بهرام دارایی به سوالات خبرنگاران در نشست خبری پاسخ داد.
موضوع باز شدن فهرست دارویی به کجا رسید؟
در طول سه سال گذشته بسته شدن فهرست دارویی مانع از رشد و پویایی صنعت داروسازی کشور شد و اکنون فهرست دارویی کشور باز شده است و برای ما رقابت سالم و برداشتن انحصار اهمیت دارد. باید دانست تراز تجارت دارویی ما منفی است و با وجود مصرف ارز ٢ میلیارد دلاری، کمتر از ٧٠ میلیون دلار صادرات دارو داریم. تولید با کیفیت، توان صادراتی شرکت‌ها خواهد بود.
میزان واکسن‌های دریافتی سازمان غذا و دارو چقدر است و چرا پیش خرید و مبالغ خرید واکسن‌های دریافتی پرداخت نمی‌شود؟
وقتی ویروس کرونا فراگیر و مشخص شد که همچنان با ما خواهد بود؛ سیاست واکسیناسیون در پی گرفته شد. زیرا این بیماری درمان مشخصی ندارد و برای مقابله با آن باید به ایمنی جمعی دست پیدا کنیم. ما نمی‌توانستیم منتظر سایر کشور‌ها بمانیم؛ زیرا ممکن بود در برهه‌ای آنها به ما واکسن ندهند و ما تا زمانی که به تولید برسیم واردات را انجام دادیم که سیاست درستی بود. ما اکنون که به قله پیک امیکرون نرسیده‌ایم و ١٠ برابر کاهش آمار بستری را داریم.
تاکنون ٣٠ میلیون دوز واکسن از شرکت‌های داخلی خریداری و ١۵٠ میلیون دوز واکسن وارد کرده‌ایم. واکسن‌های اهدایی از سبد کوواکس می‌آیند و اهدای صرف نیست. ما با توانمندی در تولید ٣٠ میلیون دوز واکسن در ماه دپوی مناسبی داریم. در پیش خرید‌ها پرداخت‌ها با تاخیر انجام شده است و امیدواریم با مساعدت سازمان برنامه و بودجه مابقی مبالغ واکسن خریداری شده، تسویه حساب شود.
موضوع سلامت گندم‌های وارداتی، فلفل دلمه‌ای و میوه‌های صادراتی برگشت خورده به کجا رسید؟
گندم و برنج غذای اصلی مردم هستند. سال گذشته به لحاظ کشاورزی باید محصول را وارد می‌کردیم. یک سری ضوابط برای سلامت گندم داریم. باید استاندارد و ضوابط مطابق سبد غذایی مردم باشد.
ما سیستم‌های موازی مانند سازمان استاندارد، جهادکشاورزی و برخی آزمایشگاه‌ها را داریم و در این زمینه امیدواریم با اصلاح قانون مشکلات حل شوند؛ چرا که ما شبکه آزمایشگاهی در کشور داریم و هزینه بسیاری برای این موازی کاری صرف می‌شود.
محصول صادراتی ما مشکلی از نظر باقی مانده سموم نداشتند؛ بلکه سمومی استفاده شده بود که در کشور روسیه ثبت نشده بود. این رویه در ایران هم وجود دارد و این به معنای آلوده بودن محصولات نبود. درصدد هستیم به کمک وزارت جهاد کشاورزی این مشکل برطرف شود.
چرا با کمبود برخی داروها مانند ریتالین مواجه هستیم؟
٣ هزار و۵٧٢ مولکول دوز دارو داریم که ١۴٠٠ مولکول دارو اصلی هستند و ١٨٠٠ مولکول دارو تحت پوشش بیمه قرار دارند. ما ۴٠٠ دارو برای بیماران خاص و صعب العلاج داریم و برخی داروها فقط در بخش بستری مصرف می‌شوند.
سازمان غذا و دارو برای تامین هر مولکول دارو برنامه ریزی می‌کند. تنها محصولی که ارز مصرفی تا پایان مسیر رصد می‌شود؛ دارو است. باید دانست که برخی کمبودها به دلیل تجویز بیش از حد، برخی به دلیل برند بودن و مشابه تولید داخل بودن است.
ریتالین هفته آینده توزیع می‌شود. یک داروی برند است. مردم به داروی تولید داخل اقبال نشان ندادند و ما این دارو را از هفته آینده توزیع می‌کنیم. داروی تولید داخل در بازار وجود دارد. البته دارویی است که مصرف سوء آن وجود دارد و این مسئله بر موجودی بازار تاثیر می‌گذارد.
با توجه به اوج گیری کرونا تمهیدات لازم برای تامین رمدسیویر صورت گرفته است؟
رمدسیویر در بخش بستری تحت پوشش بیمه بوده و در بخش سرپایی موقت است. در حال مذاکره با معاونت درمان و بیمه‌ها برای پوشش بیمه‌ای هستیم.
