جنگ تجاری میان این دو کشور در شرایطی آغاز شد که دونالد ترامپ، رئیس ایالات متحده آمریکا طی هفته جاری با اعزام تیمی از مشاوران ارشد اقتصادی خود به چین، تلاش کرد تا مانع از آغاز جنگ تجاری میان دو کشور شود.
با این حال چین اعلام کرد که تامین دو خواسته اصلی آمریکا مبنی بر تسهیل واردات کالاهای آمریکایی و اعطای تعهد نسبت به رعایت حقوق مالکیت معنوی تولیدات آمریکایی، برای این کشور امکان‌پذیر نیست.
** قلدری تجاری!
در همین راستا، ترامپ روز جمعه و همزمان با اجرایی شدن راهبرد مقابله به مثل چینی‌ها تهدید کرد که به دنبال اعمال تعرفه 500 میلیارد دلاری روی برخی از کالاهای چینی است تا آنها را به زانو در بیاورد. او در مسیر پرواز خود به یکی از ایالت‌های آمریکا با کنایه گفت: بر روی 200 میلیارد دلار از کالاهای وارداتی از چین تعرفه در نظر خواهیم گرفت. باز هم کسری 300 میلیارد دلاری وجود دارد که شامل کالاهای چینی خواهد شد؛ آیا این برای شما کافی نیست؟
همزمان با این اتفاق وزارت بازرگانی چین بار دیگر به سازمان تجارت جهانی (WTO) شکایت کرد و شی جین پینگ رئیس جمهوری این کشور نیز آمریکا را به آغاز بزرگترین جنگ تجاری در تاریخ اقتصاد و قلدری تجاری متهم کرد.
** چرا آمریکا به دنبال مهار چین است؟
در خصوص علت بروز چنین تنشی در روابط میان چین و آمریکا کارشناسان معتقدند، رشد روز افزون قدرت سیاسی و اقتصادی چین یکی از دلایل بروز چنین چالشی در روابط دو کشور است. دولت پست نو محافظه کار ترامپ بر مبنای شعار « اول آمریکا» که بر پایه ایدئولوژی تبدیل هژمونی ایالات متحده به امپراتوری آمریکا در قرن 21 بنا شده است، چین را یکی از رقبای اصلی خود در نظم جدید جهانی تلقی می‌کند. این امر هر چند در دوران اوباما در همکاری متقابل و رقابت نمود داشت اما در دوران ترامپ به همکاری موردی و افزایش واگرایی رسیده است.
با این حال با شروع جنگ تجاری میان چین و آمریکا که پیش از آن با جنگ تجاری ایالات متحده با کانادا و اروپا روندهای جهانی را با تغییرات محسوس همراه کرده است، اکثر منتقدان معتقدند که اروپا به تنهایی امکان مقابله با آمریکا را ندارد و واشنگتن نیز به خوبی به این موضوع واقف است. در نتیجه تنها راهکار اروپایی‌ها متحد شدن با پکن برای ایستادگی همه جانبه با آمریکاست که این امر نیز با توجه به خطرات تضعیف شدن غرب، دست اروپایی‌ها را به میزان زیادی بسته است.
** پیامدهای جنگ تجاری چین و آمریکا برای اقتصاد جهان
هر چند در بحبوحه آغاز جنگ تعرفه ای ترامپ با متحدان غربی آمریکا، چین طی اقدامی در مقابل آمریکا عقب نشینی کرده بود، اما با کشیده شدن پای پکن به این بازی بزرگ، از همان روز جمعه ارزش شاخص سهام در بازارهای کره جنوبی، چین و ژاپن دستخوش تغییراتی بی‌سابقه و ریزش های فراوان شد. این امر بنا به گفته ناظران می‌تواند حداقل برای 10 کشور از لحاظ اقتصادی زیان‌بار باشد و به طبق گزارش خبرگزاری رویترز و بنا به شواهد موجود به این زودی‌ها نیز قصد فروکش کردن نخواهد داشت.
در این میان شبکه خبری سی ان ان آمریکا در گزارشی با بیان اینکه پکن در همین وضعیت نیز توان ایجاد چالش برای شرکت های فعال آمریکایی در چین را خواهد داشت، اعلام کرد: یکی از پیامدهای این جنگ تجاری تاخیر در سرمایه گذاری های جهانی است و چینی‌ها می‌توانند از این رهگذر علاوه بر وضع تعرفه های گمرکی، با لغو اجازه کار، ویزا و همچنین بازرسی‌های شدید حیات شرکت های تجاری آمریکا در این کشور را با مخاطره روبرو کند.
