مقدمه‌ای بر سلیقه موسیقایی مردم ایران
در دنیای امروز، موسیقی نقش بسیار پررنگ و اساسی در زندگی مردم و سلامت روح و روان آن‌ها پیدا کرده است. در واقع کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که سلیقه موسیقایی خاصی نداشته باشد یا در طول روز اصلا با موسیقی سر و کار نداشته باشد. با این حال موسیقی مانند یک رود همیشه در جوش و خروش است و هرگز حالت رکود به خود نمی‌گیرد. اگر امروز بسیاری از مردم به سمت موسیقی رپ یا پاپ گرایش پیدا کرده‌اند، حقیقت این است که تا دو دهه پیش حداقل در کشور ایران نام پاپ بسیار جدید بود و نام رپ به گوش کمتر کسی رسیده بود.
اما این تغییرات گسترده در سلیقه موسیقایی مردم چگونه و با چه جریان‌هایی در ارتباط بوده است؟ برای پاسخ به این سوال با ما همراه باشید تا سلیقه موسیقی چندین نسل از مردم ایران را بررسی کنیم.
دهه 40، زندگی سنتی، موسیقی سنتی
اگر سفر در زمان واقعیت داشت و می‌توانستید سفری کوتاه به دهه 40 شمسی در ایران داشته باشید، قطعا از تفاوت سلیقه موسیقی مردم آن دوره ایران و البته میزان رواج و همه‌گیری موسیقی شگفت زده می‌شدید. در این دوران، اکثر موسیقی‌های محبوب بر روی فیلم‌های فارسی قرار داشتند و به دلیل رواج رادیو و تلویزیون، برای اولین سلیقه مردم در تعیین سبک موسیقی نقش داشت. دهه چهل شمسی دوران گلپایگانی‌ها و حسین خواجه‌امیری‌ها بود که موسیقی اصیل و البته سنتی ایرانی را معیار فعالیت هنری خود قرار داده بودند.
سازهای استفاده شده در آهنگ‌های دهه 40 بسیار محدودتر از امروز بود. با این وجود آن نسل از موسیقی اصیل ایرانی هنوز هم در فرهنگ ایرانی زنده نگه داشته شده است و اتفاقا از آن به نیکی یاد می‌شود. هرچند که موسیقی آن زمان بسیار ساده بود ولی اغلب موزیک‌های مشهور آن زمان از جان و دل ساخته و خوانده می‌شدند و به همین دلیل است که بسیاری از مردم از آن دوران تا به امروز به این سبک از موسیقی تعصب ویژه‌ای دارند.
دهه 50، محبوبیت موسیقی پاپ ایرانی
هرچه از دهه 40 به سمت دهه 50 شمسی حرکت می‌کنیم، موسیقی ایران راه تحویل را در پیش می‌گیرد و این موج دگرگونی روی سلیقه مردم نیز تاثیر شگرفی می‌گذارد. از اواخر دهه 40 و ابتدای دهه 50 به بعد موسیقی ایران از سبک سنتی به سمت سبک پاپ گرایش پیدا می‌کند و همانطور که انتظار می‌رود مردم نیز با آغوش باز این تغییر را می‌پذیرند.
در این دوره خوانندگانی مانند گوگوش، داریوش، ابی، حبیب محبیان و سایرین به بازار موسیقی کشور معرفی می‌شوند که در مدت زمان بسیار کوتاه طرفداران بسیار زیادی پیدا می‌کنند. با فرارسیدن انقلاب اسلامی ایران تقریبا تمامی این خوانندگان از ایران به نقاط مختلف جهان از جمله لس‌آنجلس مهاجرت می‌کنند و به نام خوانندگان لس آنجلسی شناخته می‌شوند و در آن سوی آب‌ها نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند و تبدیل به خوانندگان محبوب چندین نسل از مردم ایران می‌شوند.
هرچند که روند محبوبیت موسیقی پاپ تا چند دهه بعد حفظ می‌شود اما موسیقی اصیل و سنتی ایرانی نیز به هیچ عنوان از حافظه مردم و هنرمندان پاک نمی‌شود و با وجود هنرمندانی مانند محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و علیرضا افتخاری به محبوبیت این سبک افزوده هم می‌شود. از دهه پنجاه تا دهه هفتاد شمسی جریان موسیقی پررنگ پاپ لس‌آنجلسی به همراه تک خوانندگان پرچم‌دار موسیقی سنتی، جریان غالب موسیقی ایرانی بوده است.
