محرم و تئوری‌های توسعه

وقتی یک قرن قبل نظریه‌پردازان توسعه، حذف دین و خدا از زندگی مردم عادی جامعه را مقدمه زیست در دنیای مدرن می‌دانستند و برای آن تئوری‌سازی می‌کردند، تصورش را هم نمی‌کردند که سال‌ها بعد و در روزهای اوج شیوع یک بیماری همه‌گیر جهانی که بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی به‌دلیل مسائل اقتصادی تن به بسیاری از شیوه‌های نامه‌های بهداشتی نمی‌دهند، جامعه دیگری باشد که در جهت تبعیت از عقلانیت حتی تن به تغییر شکل و شمایل یک آیین هزار ساله دینی خودش هم بدهد.

وضعیت کرونایی، محرم، دین‌داری و دیگر مصادیق مشابه مانند آنچه که در شیوه برگزاری مراسم عزای حسینی و شمایل جدید اقامه عزا مانند راه‌اندازی تکیه سیار و امثالهم می‌بینیم؛ جلوه‌های بارزی از زیست دین‌مدارانه در عصر مدرن محسوب می‌شوند.

همان عصری که در آن سردمداران عقلانیت و تمدن به جهت مسائل اقتصادی‌ای که بعضی حتی تن به تعطیلی مسابقات اسب‌دوانی و باشگاه‌های شبانه‌شان هم نمی‌دهند. در این سوی کره‌زمین اما محمود کریمی به‌عنوان مداحی که طول و عرض مراسم‌های دهه اول محرمش در شمال پایتخت زبانزد است و یکی از اقطاب عزای حسینی، رأی به تعطیلی هیاتش می‌دهد و در مقابل با زیرپا گذاشتن‌شان و جایگاه ظاهری خود، میکروفون به دست در کنار یک وانت، جلسه عزا و روضه‌اش را به دل کوچه‌پس‌کوچه‌های تهران می‌برد تا هم هوای آیین 1300‌ساله را داشته باشد و هم قواعد عقلانی دنیای مدرن را مراعات کرده باشد.واقعیت این روزهای جامعه و زندگی دینی در عصر مدرن خط باطلی است بر تئوری‌های توسعه‌ای که یک قرن قبل نوشته می‌شد و همین الان هم در دانشکده‌های علوم اجتماعی این سرزمین تدریس می‌شود.