
مرشایمر در مصاحبه ویدئویی با پیرز مورگان مجری و خبرنگار شناخته شده انگلیسی گفت که ترامپ تحت فشار شدید لابی اسرائیل در آمریکا قرار دارد.استاد دانشگاه شیکاگو در این مصاحبه درباره دو موضوع آتشبس غزه و جنگ اوکراین به تفصیل سخن گفت. متن سخنان و ویدئوی مصاحبه مرشایمر درباره آمریکا، اسرائیل و آتشبس غزه در متون ذیل آمده است:
مورگان: این روزها شبیه به روزهای تاریخی است. ارزیابی شما از آتشبس و آزادی دراماتیک همه گروگانهای زنده (اسرائیلی)، صحنههای حضور رئیسجمهور ترامپ در کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی)؟ نظر شما درباره همه اینها چیست؟مرشایمر: من میتوانم چند نکته را بیان کنم. اول، فوقالعاده است که شاهد آزادی گروگانها بودیم هم به خاطر خودشان و هم خانوادههایشان.
و فوقالعاده است که دیدیم زندانیان فلسطینی هم آزاد شدند. همه اینها مثبت است. درباره عملکرد رئیسجمهور ترامپ در کنست باید بگویم که ما شاهد ترامپ کلاسیک بودیم. او یکی از بزرگترین شومنهای تاریخ است. توانایی او برای برپایی یک نمایش راک اند رول چیزی است که نباید آن را دستکم گرفت. من فکر نمیکنم هیچ سیاستمدار دیگری در تاریخ ما یا در سیاره ما در این زمان باشد که بتواند شبیه به او در برابر جمعیت و حاضران اینگونه عمل کند.
درباره محتوا که البته موضوع کلیدی است، باید بگویم که این تبادل گروگانها، این آتش بس موقت قطعا یک حرکت رو به جلو است اما دو موضوع حیاتی روی میز است: اول، آیا شما شاهد یک آتش بس دائمی خواهید بود؟ آیا آتشبس پایدار خواهد ماند؟ و دوم، آیا در پایان این فرایند، شما شاهد یک توافق واقعی صلح خواهید بود؟ من فکر میکنم هیچ شانسی برای رسیدن به توافق صلح وجود ندارد و به نظرم، احتمال اینکه آتشبس پایدار بماند، اصلا زیاد نیست. مورگان: چرا؟
مرشایمر: اسرائیلیها مصمم به نابودی حماس هستند و موضوع مهمتر این است که آنها مصمم به پاکسازی کردن فلسطینیان از غزه هستند و این هدف اولیه آنها است. آنها حماس را شکست ندادهاند و هیچ راهی وجود ندارد که آنها از طریق آتشبس، حماس را خلع سلاح کرده و شکست دهند. قرار نیست چنین اتفاقی بیافتد و من میتوانم به تفصیل توضیح بدهم چرا. علاوه بر این، تا زمانی که حماس شکست نخورده باشد، اسرائیلیها قرار نیست کاملا غزه را ترک کنند.
با توجه به این اوضاع با در نظر گرفتن این واقعیت که نتانیاهو و شرکایش مصمم به بیرون کردن فلسطینیان از غزه هستند، من فکر میکنم که فقط موضوع زمان شکسته شدن آتشبس و بازگشت دوباره به درگیریها مطرح است البته من امیدوارم که حرف من اشتباه باشد. ضمنا، پیرز! شما میخواهید به خاطر داشته باشید که دقیقا قبل از آغاز منصب رئیسجمهور ترامپ در تاریخ ۱۹ ژانویه، او ۲۰ ژانویه به قدرت برگشت.
(۱۹ ژانویه) یک آتشبس اجرا شد و این آتش بس تا ۱۸ مارس که اسرائیلیها آن را نقض کردند، پابرجا بود. اما در دوره این آتشبس ژانویه تا مارس ۲۰۲۵، ۳۳ زندانی اسرائیلی به همراه ۵ زندانی تایلندی (از نوار غزه) آزاد شدند. در نتیجه ما یک سابقه در اینجا داریم. اما واقعیت این است که تبادل قبلی گروگانهای و همچنین آتش بس از بین رفت و نسلکُشی برگشت و ترس بزرگ من این است که ما این بار هم شاهدش باشیم.
