تنش‌های سیاسی میان رئیس‌جمهور سابق و رئیس‌جمهور فعلی قرقیزستان اگرچه طی ماه‌های گذشته در هاله‌ای از ابهامات بود، اما به نظر می‌رسد با مصاحبه اخیر آتامبایف و تکاپوهای صورت گرفته در جبهه‌های سیاسی قرقیز، این تنش‌ها آشکار شده و شدت یافته است. مصاحبه تلویزیونی اخیر آلماس‌بیک آتامبایف و اظهارات بحث‌برانگیز او را می‌توان آغازگر این تحرکات در نظر گرفت.
اظهارات بحث‌برانگیز آتامبایف در مصاحبه تلویزیونی
آلماس‌بیک آتامبایف، رئیس‌جمهور سابق قرقیزستان و رهبر فعلی حزب سوسیال دموکرات، اخیرا در مصاحبه تلویزیونی با پایان دادن به شایعات و اما و اگرها، رسما اعلام کرد که در صدد برنامه‌ریزی برای انتخابات پارلمانی پیش‌رو است. وی درباره حضور خود در سیاسی همچنین با اشاره به این که می‌خواهد در سطوح کلان سیاسی و نه اتخاذ پست‌های نخست‌وزیری و ریاست‌جمهوری فعالیت کند، تصریح می‌کند که علت این امر عدم بازگشت کشور به شرایط دوره باقی‌اف است. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود پیرامون دوستی 25 ساله‌ای که با سورانبای جین‌بیک‌اف داشته و کمک‌هایی که در اعطای پست‌های کلیدی مختلف به او اعطا کرده است، تاکید می‌کند که طی این 25 سال جین‌بیک‌اف پشت او پنهان شده بود و اکنون که احساس کرده به این پشتیبانی نیاز ندارد، چنین اقداماتی را صورت داده است.
رئیس‌جمهور سابق قرقیزستان در بخش دیگری از صحبت‌هایش با پیش کشیدن پرونده نیروگاه حرارتی بیشکک، مسئولیت آماده‌سازی برای زمستان و از جمله امور نیروگاه را در حیطه وظایف نخست‌وزیر وقت، یعنی سورانبای جین‌بیک‌اف مطرح می‌کند. وی همچنین با اشاره به حضور خانواده و اطرافیان رئیس‌جمهور فعلی، وی را به دنبال کردن شیوه و روش رئیس‌جمهور سابق، کورمان‌بیک باقی‌اف متهم می‌کند. آتامبایف همچنین در ادامه با اشاره به جزئیاتی درباره پرونده مالی نوسازی موزه تاریخی بیشکک سیاست‌های مبارزه با فساد دولت جدید در دستگیری نخست‌وزیران و برخی چهره‌های سابق را صرفا یک شوآف سیاسی برای پوشش دادن موضوعات و مسائل بزرگ‌تر می‌خواند.
نکته دیگری که در این مصاحبه جلب توجه می‌کرد، خروج آتامبایف از موضع تدافعی انفعالی به حالت تهاجمی بود. او پس از مطرح کردن نکاتی درباره خانواده و اطرافیان جین‌بیک‌اف، آتامبایف از پرونده‌ای مربوط به بودجه‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور فعلی رونمایی می‌کند. وی با تایید مطالبی که پیش‌تر در خصوص هزینه‌های اعلام‌شده و اعلام‌نشده انتخاباتی جین‌بیک‌اف توسط ایساکوف و توکتاکن‌اف مطرح شده بود، دستگیری مشاور سابقش، اکرام‌جان ایلمیانوف را با هدف ساکت نگه داشتن او عنوان می‌کند.