دهه 70، خوانندگان داخلی، مجاز و غیرمجاز
از ابتدای دهه 70 زنگ خطر برای موسیقی لس‌آنجلسی به صدا در می‌آید زیرا نسل جوانی از خوانندگان داخل ایران به صورت مجاز یا غیرمجاز فعالیت خود را آغاز می‌کنند. تقریبا تمام این فعالیت‌ها در سبک پاپ دنبال می‌شوند و خوانندگانی مانند خشایار اعتمادی، مانی رهنما، شادمهر عقیلی و سایرین به مارکت موسیقی ایرانی معرفی می‌شوند. موسیقی پاپ داخلی ایران در مدت زمان کوتاهی طرفداران بسیار زیادی در بین نسل جوان پیدا می‌کند. برخی از خوانندگان جوان این دوره نظیر محمد اصفهانی هم با ترکیب موسیقی پاپ با موسیقی سنتی، سبک جدیدی به نام پاپ سنتی را بنیانگذاری می‌کنند که به نوبه خود به سبک محبوبی در میان مردم ایران تبدیل می‌شود. راه این سبک موسیقی در آینده ادامه پیدا می‌کند و تعداد خوانندگان مجاز و غیرمجاز داخل ایران به طرز سرسام آوری افزایش پیدا می‌کند.
دهه 80 و 90، راه بی‌پایان موسیقی
از ابتدای دهه 80 موسیقی داخل و خارج ایران دچار تحولات عظیمی می‌شود. در این دوران موسیقی پاپ با وجود خوانندگانی مانند محسن چاوشی، محسن یگانه، احسان خواجه امیری، رضا صادقی و تعداد بیشماری از خوانندگان دیگر به اوج محبوبیت خود می‌رسد و افزایش استفاده این خوانندگان از اینترنت برای انتشار آهنگ‌های خود و گسترش سایت‌های دانلود آهنگ جدید موجب شهرت روزافزون آن‌ها شد.
همچنین مردم ایران که در طی تمام این سال‌ها به موسیقی پاپ و سنتی خو گرفته بودند به یکباره با پدیده‌هایی مانند موسیقی رپ و راک و تمامی زیرشاخه‌های مربوط به این سبک‌ها آشنا می‌شوند. رپ و راک آنقدر برای نسل جوان جذابیت پیدا می‌کنند که قشر عظیمی از جوانان را شیفته خودشان می‌کنند. البته باید گفت که تا به اینجای کار رپ فارسی محبوبیت بیشتری از راک پیدا کرده است و حتی برخی آمارها ادعا می‌کنند که این سبک به زودی گوی سبقت را از پاپ نیز خواهد ربود. رپ با خوانندگانی چون یاس (یاسر بختیاری)، سروش هیچکس، عرفان و سایرین به مخاطبان معرفی شد و پس از آن مانند پاپ با حمایت و فعالیت خیل عظیمی از هنرمندان و جوانان روبرو شد.
سخن پایانی
سلیقه موسیقایی مردم ایران در طی سال‌های گذشته دچار تغییرات فراوانی شده است و هنرمندان مختلف هر دوره هم خود را با این سبک و سلیقه هماهنگ کرده‌اند و به دل مردم نشسته‌اند. با پیشرفت اینترنت پرسرعت در ایران انواع سایت های مطرح دانلود موسیقی مانند رادیو نواز هم پا به عرصه گذاشته‌اند و به رواج بالای موسیقی ایرانی در میان مردم کمک زیادی کرده‌اند.
به هیچ عنوان نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این راه بی‌پایان چه اتفاقات جذاب دیگری را برای مردم ایران به ارمغان خواهد آورد. موسیقی هنری است که قدمتی تقریبا برابر با قدمت زندگی بشر دارد و در تمام دوران تمدن بشریتهرگز از حرکت و تغییر دست نکشیده است. در واقع زیبایی هنر به همین پویایی همیشگی آن است زیرا بدون وجود تغییر و پویایی، اسیر رکود خواهد شد و به فراموشی سپرده خواهد شد.
