«جین لیانگ شیانگ» محقق ارشد مرکز مطالعات غرب آسیا و آفریقا در بنیاد مطالعات روابط بین‌الملل شانگهای در یادداشتی برای وبگاه خبری-تحلیلی دولتی «china.org.cn» به توضیح چرایی عدم همراهی کشورهای اروپایی با مواضع آمریکا در قبال برجام و برنامه هسته‌ای ایران پرداخت.
اخبار سیاسی-این تحلیلگر ارشد چینی در توضیح این موضوع، یادداشتی با این عنوان منتشر کرد: «چرا کشورهای اروپایی درباره موضوع هسته‌ای ایران با ایالات متحده مخالفت می‌کنند؟»
تحلیلگر بنیاد مطالعات روابط بین‌الملل شانگهای در ابتدا نوشت: «به طور کلی در چند ماه اخیر مخالفت جامعه بین‌المللی با تلاش‌های ایالات متحده برای تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی ایران را شاهد بوده‌ایم. مخالفت کشورهای بزرگ اروپایی شامل فرانسه، آلمان و بریتانیا به طور خاص مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا در این زمینه برای حفظ ثبات در موضوع هسته‌ای ایران تلاش کرده‌اند».
جین لیانگ شیانگ ادامه داد: «در تاریخ ۱۴ و ۲۱ آگوست (۲۴ و ۳۱ مرداد ماه) اعضای مهم اروپایی شورای امنیت سازمان ملل تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی و کلید زدن مکانیسم اسنپ‌بک (بازگشت تحریم ها) علیه ایران را رد کردند. در تاریخ ۲۰ آگوست (۳۰ مرداد) وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا یک بیانیه مشترک منتشر و مخالفتشان را با تمدید (محدودیت های تسلیحاتی ایران) اعلام کردند».
این محقق و تحلیلگر ارشد به نشست امروز سه شنبه کمیسیون مشترک برجام در وین هم اشاره کرد؛ نشستی که عباس عراقچی به عنوان نماینده ارشد ایران به منظور شرکت در ان به اتریش سفر کرده است.
مخالفت صریح اروپا با آمریکا درباره برجام
در یادداشت این تحلیلگر چینی آمده است: «کشورهای مهم اتحادیه اروپا به همراه نمایندگان ارشد دیگر طرف‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به غیر از ایالات متحده قرار است در نشست اول سپتامبر (امروز) کمیسیون مشترک برجام در وین حاضر شوند. ریاست این جلسه کمیسیون مشترک را هلگا اشمید دبیرکل امور بین‌الملل دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا به نمایندگی از جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برعهده خواهد داشت. اتحادیه اروپا با مخالفت صریح خود با سیاست ایالات متحده در قبال توافق هسته‌ای ایران، نارضایتی خودش را از اقدام ایالات متحده در قبال خروج دوسال قبلش از این توافق و همچنین مواضعش به منظور حفظ توافق هسته‌ای نشان داده است».
دلیل اول مخالفت اروپا با مواضع آمریکا ضد برجام؛ عدم انتفاع اقتصادی اروپا
از نظر او «اتحادیه اروپا قطعا برای مواضعی که در بالا برشمردم، چندین دلیل دارد. اول، اتحادیه اروپا به این دلیل ناخرسند است که مزایای اقتصادی مورد انتظارش از توافق هسته‌ای را برداشت نکرده است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم از نظر سودهای بازرگانی و هم از نظر فرصت‌های شغلی برای شهروندانش، ایران دارای جمعیت بیش از ۸۰ میلیونی را یک شریک اقتصادی بزرگ می‌دانند. کاهش رشدد اقتصادی و رکود (کشورهای اروپایی) در دهه گذشته باعث شده که ایران به یک بازار حیاتی تبدیل شود اما خروج دولت ترامپ از برجام و احیای تحریم‌ها، چشم انداز همکاری اقتصادی اتحادیه اروپا با ایران را تهدید می‌کند. اگرچه اتحادیه اروپا اینستکس را برای نجات مشکل پرداخت ایجاد کرده است اما این ابزار کمکی به تغییر وضعیت نکرده و روابط اقتصادی اتحادیه اروپا- ایران به یک سطح حداقلی تقلیل یافته است».
