کنیم نظر سخنگوی دستگاه دیپلماسی را در این خصوص جویا شد که وی در این باره گفت: در مورد اظهارنظرهای مقام‌های آمریکایی و افتخار به اینکه یک عمل مجرمانه‌ای را مرتکب شدند، هر بار تکرار این سخنان صرفا مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را سنگین‌تر می‌کند.
وی افزود: اعتراف و اذعان به یک اقدام مجرمانه و غیرقانونی هیچ اعتباری را برای آمریکا نخواهد آورد جز اینکه برای جامعه بین‌المللی و ملت ایران ثابت خواهد شد که آمریکا یک بازیگر قانون شکن و غیرمتعهد نسبت به قواعد و قوانین پذیرفته شده بین‌المللی است.
بقائی خاطرنشان کرد: تکرار این گزاره که برنامه هسته‌ای ایران را به عقب انداخته‌ایم به هیچ عنوان در واقعیت تغییر ایجاد نمی‌کند که برنامه ایران صلح‌آمیز بوده و اقدام آمریکا و رژیم صهیونیستی عمل مجرمانه و غیرقانونی براساس قواعد و قوانین حقوق بین‌الملل است.
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره دو تبعه فرانسوی دستگیر شده در ایران گفت که اتهامات این دو نفر مشخص است. (مهدیه اسفندیاری) تبعه ایران که در فرانسه دستگیر شده بازداشتش غیرقانونی بوده است و هیچ مبنای قانونی پذیرفته شده‌ای برای بازداشت ایشان به ما تا الان ارائه نشده است.
وی افزود: به واسطه وظایف ذاتی به عنوان وزارت امور خارجه پیگیر حقوق خانم اسفندیاری بوده و هستیم آخرین نوبت جمعه ۱۰ روز قبل سفیر برای سومین بار با وی دیدار داشته است. دیدارهای کنسولی را همکاران در سفارت در پاریس مرتب انجام می‌دهند. پرونده ایشان در مرحله تحقیقات است و ما برای تسریع در وضعیت موضوع آزادی دو زندانی فرانسوی را مدنظر قرار دادیم و کارهایی که لازم بوده در سطح وزارت خارجه انجام شده است. درباره آزادی این دو و اسفندیاری تصمیم گیری در مراجع ذیربط در دست انجام است و امیدواریم با انجام مقدمات مربوطه این کار به زودی انجام شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی گفت: مسائل مربوط به ورزش را باید در زمین ورزش و در چارچوب‌های حقوقی بین‌المللی مرتبط با ورزش دنبال کرد.
امیدواریم دولت آمریکا از اعمال غرض ورزی‌های سیاسی و سیاست زدگی در حوزه وزرش خودداری کند. دولت آمریکا به عنوان یکی از میزبانان المپیک وظایف مشخصی در قبال هیأت‌های ورزشی کشورها دارد. مراجع ورزشی از طریق فیفا و سایر نهادها پیگیر هستند.
وی گفت: امیدواریم بحث روادید ورزشکاران برای شرکت در رویدادهای ورزشی در آمریکا به موقع انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: وزارت خارجه از هیچ اقدامی برای تسریع در موضوع فروگذار نخواهد کرد و نگرانی خود را در مورد سوءاستفادده از میزبانی برای اعمال اغراض سایسی علیه وزرشکاران ایرانی اعلام می‌کنیم.بقائی افزود: شاهد بودیم که در مورد هیأت نمایندگی دیپلماتیک ایران، آمریکا از جایگاه مقر و میزبانی برای عدم صدور روادید بخش قابل توجهی از هیأت نمایندگی ایران خودداری کرد.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره لازم الاجرا شدن معاهده مشارکت جامع راهبردی بین ایران و روسیه بیان کرد: معاهده مزبور در دی ماه ۱۴۰۳ توسط روسای جمهور امضا و پس از طی مراحل تشریفات تصویب در دهم مهر لازم الاجرا شد و این یک روند قانونی عادی بود که به صورت اتفاقی همزمان شد با تحولات در نیویورک و موضوع موسوم به بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه یافته شورای امنیت.
وی گفت: ایران قطعا کشوری انزواپذیر نیست. سابقه تحریم‌های ایران به دهه ۱۹۵۰ میلادی متعاقب ملی شدن صنعت نفت برمی‌گردد. از آن زمان کشور درگیر تحریم‌های ظالمانه بود.
بقائی ادامه داد: فارغ از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی هر دو کشور مصمم هستند روابط را با جدیت ادامه دهند.
وی درباره بازگشت تعدادی از اتباع ایرانی از آمریکا بیان کرد: در این مورد آنچه رخ داد برخورد تبعیض آمیز هیأت حاکمه آمریکا با ایرانیان بود. به دلایل مختلف تعدادی از ایرانیان خواستند از آمریکا خارج شوند برخی چند دهه در آمریکا اقامت داشتند. ما به عنوان دولت ایران همیشه استقبال کردیم که هر وقت هموطنان اراده کنند به وطنشان برگردند. این یک حق است. ورود اتباع ایرانی به کشورشان آزاد است.
بقائی افزود: نمی‌توان گفت یک تفاهمی حاصل شد. محدودیت‌هایی را بر این ایرانیان اعمال کردند و برخوردهای بسیار ناشایستی با آنها انجام شد که از لحاظ حقوق بین‌الملل نقض تعهدات آمریکا محسوب می‌شود. ۵۳ نفر از این تعداد کسانی که در معرض محدودیت‌های آمریکا بودند برگشتند.
وی گفت: مواضع ما ار سوی اداره کنسولی اعلام کرده و گفتیم رفتار دولت آمریکا با این اتباع ناشایست بوده است ولی در عین حال آغوش وطن به روی ایرانیان که در خارج از کشور زندگی می‌کنند همیشه باز است..