** ماجرا از کجا آغاز شد؟
در 14 فروردین سال جاری رئیس جمهوری آمریکا با انتشار حدود 1300 قلم کالای چینی مانند تلویزیون، وسایل پزشکی و قطعات هواپیما اعلام کرد که قصد دارد برای برقراری عدالت تجاری میان دو کشور تعرفه‌ای 25 درصدی برای این کالاها وضع کند. ترامپ معتقد است که پکن با اعمال محدودیت‌های غیر تعرفه‌ای مانع از رشد صادرات آمریکا به چین می‌شود. پس از این ماجرا و اعمال تعرفه بر روی کالاهای استراتژیک چینی و مقابله به مثل چینی‌ها برای فهرستی در حدود 100 قلم کالای آمریکایی، اختلاف تجاری دو کشور تبدیل به یک جنگ اقتصادی تمام عیار شد.
** کدام کشور پیروز می‌شود؟
در حال حاضر کسری تجاری ایالات متحده با چین، 375 میلیارد دلار است. ترامپ نیز برای کاهش این کسری تلاش کرده تا حدود هزار کالای چینی از جمله تجهیزات پزشکی، ماشین‌آلات صنعتی، قطعات هواپیما و تلویزیون‌های صفحه تخت را که تولید آنها مستلزم بهره‌مندی از سطح تکنولوژی بالایی است، محدود کند. این اقدام با افزایش هزینه صادرات محصولات چینی می‌تواند بسیاری از تولیدکنندگان این کشور را با توجه بزرگی بازار آمریکا دچار زیان کند. زیانی که ترامپ امیدوار است فشار آن دولت چین را به مصالحه با آمریکا وادار کند.
اما گروهی از کارشناسان معتقدند واردات گسترده آمریکا از چین موجب کاهش هزینه زندگی بسیاری از آمریکایی‌ها شده است. بر اساس اطلاعات موجود تجارت آمریکا با چین موجب شده تا هزینه سالانه هر خانوار آمریکایی به طور متوسط 850 دلار در سال پایین بیاید. این امر به شهروندان این کشور کمک کرده تا امکان خرید محصولات متنوع تر و بیشتری را پیدا کنند. از سوی دیگر با کاهش واردات تجهیزات صنعتی و اقلام واسطه‌ای از چین، هزینه تولید بسیاری از تولیدکنندگان آمریکایی افزایش خواهد یافت.
چین شاید انتخاب زیادی در میان کالاهای آمریکایی برای اعمال تعرفه 25 درصدی نداشته باشد ولی تنها در محدوده محصولات کشاورزی می‌تواند مواردی را هدف قرار دهد که تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد و سیاست آمریکا خواهد گذاشت. به عنوان نمونه چین وارد کننده یک سوم سویای تولید شده در آمریکاست. بیشترین سطح زیر کشت سویا در ایالات متحده در ایالت‌های اوهایو، آیووا، میسوری و ایندیانا قرار دارد، ایالت هایی در قلب آمریکا که نه ترامپ و نه جمهوری خواهان حاضر نیستند که شاهد بروز بحران اقتصادی در آنها شوند.
بسیاری دیگر از گزینه های مدنظر چین همانند سویا افزون بر دارا بودن زمینه اقتصادی واجد انگیزه‌های سیاسی است. به عنوان مثال وضع تعرفه بر آب پرتقال بیشترین خسارت اقتصادی را به ایالت فلوریدا وارد می‌کند.
بنابراین ترامپ و جمهوری خواهان از هم اینک باید نگران کاهش وزن خود در این ایالت ها باشند. در همین حال برخی دیگر از کارشناسان یادآور می‌شوند که زنجیره تولید آمریکا به محصولات چینی وابسته شده است. به عنوان نمونه بسیاری از قطعات شرکت اپل در چین تولید می‌شود و اقدام‌های بسیاری از سوی چین می‌تواند قیمت تمام شده محصولات اپل را افزایش دهد و موجب سقوط قیمت سهام این شرکت شود.
لذا به باور برخی صاحبنظران اقتصادی، اجرای تصمیم ترامپ در وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات 100 میلیارد دلار کالای چینی گذشته از این که می‌تواند هزینه زندگی شهروندان آمریکایی را افزایش دهد، می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری در اقتصاد آمریکا شود. البته جنگ تجاری میان دو قدرت برتر اقتصاد جهان فراتر از این دو بر اقتصاد سایر کشورهای جهان نیز تاثیر خواهد گذاشت و از این حیث مصرف کنندگان در سراسر جهان باید تبعات کاهش رشد اقتصادی این دو کشور و افزایش قیمت محصولات آنها را نیز تحمل کنند.