دلیل دوم، تضعیف پرستیژ و وجهه اروپا
به باور این تحلیلگر روابط بین‌الملل، «دلیل دوم، اتحادیه اروپا خروج ایالات متحده از برجام را تضعیف وجهه خودش می‌داند. اتحادیه اروپا برای مدت مدیدی در بین طرف‌های برجام، نقش رهبری مذاکرات را برعهده داشته است. برای تقریبا ۱۲ سال از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۵، نمایندگان ارشد امور سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا برای سر میز کشاندن طرف‌ها به منظور مذاکره به سختی تلاش کردند».
جین لیانگ شیانگ معتقد است: «اتحادیه اروپا معتقد است که دیپلماسی اصولی به همراه گفت‌و‌گو و مذاکره، رویکرد درست برای حل مسائل شامل مسائل موجود در خاورمیانه است. علاوه بر این، از برجام به عنوان یک داستان متعارف موفقیت در زمینه دیپلماسی اصولی و دستاورد یاد شده بود. دولت ترامپ با خروج از برجام، تلاش‌های اتحادیه اروپا در موضوع هسته‌ای ایران را تضعیف کرد، دستاوردش را تباه کرد و به وجهه اتحادیه اروپا به عنوان یک میانجی موثر برای حل اختلافات بین‌المللی آسیب زد».
وی ادامه داد: « اتحادیه اروپا در واقع قبلا هم موضع مخالف خود را در قبال این موضوع به ایالات متحده نشان داده بود و اختلاف بین اتحادیه اروپا- ایالات متحده در موضوع هسته‌ای ایران برای مدتی طولانی وجود داشته است. اتحادیه اروپا به کرات و طی سال‌ها مخالفتش را با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بیان کرد. رهبران اتحادیه اروپا و وزرای خارجه فرانسه و آلمان کنفرانس ورشو را در ژانویه ۲۰۱۹ بایکوت کردند؛ کنفرانسی که استراتژی (آمریکا) رای مقابله با ایران را کلید زد».
محقق ارشد مرکز مطالعات غرب آسیا و آفریقا بنیاد مطالعات روابط بین‌الملل شانگهای تصریح کرد: «مخالفت اتحادیه اروپا با سیاست ایالات متحده در این موضوع هم از حیث حفظ مسیر ثبات در موضوع برنامه هسته‌ای ایران حائز اهمیت است. خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌های یکجانبه، یکی از دو محور توافق هسته‌ای را نابود کرده است. ایران علنا اعلام کرده که بخش مهمی از تعهدات برجامی اش را انجام نمی‌دهد اما از خروج از برجام اجتناب کرده است. دلایل این موضوع تا حد زیادی به حمایت اتحادیه اروپا از برجام و همچنین حمایت چین وو روسیه از این توافق بر می‌گردد. اگر ایران خروجش از توافق را اعلام کند، یک محور دیگر این توافق هم از بین خواهد رفت. اتحادیه اروپا برای مخالفت با یکجانبه‌گرایی ایالات متحده در این موضوع، دلایل دیگری هم دارد و این مخالفت در حفظ برجام نقشی حیاتی دارد».
مخالفت اروپا با مواضع آمریکا، منحصر به برجام نیست
از نظر لیانگ، مخالفت کشورهای اروپایی و اعضای اتحادیه اروپا با مواضع آمریکا تنها به مسائل مربوط به ایران و برجام منحصر نیست و به موضوعاتی از قبیل خروج واشنگتن از معاهدات و برخی از سازمان‌های بین‌المللی هم مربوط می‌شود.
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌المللی در چین در پایان یادداشت خود اینطور می‌نویسد: «دلیل آخر مخالفت اتحادیه اروپا با سیاست ایالات متحده در موضوع برجام که البته کم اهمیت ترین دلیل هم نیست، به این مساله بر می گردد که این موضوع تنها بخشی از نزاعش علیه یکجانبه گرایی (نزاع اتحادیه اروپا با یکجانبه گرایی آمریکا) است. در عالم واقع، اتحادیه اروپا نه فقط در موضوع برنامه هسته‌ای ایران با ایالات متحده وخالف است بلکه با این کشور در طیفی از مسائل شامل خروج یکجانبه ایالات متحده از یونسکو، کنار رفتن از توافق تغییرات اقلیمی (توافق پاریس) و خارج شدن از سازمان بهداشت جهانی هم مخالفت دارد. این بدان معناست که حتی متحدان ایالات متحده که با هم دارای ارزش‌های مشترکی هم هستند، از یکجانبه گرایی این کشور خرسند نیستند».