دست رد آتامبایف به نشست کورولتای
کورولتای یا قورولتای به زبان ترکی به معنای مشاوره می‌باشد و سنتی است که ریش‌سفیدان و حکما و عقلا طی آن به نوعی تصمیمات سیاسی می‌گیرند. در قرقیزستان این سنت با گرد هم آمدن احزاب و چهره‌های سیاسی مختلف برگزار می‌شود. با این حال انگیزه‌های سیاسی سازمان‌دهندگان این نشست انتقادی است که از سوی بسیاری از چهره‌ها نسبت به آن مطرح می‌شود. نشست پیش‌روی کورولتای نیز تحت عنوان «قرقیزستان: دیروز، امروز و فردا» قرار است در مورخ 24 نوامبر در بیشکک برگزار شود. در این نشست علاوه بر نمایندگان 97 حزب سیاسی و 20 نهاد و سازمان عمومی، سه رئیس‌جمهور سابق، یعنی عسکر آقایف، کورمان‌بیک باقی‌اف و آلماس‌بیک آتامبایف، بعلاوه رئیس‌جمهور فعلی، یعنی سورانبای جین‌بیک‌اف، دعوت شده‌اند.
با این حال، کوندوز ژولدوبایوا، نماینده رسمی حزب سوسیال دموکرات با «اپوزوسیون» خواندن کورولتای، اعلام کرد که رهبری این حزب در آن شرکت نخواهد کرد. این موضع آتامبایف طبیعتا نشان‌گر حفظ مرزبندی‌ها و شکاف‌ها با گروه‌ها و احزاب مخالف و ماهیت درون‌حزبی اختلافات او با جین‌بیک‌اف است.
روندهای پاکسازی در حزب سوسیال دموکرات
یکی از موضوعات مهم و اساسی که طی ماه‌های اخیر مطرح شده است، روندهای واگرایانه در حزب حاکم سوسیال دموکرات می‌باشد. پیش‌تر نیز انشعابی از این حزب نشست‌ها و برنامه‌هایی علیه رهبری آتامبایف در آن صورت داده بودند. با این حال با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی، ضرورت حفظ انسجام درونی حزب بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. در این راستا خانم ایرینا کاراموشکینا، معاون رهبری حزب و از نمایندگان پارلمان قرقیزستان در اظهار نظری جنجالی اعلام کرده است که اگر کسی در این حزب نمی‌خواهد با رئیس‌جمهور سابق کار کند، می‌تواند این حزب را ترک کند. وی همچنین اقدامات عیسی عمورکولوف را نقطه انشعاب حزب نامیده و با اشاره به اظهارات اخیر رهبری حزب، بر ضرورت حفظ انسجام در آن تاکید می‌کند.
در همین راستا، مرادیل مادمینوف، از اعضای شورای سیاسی این حزب گفته است که در نشست 6 آوریل، این حزب از برخی مقامات پاکسازی شده و افرادی که خارج از خطوط ترسیم شده سوسیال دموکرات حرکت می‌کنند، اخراج خواهند شد. وی همچنین با اشاره به این که این پاکسازی در قبال نمایندگان کنونی پارلمان که در لیست این حزب رای آورده ولی از «آزمون سخت» تصمیمات شورای سیاسی پیروی نکرده‌اند نیز صدق می‌کند.
تکاپوی چهره‌های سیاسی نزدیک به جین‌بیک‌اف
این تحولات و اقدامات از سوی رئیس‌جمهور سابق با واکنش‌هایی از سوی اطرافیان رئیس‌جمهور فعلی نیز مواجه شده است. در این راستا بنا به گفته آپاس ژوماگولوف، نخست‌وزیر سابق قرقیزستان، در دیدار 4 ساعته برخی چهره‌های سیاسی و اعضای سابق کابینه با جین‌بیک‌اف آن‌ها رنج گسترده‌ای از مسائل را مورد بحث و بررسی قرار داده و آمادگی برای انتخابات پارلمانی پیش‌رو را به وی گوشزد کرده‌اند. در این دیدار همچنین فلیح کولوف، دیگر نخست‌وزیر سابق این کشور با ارائه طرحی پیشنهادی، خواستار اعمال اصلاحاتی در قانون اساسی قرقیزستان می‌شود. وی همچنین پیشنهادی مبنی بر ارائه یک اراده مثبت از سوی رئیس‌جمهور به عموربیک تکبایف، رهبر حزب «آتا مکن» که به فساد متهم شده است را نیز در کنار ایجاد «دادگاه ویژه سرمایه‌گذاری» مطرح می‌کند.
