سوریه کشوری که بود، کشوری که هست در ۲۰تصویر
در این گزارش به بررسی اجمالی تاریخ سوریه به روایت تصاویر پرداخته ایم
گروه بین الملل: همزمان با اینکه امریکا بدون توجه به مخالفت هم پیمانانش به دنبال حمله نظامی احتمالی به سوریه است سازمان ملل اعلام کرده است تقریبا دو میلیون نفر از مردم سوریه به کشورهای همسایه پناهنده شده اند که این «تراژدی بزرگ قرن حاضر و فاجعه ای ننکین برای بشریت است.»
به گزارشافکارنیوز، اما غیر از این ما از سوریه و تاریخ آن قبل از این روزهای مرگبار چه می دانیم؟ دراینجا به صورت خلاصه به درسهای تاریخی و گذشته تاریخی این کشور که این روزها زیاد از آنها یاد می شود می پردازیم:
۱ - سال ۱۹۱۶ – شکست امپراطوری عثمانی
پس از شکست امپراطوری عثمانی در جنگ جهانی اول، دیپلماتهای فرانسوی و بریتانیایی توافق کردند تا خاورمیانه را به «مناطق تحت نفوذ» تقسیم کنند. بر همین اساس فرانسه بخشهای شمالی منطقه شامل آنچه که امروز سوریه و لبنان خوانده می شود را گرفت و بریتانیا نیز بخشهای جنوبی منطقه را گرفت که شامل اردن، فلسطین و عراق می شدند.
۲ - سال ۱۹۲۰ – مبارزه برای حاکمیت ملی
بعد از حمایت از حکومت ملی اعراب در کنفرانس صلح ورسای، حکومت مستقل سوریه توسط فیصل بن حسین بن علی الهاشمی تاسیس شد که بعدا به فیصل اول شهره پیدا کرد.
گرچه بعد از اینکه کنگره ملی سوریه در سال ۱۹۲۰ تاسیس شد، کنترل اعراب بر روی سوریه نیز متزلزل شده و یک بار دیگر ناآرامی سوریه را در بر گرفت. بعداز اینکه نیروهای فیصل اول از نیروهای فرانسه شکست خوردند، او از کشور فرار کرد و نیروهای فرانسوی کشور را اشغال کردند.
۳ - سالهای ۱۹۲۵ تا ۱۹۲۷: مبارزه برای استقلال
تحریک حس ملی توسط ملی گرایان در سوریه علیه فرانسوی ها منجر به شورشی ملی در شهرهای مختلف سوریه از جمله حمص، حاما و دمشق شد. با این حال قیام ملی سوریه توسط نیروهای فرانسوی سرکوب شد.
۴ - استقلال در تئوری
پیمان فرانسه و سوریه که در سال ۱۹۳۶ در پاریس امضا شد، استقلالی جزئی به سوریه داد و باعثشد فرانسوی ها متعهد شوند که نیروهای خود را از سوریه بیرون ببرند. اما قبل از اینکه هر گونه توافقی بخواهد به فاز اجرایی برسد، جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۳۹ آغاز شد و سوریه را تبدیل به زمین جنگ نیابتی بین نیروهای وافادار به دولت ویشیکه متحد آلمان ها بود و نیروهای فرانسه آزاد که متحد با بریتانیا و فرانسه بودند کرد.
سوریه ای ها که طرف نیروهای آزاد فرانسه و بریتانیا را در این جنگ گرفته بودند، با این امید که وعده های دولت فرانسه بعد از این جنگ محقق شود، به جنگ نیروهای متحد آلمان رفتند.
۵ - سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۶ سوریه ای جدید و مستقل
به تبع جنگ جهانی دوم، نیروهای بریتانیا و فرانسه سوریه در سال ۱۹۴۱ سوریه را اشغال کردند اما ژنرال چارلز دوگل قول داد که به حکومت فرانسه در سوریه پایان می دهد. بعد از اعتراضات ملی در سال ۱۹۴۵ که به دلیل روند کند عقب نشینی نیروهای فرانسوی از سوریه به وجود آمده بود، آخرین نیروهای نظامی فرانسوی در هفدهم آوریل سال ۱۹۴۶ سوریه را ترک کردند که امروز این روز به عنوان روز ملی استقلال در سوریه جشن گرفته می شود.