موضوع حذف ارز دولتی دارو به کجا رسید؟
سازمان غذا و دارو موظف به اجرای قانون و برای شرایط مختلف برنامه‌های لازم را تدوین کرده است. حمایت بیمه‌ای و حذف ارز مطلوب ما است و باید دانست که تخصیص ارز به طور کامل و به موقع مانع از بروز کمبود خواهد بود. در صورتی که ارز با کندی تخصیص پیدا کند، در زنجیره توزیع با اختلال مواجه می‌شویم.
برنامه سازمان غذا و دارو برای فروش اینترنتی دارو چیست؟
آیین نامه‌ای برای فروش اینترنتی تدوین کرده‌ایم و این آیین نامه به زودی ابلاغ می‌شود. باید دانست کالای سلامت محور، قابل مقایسه با سایر کالا‌ها نیست و حساسیت خاص خود را دارد. باید سلامت کالایی که به دست مردم می‌رسد، تضمین شده باشد.
چرا با کمبود پاستوکووک پلاس مواجه هستیم؟
انستیتو پاستور مشکلات ارزی برای تامین مواد اولیه داشت و امیدواریم با حل مشکل که در تلاش برای رفع آن هستیم، در اسفند به تولید برسد.
چرا هنوز واکسن اسپوتنیک وی در ایران به تولید نرسیده است؟
اسناد به سازمان غذا و دارو ارسال شده است و پس از صدور مجوز در بازار عرضه خواهد شد.
چرا مطالبات شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی پرداخت نمی‌شود؟
مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی و شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی به دلیل پیک‌های متعدد افزایش پیدا کرده است. با دستور رئیس جمهور تا پایان سال بخش اعظم مطالبات پرداخت خواهند شد. در حوزه دارو ۲.۵ میلیارد دلار نیاز ارزی داریم و در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی حدود ۱.۵ میلیارد دلار نیاز ارزی داریم که ۵۰۰ میلیون دلارش فقط برای تجهیزات و دستگاه‌هایی مانند تصویربرداری است و حدود ۸۰۰ میلیون دلار هم در داخل تولید می‌شود. حدود ۷۸۰۰ کالای مختلف داریم که از این‌ها ۳۶۰ هزار قلم IRC تولید شده است. حدود ۱۰۰۰ تولیدکننده داخلی و ۱۰۰۰ تولیدکننده ماسک در کشور داریم و ۲۰۰۰ واردکننده و ۲۰۰۰ شرکت پخش داریم. در سامانه IMED حدود ۱۰۰ هزار محصول داریم که با قیمت‌گذاری مشخص شده و کنترل و ردیابی می‌کنیم.
رهبر انقلاب از تولید بی کیفیت داخل به ویژه در صنعت خودروسازی گلایه کرده اند؛ چه اقداماتی انجام شده است تا دارو هم سرنوشتی مانند خودرو نداشته باشد؟
ما اصلا دوست نداریم که داروی ما به سرنوشت خودرو بدل شود. هرچند این خطر وجود دارد. انحصارگری در این زمینه مناسب نیست. تولید واقعی و بدون عمق ارزشمند نیست. بسته بندی را واردات محسوب نمی‌کنیم. کیفیت ماده اولیه دارو برای ما بسیار اهمیت دارد؛ زیرا کیفیت ماده اولیه بر کیفیت داروی نهایی تاثیرگذار است. شرکت‌ها می‌توانند از ماده اولیه مناسب استفاده کنند و در این زمینه مخالف انحصار هستیم.
درباره میزان ارز مصرفی دارو و تجهیزات پزشکی توضیح دهید
ما در چهل و سومین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی خرسندیم که می‌توانیم ٩٧ درصد از داروهای مورد نیاز کشور را تامین کنیم. این در حالی است که ظرفیت کارخانه‌های داروسازی ما دو برابر این عدد است و آنها می‌توانند با سیاست‌گذاری‌های مناسب، تولیدات را افزایش دهند و با تامین پایدار نیاز داخلی، بتوانند راهگشای بازارهای صادراتی ما باشند که باید برنامه مشخص و متقن برای این اقدام داشته باشیم.
در حوزه زیست فناوری و داروهای بایوتکنولوژی به پیشرفت‌های قابل قبولی رسیده ایم و جزء چهار کشور اول آسیا در تولید این داروها هستیم. با تولید داروهای زیست فناوری در کشور هم نیاز بیماران خودمان را که عمدتا برای بیماران صعب العلاج و خاص است، تامین مطمئن و پایدار کردیم و هم دو میلیارد دلار صرفه جویی ارزی در این زمینه داشته‌ایم. حفظ این زیرساخت‌ها برای ارتقاء سلامت مردم، برایمان بسیار مهم است.
