به گزارش تهران امروز، جيرهبندي ارز مسافرتي در شرايطي اتفاق افتاد كه محمود بهمني تا پيش از اين، از منابع نامحدود ارزي بانك مركزي براي عرضه سخن گفته بود. در شرايط جديد به مسافران عراق، ارز داده نميشود و سهميه مسافراني كه با وسايل نقليه زميني سفر ميكنند به نصف تقليل يافته است.

هرچند که پیدا کردن دلار با این شرایط هم در بازار ارز کار آسانی نیست چه پس از آن‌که بازار سکه نقدینگی سرگردان را به سمت خود جذب کرد و بحران افزایش قیمت‌ها را در مسکوکات رقم زد، مدتی است بازار ارز به ویژه دلار و یورو مشتریان فراوانی پیدا کرده است. کاهش نرخ سود بانکی در سال ۹۰، خرده سرمایه‌داران را به خروج اندوخته‌های بانکی و سرمایه‌گذاری در کالاهای سرمایه‌ای با قدرت نقدشوندگی بالا، ترغیب کرده است. سکه و دلار به همین دلیل این روزها مشتریان فراوانی دارد. این افزایش تقاضا در این بازارها بوده است که در مقابل عرضه محدود بانک مرکزی به عنوان دارنده انحصاری این کالاها، التهاب را به همراه داشته است.

بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه‌ای به شعب بانک‌ها و صرافی‌ها قانون محدودیت فروش ارز را لازم‌الاجرا کرد. در این بخشنامه ضمن تشریح شرایط فروش ارز مسافرتی، از این پس فروش ارز به مسافران عراق هم ممنوع اعلام شد. رئیس کل بانک مرکزی بعد از دو ماه حرفش را پس گرفت و در خواست تغییر و افزایش نرخ سود را به شورای پول و اعتبار برد تا پشتیبانی خود را از بانک‌های زیر مجموعه به اثبات برساند.

در حالی مسئولان بانک‌های خصوصی از این اقدام خرسند شده بودند وتمجید‌های خود را روانه ساختمان شیشه‌ای بانک مرکزی و رئیس آن کردند که آن را نتیجه نامه نگاری‌هایشان می‌دانستند. غافل از اینکه آقای رئیس کل تنها به منافع خود می‌اندیشد و در دوره‌های طلایی افزایش قیمت دلار و سکه با بازی با بازار ارز و طلا و سرازیر شدن نقدینگی به این بازار‌ها در رویای شیرین سود‌های کلان فرور فته بود.

بعد از آنکه قانون مالیات بر ارزش افزوده در خصوص سکه‌های بانکی اعمال شد مالیات ۴ درصدی باعثبالا رفتن قیمت سکه در شعب بانکی نسبت به بازار آزاد شد و صف‌های خرید جلوی شعب به یک‌باره جمع شد. در این شرایط تنها بازار سود ده بازار ارز بود. بازاری که با کاهش نرخ سود سپرده بانک‌ها مردم می‌توانستند روی سود سرمایه‌گذاری آن حساب کنند.

حال بانک مرکزی با مواجه شدن در محدودیت ارزی خزانه دنبال راه کاری است. وقتی از سر خیر خواهی بحثافزایش نرخ سود بانک‌ها را به میان می‌کشد و شورای پول و اعتبار جواب مثبت به این در خواست نمی‌دهد تنها راهی که باقی می‌ماند محدودیت ارزیست. محدودیت برای عرضه ارز به صرافی‌ها و بانک‌ها به دنبال محدودیت در فروش ارز! دیگر نمی‌توان این ادعای کاذب را باور کرد که خزانه بانک مرکزی آنقدر ارز دارد که نیاز نا محدود متقاضیان را جواب دهد. بانک مرکزی روز گذشته با ابلاغ بخشنامه‌ای به شعب بانک‌ها و صرافی‌ها از سهمیه بندی ارز خبر داده و تصریح کرده است که در صورت سر پیچی از بخشنامه سهمیه مرود نظر قطع خواهد شد!

محدودیت ارز مسافرتی

اداره کل نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی در خصوص فروش ارز مسافرتی و خطاب به صرافی‌های بانک‌ها و صرافان مجاز با توجه به ابهامات موجود و سوالات مکرر در خصوص میزان و نحوه فروش ارز مسافرتی به مشتریان میزان مشخصی رابرای تهیه دلار جهت سفر به کشورهای مختلف تعیین کرده است که تهیه بیش از آن مجاز نیست و فروش بیش از آن از سوی صرافی‌ها تخلف محسوب می‌شود.

البته بانک مرکزی در این تصمیم‌گیری به این نتیجه رسیده است که متقاضیان سفر به عراق جهت انجام معاملات و تهیه نیاز‌های خود از همان تومان وریال خودمان استفاده کنند و دلار را برای سفرهای واجب‌تر تهیه کنند.

مطابق این دستور‌العمل از این پس، پرداخت ارز به مسافران و همراهان به مقصد تمام کشورها از طریق خطوط هوایی دو هزار دلار خواهد بود. طبق دومین بند این بخشنامه پرداخت ارز به مسافران و همراهان به مقصد تمام کشورها از طریق زمینی هزار دلار تعیین شده است.