۶ - سالهای ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۳ جمهوری متحده عربی
اتحاد در زیر پرچم جمهوری متحده عرب سوریه و مصر را تحت رهبری جمال عبدالناصر با یکدیگر متحد کرد. با این حال حزب بعثسوریه ترسی در دل ناصر انداخت که او را مجبور کرد دستور به انحلال این حزب بدهد. اما پس از یک کودتای نظامی در سال ۱۹۶۱ سوریه از این اتحاد بیرون رفت و به طور جداگانه کابینه حزب بعثتشکیل شد و امین الحافظ رییس جمهور سوریه در سال ۱۹۶۳ شد.
۷ - سالهای ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۱ – جنگ و سرنگونی
تنها پس از گذشت ۳ سال از رهبری امین الحافظ، «صلاح جدید» رهبری یک کودتای داخلی علیه رهبری حزب بعثرا بر عهده گرفت و موفق به سرنگونی رییس جمهور سوریه شد. در همین حال حملات پیشگیرانه رژیم صهیونیستی علیه نیروهای مصری در سال ۱۹۶۷ منجر به جنگ ۶ روزه اعراب علیه اسراییل شد که باعثاتحاد سوریه و اردن و همچنین مصر برای جنگ علیه رژیم صهیونیستی شد. نیروهای صهیونیستی با این حال بلندی های جولان و همچنین کرانه باختری رود اردن و اورشلیم شرقی و شبه جزیره سینا را به تصرف خود در آوردند.
۸ - سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۰ ظهور اسد
حافظ اسد یک مقام عالی رتبه حزب بعثکه در طی سالهای گذشته همچنان به پیمودن راههای ترقی در این حزب ادامه می داد، در سال ۱۹۶۵ به عنوان فرمانده نیروی هوایی منصوب شد، در سال ۱۹۶۶ وزیر دفاع شد و در سال ۱۹۷۰ در طی یک کودتای داخلی قدرت را در حزب بعثبه دست آورد و به عنوان رییس جمهور جدید برای دوره ای ۷ ساله انتخاب شد. گرچه تغییر در قانون اساسی سوریه که می گفت رییس جمهور سوریه باید حتما مسلمان باشد، شورش هایی را در کشور به وجود آورد اما ارتش موفق به از بین بردن تمام این درگیریها و شورش ها شد.
اسد اول سوریه را تبدیل به حکومتی قدرتمند و همچنین یکی از قدرت های کلیدی منطقه و جامعه بین الملل کرد و به مدت ۳۰ سال جکومت کرد. اسد همچنین با ایجاد تفرقه در میان دشمنانش اجازه نداد هیچ کدام از کسانی که می توانستند موقعیت او را به چالش بکشند، قدرت بگیرند.
۹ - سالهای ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۵ - ادامه درگیری با اسراییل
بعد از اینکه سوریه بار دیگر در سال ۱۹۷۳ به جنگ با اسراییل رفت، این کشور و مصر نتوانستند بلندی های جولان را که در طی جنگ اعراب با اسراییل از دست داده بودند، دوباره باز پس بگیرند. بعد از اینکه منخام بگین در سال ۱۹۷۷ در دولت رژیم صهیوینستی روی کار آمد، اسراییل با حمله به لبنان در سال ۱۹۸۲ قدرت خود را به رخ سوریه کشید. اسد با این حال متحدانش را دور هم جمع کرد تا به جنگ اسرایل بروند و به قول اسد «بهترین ساعت» برای مردم عرب را رقم زده و باعثشد اسراییل در سال ۱۹۸۵ آخرین تانک خود را نیز از لبنان بیرون بکشد و این کشور را ترک کند.