مورگان: موضوعی که در ماههای اخیر من بسیار درباره آن نگران بودهام، لفاظی فزاینده افرادی شبیه به اسموتریچ و بن گویر در دولت اسرائیل، عناصر تندروی در این دولت است. آنها کاملا عریان درباره پاکسازی حرف میزنند. آنها شفاف میگویند که ماموریت کنونی اخراج فلسطینیان و پاکسازی غزه است. آنها باور دارند که این حق مذهبی آنهاست. اما امروز چیزی که جالب است با در نظر گرفتن همه این صحنهها، شما بازگشت هزاران فلسطینی را دیدید که سعی دارند زندگی را بازسازی کنند. این با ترس من درباره اینکه اسرائیل در حال توطئه برای اخراج همه آنها از غزه بوده، سازگار نیست.
آیا از بازگشت فلسطینیان، دلگرم نشدهاید؟مرشایمر: خیلی سخت است که حس خوبی از دیدن بازگشت فلسطینیان نداشته باشید و این باعث خوشحالی از ته قلبم میشود البته دیدن اتفاقی که بر سر خانه ها آمده، دردناک است. مساله مهمتر این است که راه حل سیاسی چیست؟ دو سوال بزرگ: چه کسی قرار است حاکم غزه باشد؟ بعبارت دیگر، آیا قرار است حق تعیین سرنوشت برای فلسطینیان باشد؟ آیا قرار است فلسطینیان بر غزه حکومت کنند؟.
سوال دوم این است: چه افق سیاسی وجود دارد؟ هدف نهایی چیست؟ در موضوع اینکه چه کسی قرار است الان بر غزه حکومت کند، اینطور به نظر میرسد که فلسطینیان حاکم غزه نخواهند بود و قرار است رئیسجمهور ترامپ و در ظاهر تونی بلر به همراه برخی از ارتشهای عربی کشورهای همجوار قرار است تامین امنیت را برعهده بگیرند اما فلسطینیان قرار نیست از حق تعیین سرنوشت برخوردار باشند آنها قرار نیست حاکم غزه باشند. موضوع مهمتر از منظر طولانی مدت، این است که قرار نیست راهکار دو دولتی وجود داشته باشد و اینجا هیچ راه حل سیاسی وجود ندارد. در نتیجه این (درگیری) همینطور ادامه خواهد داشت.
مورگان: شما خیلی در این باره بدبین هستید اما کسانی که در طیف پایانی این مذاکرات قرار داشتهاند، باور دارند که از دل جهنم این دو ساله یک فرصت واقعی و یک اراده جمعی واقعی از کشورهای عربی هسمایه و مسلمان شامل ترکیه، مصر، امارات عربی متحده، قطر، عربستان سعودی ایجاد شده تا تلاش کنند از دل اینها برای رسیدن به راه حل دو دولتی استفاده کنند. شما چرا اینقدر بدبین هستید؟
مرشایمر: خوب ببینید نخستوزیر نتانیاهو به دفعات کاملا شفاف کرده که قرار نیست راه حل دو دولتی برقرار شود. مورگان: او اینطور میگوید اما اگر او دیگر آنجا (در قدرت) نباشد چطور؟مرشایمر: موضع او موضعی است که نظر مشترک بسیاری در اسرائیل است و پس از اتفاقات دو سال اخیر آیا فکر میکنید که هیچ اسرائیلی علاقهای به راهحل دو دولتی داشته باشد؟ شاید بتوانید تعداد افرادی که خواهان این در اسرائیل باشند را فقط با یک دست بشمارید (کمتر از پنج نفر باشند). قرار نیست چنین چیزی اتفاق بیافتد. اسرائیلیها همین حالا به صورت دوفاکتو (عملا) غزه و کرانه باختری را به خودشان الحاق کردهاند. هدف اساسی الان آنها این است که فلسطینیان را پاکسازی قومی و از این دو منطقه اخراج کنند.
ایده پاکسازی قومی طرح اسرائیل بزرگ از همان ابتدا در ایده صهیونیسم ریشه داشته است و به همین خاطر است که در سال ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ پاکسازی قومی گستردهای (علیه فلسطینیان) انجام شد و حالا پس از ۲۰۲۳ (عملیات طوفان الاقصی)، جنگ بزرگی انجام شد و اسرائیلیها همیشه جنگهای بزرگ را فرصتی برای پاکسازی قومی میبینند و این کاری است که در تلاش برای انجامش هستند.