بانک مرکزی در سومین بند از این بخشنامه تاکید کرده ارز پرداختی به اشخاص مقیم هزار دلار باید باشد. همچنین بر اساس بند ۴ حداکثر حاشیه سود صرافی بانک‌ها و صرافی‌های منتخب برای فروش ارز به مسافران، نرخ خرید به اضافه ۳۰ ریال است.(با رعایت نرخ مرجع ۵۰۰ ریال) در بند پنجم این بخشنامه نیز آمده حداکثر حاشیه سود صرافی بانک‌ها جهت فروش به صرافی‌های مجاز، نرخ خرید به اضافه ۱۰ ریال(رعایت نرخ مرجع ۵۰۰ ریال) همچنین بر اساس ششمین بند بخشنامه مذکور حداکثر حاشیه سود صرافی‌های مجاز جهت فروش ارز به مسافران نرخ خرید به اضافه ۳۰ ریال است. بانک مرکزی در بند ۷ این بخشنامه تاکید کرده فروش ارز توسط صرافی بانک‌ها به صرافی‌هایی که اعتبار مجوز فعالیت‌ آنها در زمان فروش پایان پذیرفته مجاز نیست.

بر اساس هشتمین بند از بخشنامه که به امضای مدیرکل نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی نیز رسیده فروش ارز مسافری به مسافران مقصد عراق ممنوع است. بند ۹ این بخشنامه نیز تاکید کرده فروش ارز به نمایندگان آژانس‌های مسافری ممنوع می‌باشد؛ متقاضیان شخصا باید جهت دریافت ارز خود و افراد تحت تکفل به صرافی‌ها مراجعه کنند.

همچنین بانک مرکزی درباره نحوه تهیه ارز حجاج نیز در این بخشنامه اشاره کرده پرداخت ارز به حجاج صرفا از طریق شعب ارزی بانک‌ها خواهد بود. طبق یازدهمین بند بخشنامه فروش ارز مسافرتی مطابقت اصل اسناد مثبته و ممهور نبودن اصل اسناد شامل گذرنامه، فیش پرداختی، عوارض خروج از کشور و بلیت از جمله مدارکی است که باید مشتریان به صرافان ارائه دهند. همچنین بانک مرکزی در این بخشنامه طبق بند ۱۲ تاکید کرده است اخذ تصویر مدارک مذکور و نگهداری آنها در سوابق الزامی است.

اداره کل نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی در خاتمه این بخشنامه خطاب به صرافان بانک‌ها و و همچنین به صرافی‌های مجاز و منتخب تاکید کرده عدم رعایت هر یک از موارد فوق تخلف محسوب شده و در صورت مشاهده نسبت به قطع سهمیه ارزی و ابطال مجوز فعالیت آن شرکت اقدام خواهد شد.

صرافی‌ها دلار ندارند

اولین اقدام بانک مرکزی عرضه هفته‌ای دومیلیارد دلار به بازار بود که البته این اقدام توانست سوداگری در حوزه دلار را طی چند روز کاهش دهد، اما ماجرای بازار ارز به همین جا ختم نمی‌شود چرا که اگر برنامه بانک مرکزی خوب عمل می‌کرد الان باید فاصله قیمت دو نرخی دلار کاهش می‌یافت.

این نکته بدین دلیل حائز اهمیت است که محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی در ۱۰ روز گذشته به دفعات اعلام کرده است «فاصله نرخ آزاد و رسمی ارز را به شدت کاهش خواهیم داد و هدف بانک مرکزی تک نرخ شدن ارز در بازار است» اما به هر حال این اتفاقات در روزهای اخیر موجب شده بانک مرکزی بخشنامه‌های متعددی را به صرافی بانک‌ها و سایر صرافان مجاز ابلاغ کند.

مشابه اين بخشنامه را در صرافيهاي خيابان فردوسي، ميتوان مشاهده كرد اما اينكه تا چه حد اين صرافان دستورالعملهاي بانك مركزي را رعايت كرده باشند مشخص نيست. شنيدهها از مركز خريد و فروش دلار و ساير ارزهاي معتبر حاكي از آن است كه اكثر صرافان اين روزها ارز مسافرتي براي فروش ندارند و جالبتر آنكه اجازه طرح سوال را نيز از مشتريان گرفتهاند چرا كه اكثر صرافان در اطلاعيههاي جداگانهاي به مشتريان خود اعلام كردهاند ارز مسافرتي ندارند، در اين اطلاعيهها نيز تاكيد كردهاند مردم درباره چرايي اين موضوع سوال نكنند اما با اين حساب ميتوان تعداد انگشتشماري از صرافيها را پيدا كرد كه ارز مسافرتي براي فروش داشته باشند البته آن هم به شرط داشتن مداركي از جمله اصل و كپي گذرنامه، اصل و كپي بليت OK شده؛ اصل و كپي عوارض خروج از كشور و اصل و كپي كارت ملي.