۱۰ - سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ – تضعیف اخوان المسلمین در سوریه
بعد از اینکه در سال ۱۹۸۰ جنبش اخوان المسلمین دست به ترور حافظ اسد زد، او ارتش خود را به شهر حاما فرستاد و نیروهای اخوان را در هم کوبید. در همین زمان نیروهای ارتش سوریه درگیر جنگ های شهری در کشور همسایه یعنی لبنان نیز بودند.
۱۱ - میراثداری متفاوت
زمانی که باسل اسد، برادر بزرگتر بشار اسد در تصادف اتومبیل جان خود را از دست داد، بشار اسد که در لندن چشم پزشکی می خواند، به سوریه فراخوانده شد تا میراثدار جدید حکومت حافظ اسد باشد.
۱۲ - سال ۲۰۰۰ - اسدی جدید در قدرت
بعد از مرگ حافظ اسد در سن ۶۹ سالگی بشار اسد به عنوان رییس جمهور برگزیده شد و با ۹۷ درصد آراء رییس جمهور رسمی سوریه شد. بشار اسد در فاصله مرگ برادرش و زمانی که به طور رسمی قدرت را در دست گرفت، به مدت دو سال دروس نظامی و سیاسی را فراگرفت و با قدرت مسند ریاست جمهوری را در دست گرفت. او بعد از اینکه برای دومین بار به عنوان رییس جمهوری سوریه برای ۷ سال بعد کشور انتخاب شد، صدها تن از زندانیان سیاسی را برای تلاش به نزدیک شدن به غرب در مراسمی با عنوان «بهار دمشق» آزاد کرد. با این حال جامعه بین الملل و کشورهای غربی او را به شکنجه زندانیان متهم کردند و از این اقدام اسد استقبال
نکردند.
۱۳ - سال ۲۰۰۲ – سوریه به «محور شرارت» غرب اضافه شد
در سال ۲۰۰۲ ایالات متحده سوریه را به لیست کشورهای «محور شرارت» اضافه کرد. ایالات متحده ادعا می کرد این کشور به دنبال دستیابی به سلاحهای شیمیایی و بیولوژیکی است.
۱۴ - سال ۲۰۰۳ - امریکا سوریه را با تحریم ها تهدید کرد
در سال ۲۰۰۳ دولت بوش تحریم های سیاسی و اقتصادی کسترده ای را علیه کشوری که به قول بوش «کشوری سرکش» است به اجرا گذاشت. امریکا دولت بشار اسد را بدون سند معتبر متهم به تولید و توسعه سلاحهای شیمیایی، پناه دادن به رهبران عراق و تروریستها کرد و گفت این کشور به هواپیماهای دشمن برای عبور از سوریه و حمله به نیروهای امریکایی در عراق کمک می کند.
۱۵ - تحریمهای گسترده تر به بهانه کمک به تروریسم
دولت امریکا با بهانه قرار دادن درگیری ای که منجر به کشته شدن ۲۵ نفر از کردهای سوریه شد، بدون اینکه دلیل محکمی داشته باشد سوریه را متهم به «حمایت از تروریست» کرد و گفت رژیم بشار اسد نمی تواند جلوی شبه نظامیان را برای ورود به عراق بگیرد.
۱۶ - سال ۲۰۰۵ – افزایش تنش ها با مرگ حریری
تنش ها میان سوریه و غرب با کشته شدن رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان در سال ۲۰۰۵ بالا گرفت سوریه همچنین مجبور شد نیروهای خود را از لبنان فرا بخواند. امریکا این بار نیز مدعی شد دولت سوریه قبلا حریری را تهدید به ترور کرده بود.
۱۷ - سال ۲۰۱۱ - بیداری اسلامی و آغاز درگیری ها در سوریه
امریکا و کشورهای غربی این بار دست به ایجاد نا امنی در سوریه زدند تا با تبلیغات رسانه ای در این باره دمشق را نیز متاثر از بهار عربی و یا بیداری اسلامی نشان دهند و بدین ترتیب با ارسال سلاح و محموله های نظامی به مخالفان دولت بشار اسد، با ایجاد اقدامات تروریستی، حکومت سوریه را از درون با ضعف رو به رو سازند. در هیمن سال بود که ارتش آزاد سوریه با سلاحهایی که از غرب می گرفت اعلام موجودیت کرد و به طور رسمی وارد جنگ علیه دولت مرکزی شد.