مورگان: اما دو چیز است که به نظرم در تقابل با روایت تقریبا "روز قیامت" شما است. اول، خود رئیسجمهور ترامپ است که گفته این موضوع به اعتبار و میراث او مربوط میشود که این آتشبس به یک صلح پایدار منجر شود. او خودش دیشب گفت که این بزرگترین لحظه زندگی اوست. فکر میکنم که او مصمم است که صلح پایدار را به ارمغان بیاورد. او موضوعی کلیدی در توانایی اسرائیل برای ادامه دادن جنگ علیه حماس یا پاکسازی کردن فلسطینیان است.
او شفاف گفته که نمیتواند الحاق کرانه باختری انجام شود و فلسطینیان باید اجازه بازگشت داشته باشند. من با این اظهاراتش، دلگرم شدهام. موضوع دومی هم وجود دارد که بیشتر یک موضوع اقتصادی است. قبل از هفت اکتبر، عربستان سعودی سیگنالهای زیادی نشان داد مبنی بر اینکه آنها میخواهند به توافقات ابراهیم (عادی سازی روابط با اسرائیل) بپیوندند این موضوع البته به خاطر جنگ (غزه) به تعویق افتاده است اما دوباره این سیگنال دارد می آید که اگر همه اینها حل شود و آنها بتوانند به سمت راه حل دو دولتی حرکت کنند، آنها شاید به توافقات ابراهیم ملحق شوند.
مرشایمر: این را دستکم گرفتی که اسرائیلیها چقدر به پاکسازی متعهدند. آنها متعهدند که اول غزه و سپس کرانه باختری را بگیرند. میگویی که ترامپ این را فرصتی بزرگ میداند که ثابت کند یک سیاستمدار بزرگ است و میتواند صلح را محقق کند. او در اصول، دوست دارد که این کار را بکند اما من و استفان والت درباره لابی اسرائیل کتاب نوشتیم. هیچ تردیدی نیست که اگر ترامپ به نتانیاهو سخت بگیرد، او به لابی رجوع خواهد کرد و لابی ترامپ را مجبور به عقبنشینی خواهد کرد. اگر او آتش بس را نقض کند، به هیچ وجه قرار نیست ترامپ به نتانیاهو سخت بگیرد.
مورگان: آیا همین الان به او سخت نگرفته؟ موضوعی که کاتالیزور تحولات اخیر شد، حمله اسرائیل به تیم مذاکره کننده حماس در دوحه بود که به طرزی غیرقابل باور، نپخته بود. این حمله یک شکست فاجعهبار بود و باعث سرازیر شدن فشارهای شدید همه رهبران ارشد خاورمیانه شد. آنها به ترامپ زنگ زدند و بعد یک اتفاق خارق العاده افتاد. ترامپ باعث شد نتانیاهو تلفنی از نخستوزیر قطر عذرخواهی کند. هرگز نشنیده بودم اتفاقی شبیه به این حادث شده باشد.
این تحقیر علنی نتانیاهو بود و نشان داد که ترامپ قدرت زیادی دارد. اگر او بگوید "ما از همه حمایتهای نظامی و مالی از اسرائیل دست میکشیم"، در آن صورت اسرائیل نمیتواند آن ابرقدرتی باشد که الان در خاورمیانه است. مرشایمر: بله درست میگویی و تردیدی در این باره نیست. اسرائیل به طرزی شگفتآور به ایالات متحده وابسته است. وقتی جوانتر بودم، اسرائیل اینطور حس غرور میکرد که توانایی اقدامات مستقل را دارد و نمیخواست در موقعیتی باشد که برای دفاع از خودش به یک کشور دیگر وابسته باشد (اما الان) به نقطهای رسیده که شدیدا به ایالات متحده وابسته است و این از منظر خود اسرائیلیها اصلا برای اسرائیل خوب نیست اما واقعیت این است که قرار نیست ایالات متحده کمکها به اسرائیل را قطع کند. قرار نیست چنین اتفاقی بیافتد و ترامپ هیچ نشانهای بروز نداده که بخواهد چنین کند. هر زمان ترامپ به نتانیاهو بگوید "اگر راه حل دو دولتی را نپذیری، همه کمکها را قطع خواهم کرد"، من عذرخواهی خواهم کرد و خواهم گفت درست میگفتی و من غلط. اما او حتی به (گفتن این حرف) نزدیک هم نشده فارغ از اینکه من و تو واقعا دوست داریم شاهدش باشیم.»