کلسترول بالا چیست ؟

کلسترول ماده ای نرم و چربی مانند می باشد که در جریان خون و تمامی سلولهای بدن شما یافت می شود. ممکن است چربیهای اشباع، چربیهای ترانس و کلسترولی که شما می خورید، سطح چربی خونتان را افزایش دهند. ممکن است وجود مقدار زیادی کلسترول در خون شما، منجر به افزایش خطرابتلا به بیماریهای قلبی وسکته مغزی شود. بسیاری از افراد دارای سطوح کلسترول بسیار بالا بوده(۲۰۰mg / dl یا بیشتر) و از هر پنج نفر یک نفر دارای سطح کلسترول در محدوده پرخطر(۲۴۰mg / dl یا بیشتر) می باشند. خبر خوب اینکه شما می توانید جهت کاهش کلسترول خون خود، اقداماتی را انجام دهید.

کلسترول باواسطه لیپوپروتئین ها از جریان خون به سلولهای بدن منتقل می شود.

چه چیز برای ما بد است؟

کلسترول و سایر چربیها در خون شما حل نمی شوند. جهت انتقال به سلولهای شما، آنها از ناقل های مخصوصی بنام لیپوپروتئین استفاده می کنند. کلسترول دارای لیپوپروتئین کم چگالی(LDL) اغلب «نوع بد» نامیده می شود. زمانیکه شما دارای کلسترول LDL‌زیادی در خون هستید، آنها به چربیها و سایر مواد ملحق شده و بر روی دیواره سرخرگهای شما رسوب می کنند. در نتیجه سرخرگها دچار انسداد و تنگی شده و جریان خون کاهش می یابد. اگر این پلاک موجودبر روی دیواره سرخرگها پاره یا زخمی شود، ممکن است یک لخته خون در این محل تشکیل گردد ویا ممکن است این تکه پاره یا زخمی شده در جریان خون منتقل شود. اگر لخته خون، که در این محل تشکیل می شود جریان خون به قلب را دچار انسداد سازد، منجر به حمله قلبی می گردد. اگر لخته خون سبب انسداد سرخرگ خونرسانی کننده به مغز شود، «سکته مغزی» رخ می دهد.

در عوض «نوع خوب» کلسترول، تحت عنوان لیپوپروتئین باچگالی بالا(HDL) نامیده می شود. این نوع کلسترول سبب خارج کردن کلسترول خطرناک به خارج ازسرخرگها شده و به شما در پیشگیری از حمله قلبی و سکته مغزی کمک می کند، بنابراین بهتر است که سطح کلسترول HDL در خون بالا باشد.

من چگونه می توانم سطح کلسترول بد را در خون خودم کاهش دهم؟

مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع و کلسترول را کاهش دهید. این غذاها شامل گوشت های چرب، کره، پنیر، محصولات لبنی با چربی بالا، زرده تخم مرغ، صدف، گوشت امعاواحشا ی حیوانات(دل و جگر و کله و پاچه)، پوست مرغ و چربیهای جامد(روغن های نباتی و حیوانی جامد) هستند.

- دست کم ۳۰ دقیقه دربیشتر روزهای هفته فعالیت جسمانی انجام بدهید.

- ازغذاهای حاوی چربی اشباع و کلسترول اندک وسرشار از فیبر، استفاده کنید. این غذاها شامل میوه ها، سبزیجات، غلات سبوسدارو محصولات غله ای، لوبیا و نخود، محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی، گوشت قرمز بدون چربی، گوشت مرغ بدون پوست، ماهی های چرب وآجیل و دانه ها البته در مقدار محدود می باشند.

- درصورت نیاز وزن خود را کاهش دهید.

از پزشک خود در مورد داروهایی که کلسترول را کاهش می دهند، پرسش نمایید(استفاده از این داروهادر همه بیماران توصیه نمی شوند).

تری گلیسیرید ها چه هستند؟

تری گلیسیرید ها منابع عمده انرژی می باشند. تری گلیسیرید ها هم از غذاها تامین می شوند و هم بدن شما آنها را می سازد. سطوح بالای تری گلیسرید اغلب در افراد با سطوح بالای کلسترول، مشکلات قلبی، چاقی یا دیابت(بیماری قند خون) مشاهده می شود.

درباره چربی ها چه می دانیم؟

در غذاهایی که می خوریم انواع مختلف چربی وجود دارند. چربی اشباع، نوعی چربی است که سطح کلسترول خون را بالا می برد و در نتیجه برای شما خوب نیست. از مصرف چربی های حیوانی مانند پیه یا چربی گوشت و برخی چربی های گیاهی مانند روغن نارگیل و روغن خرما پرهیز کنید.

چربی های ترانس، از افزوده شدن هیدروژن به روغن های نباتی ایجاد می شوند و کلسترول خون را افزایش می دهند. این روغن ها در غذاهای تجاری و در هنگام طبخ در اکثر رستورانها و غذاهای فوری(فست فودها) استفاده می شوند. این روغن ها همچنین در شیر و گوشت گوساله هم یافت می شوند.

چربیهای غیر اشباع باچند پیوند دوگانه در روغن های نباتی مایع ونیزروغن ماهی یافت می شوند. زمانیکه این روغن ها به میزان متوسط استفاده شوند و جایگزین چربیهای اشباع و ترانس در رژیم غذایی شوند، سبب کاهش کلسترول خون می شوند.

چربیهای غیر اشباع بایک پیوند دوگانه در زیتون، کانولا، بادام زمینی و تخم آفتابگردان یافت می شوندو رژیم غذایی حاوی مقادیر پائین چربی اشباع، ممکن است سبب کاهش کلسترول خون شوند.

من چگونه می توانم بیشتر یاد بگیرم؟

با پزشک، پرستار یا مشاور سلامتی خود مشورت کنید. اگر مبتلا به بیماری قلبی می باشید یا قبلا دچار سکته مغزی شده اید، ممکن است اعضای خانواده شما در معرض خطر باشند. ایجاد تغییرات در شیوه زندگی آنها جهت کاهش میزان خطر مهم است.

شما می توانید از کتابچه ها و بروشورهای علمی جهت انتخاب زندگی سالمتر و کاهش میزان خطر، کنترل بیماری و مراقبت از افراد مورد علاقه تان استفاده کنید. دانایی توانایی است بنابراین بیشتر بیاموزید و بیشتر زندگی کنید.

آیا پرسش یا توضیحی از پزشک خود دارید؟

دقایقی را برای یادداشت سوالات خود در ملاقات بعدی خود با پزشکتان اختصاص دهید. برای مثال:

آیامن نیاز به استفاده از داروهای کاهش دهنده کلسترول خون دارم؟

ورزش چگونه سطح کلسترول را تحت تاثیر قرار می دهد؟


دکتر اکبر نیک پژوه - واحد پیشگیری و آموزش همگانی مرکز قلب تهران