۱۸ - سال ۲۰۱۲ - خشونت ها بالا گرفت
همزمان با بالا گرفتن خشونت ها در دمشق و سایر بخشهای سوریه، دولت ترکیه نیز وارد میدان شده و در عین حال که به دولت امریکا اجازه داد تجهیزات پدافندی در این کشور نصب کند، به ارسال محموله های نظامی به سوریه کمک کرد و تنش ها با کشته شدن تعدادی از مدرم غیر نظامی در مرز ترکیه و سوریه بین دو کشور به شدت بالا گرفت. ترکیه و سایر کشورهای عربی با برپایی کنفرانسهایی تحت نام «دوستان مردم سوریه» به بررسی راههای ارسال تجهیزات نظامی و همچنین افزایش فشارهای سیاسی و دیپلماتیک به دمشق پرداختند. در دسامبر همین سال ایالات متحده به همراه فرانسه، بریتانیا، ترکیه و کشورهای عربی منطقه،
ائتلاف ملی مخالفان سوریه را به عنوان نماینده مردم سوریه به رسمیت شناختند و انواع کمک های مالی و نظامی خود را به این کشور سرازیر کردند.
۱۹ - سال ۲۰۱۳ - درگیری جهانی شد
امریکا و انگلیس در این سال متعهد به کمک ۱.۵ میلیارد دلاری به نیروهای تروریستی و تکفیری ها در سوریه شدند تا بدین وسیله حکومت بشار اسد را سرنگون کنند در هیمن حال نیروهای دولتی و شورشی ها در تک تک شهر های سوریه غیر از دمشق با یکدیگر وارد فاز نبرد تن به تن و نظامی شدند. در هیمن حین در ماه اوت سال جاری امریکا با این ادعا که دولت سوریه خط قرمز جهان برای استفاده از سلاح شیمیایی را نادیده گرفته و باعثکشته شدن ۱۴۰۰ نفر با سلاح شیمیایی شده است، صف آرایی خود برای حمله نظامی به این کشور را اجرا کرد. با این حال اوباما نتوانست جامعه جهانی و حتی مردم امریکا را وادار سازد تا دروغ ای
او در خصوص به کار برده شدن سلاح شیمیایی در این جنگ را بپذیرند و غیر از کشورهای عضو ناتو که اعلام کردند در این جنگ شرکت نمی کنند، مجلس عوام بریتانیا نیز به شرکت کردن لندن در این جنگ احتمالی رای منفی داد. اوباما در داخل کشور نیز با جمعیت ۸۰ درصد مخالفان جنگ رو به رو بود و بدین ترتیب کار را به کنگره سپرد تا نمایندگان کنگره تعیین کنند آیا امریکا می تواند به تنهایی وارد جنگ علیه بشار اسد شود یا نه.
۲۰ - بحران پناهندگان سوری
کمپ پناهندگان سوری به نام «زعتری» در ۸ مایلی درون مرزهای اردن به شهری چادری در کویر تبدیل شده است. زعتری این روزها به خانه تعدادی قریب به ۱۶۰ هزار نفر از مردم سوریه تبدیل شده است که از جنگ های شهری به این کویر پناه برده اند. در اینش هر زنان و کودکان زیادی حضور دارند وب نا بر آماری که سازمان ملل و دولت اردن اعلام کرده است قریب به ۶۰ هزار نفر از این افراد را کودکان تشکیل می دهند و این روزها این شهر اردوگاهی به پنجمین شهر پرجمعیت اردن تبدیل شده است. در بین بحثهای سیاسی و نظامی موجود در باره حمله احتالی به سوریه تنها چیزی که مغقول مانده مسئله انسانی است.