در سال‌های اخیر شاهد افت و خیزهای مختلفی در صنعت دارو و در تامین و تهیه تجهیزات و ملزومات پزشکی و... بودیم که به یک سری سیاست‌های ارزی برمی‌گردد که در دولت قبل برایش برنامه‌ریزی شده بود. صنعت دارو و تجهیزات پزشکی ما نیازمند تهیه نهاده‌ها و موارد اولیه خود است که بتواند آنها را از خارج از کشور تهیه کند. در سال ١٣٩٧ حدود ۴ میلیارد دلار نیاز ارزی بوده که بتوانیم این منابع را تامین کنیم. به دلیل سیاست‌هایی که اعمال شد، این رقم به صورت بسیار شدیدی کاهش یافت. به طوری که در یک سال گذشته به دلیل مصوبه‌ای که سال گذشته در مجلس شورای اسلامی گذرانده شد، حدود ٢ میلیارد دلار برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی در سال ١۴٠٠ در اختیار داشتیم که این مبلغ در شش ماه اول امسال به اتمام رسید و باعث شد که مشکلاتی در زمینه تامین پایدار دارو در شش ماه دوم امسال ایجاد شود. با دخالت رئیس جمهور و اختصاص ٧٠٠ میلیون دلاری که در ماه گذشته اتفاق افتاد، بتوانیم به سرعت تامین‌های اساسی را انجام دهیم و مدیریت کنیم.
امیدواریم این پشتیبانی همچنان ادامه یابد و تا پایان سال کمبودها را به حداقل برسانیم. این دوگانگی کمبود و قیمت یکی از نقاط ضعف این سیستم ارزی است که برای دارو و تجهیزات پزشکی در نظر گرفته شده است؛ چرا که در چند سال گذشته شاهد بودیم که به دلیل مشکلات ارزی که وجود داشته این مبلغ نه به موقع، نه به اندازه و نه از نوع مناسب ارز در اختیار سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت قرار نگرفته است که باعث شده مقداری در تامین دارو دچار مشکل شویم و کندی و تاخیر اتفاق بیفتد.
با این حال با تمام این اوصاف می‌بینیم که در شرایط پاندمی و جهان‌گیری کرونا در دو سال گذشته با تمام مشکلاتی که وجود دارد، شرکت‌های دولتی و خصوصی ما با تمام قدرت وارد عرصه شده و توانسته اند به خوبی و طی مدت قابل قبولی به تولید واکسن مورد نیاز کشور اقدام کنند. این دستاوردی بسیار بزرگ است که نمی‌شود آن را با هیچ مبلغی جبران کرد و این داشته جمهوری اسلامی است که توانست این محصولات را به بار بنشاند و بتوانیم ادعا کنیم که می‌توانیم نیازهای داخلی را اعم از دارو و واکسن از طریق شرکت‌های داخلی تامین کنیم.
سازمان غذا و دارو از زمان تاسیس قرار بود اساسنامه سازمان را ارائه کند که بنابر دلایلی این اتفاق نیفتاد. ما در ماه گذشته اساسنامه سازمان غذا و دارو را مصوب کردیم و برای وزیر بهداشت ارسال کردیم تا برای تصویب به هیئت دولت ارسال شود.
برنامه سازمان غذا و دارو در تحقق دولت الکترونیک چیست و برای هوشمندسازی سامانه و رساندن داروها به سرعت به دست بیماران چه اقداماتی انجام شده است؟
یکی از اقداماتی که در سازمان غذا و دارو انجام شده، برای شفافیت و حذف امضای طلایی و اختلالاتی که ممکن است در عدالت در تولید و توزیع اتفاق بیفتد، ایجاد سامانه هوشمند است.
سامانه‌های هوشمند ما می‌توانند اصالت دارو را پایش کرده و سیاست‌گذاری، قیمت گذاری و .... ردیابی کنند و وضعیت کمبود داروها را به صورت برخط رصد کنند.
این سامانه اصالت‌سنجی تی‌تک است که دارد به بار می‌نشیند و به بلوغ خودش نزدیک می‌شود و می‌تواند با اتصال با سامانه‌های دیگر وزارت بهداشت و نهادها و ارگان‌ها زنجیره تامین دارو را به صورت کامل رصد کند. در آینده نزدیک می‌توانیم بر پایه این سامانه داروهای بیماران خاص و صعب‌العلاج را از تولید تا مصرف تامین کنیم و با پوشش قابل قبول بیمه به دستشان برسانیم. این کار را برای شیرهای متابولیک انجام دادیم و باز هم می توانیم انجام دهیم. بنابراین پایش و رصد هوشمند دارو، سیاست‌گذاری برای تامین پایدار دارو و قیمت‌گذاری مناسب دارو از مباحث مهم مورد نظر سازمان غذا و دارو هستند.
خبری مبنی بر خاک خوردن ۹۰۰ هزار دوز واکسن آنفلوانزا در انبار شرکت تولدیکننده منتشر شده، چرا علی رغم قرارداد خرید تاکنون واکسن‌ها از تنها تولیدکننده ایرانی تحویل گرفته نشده است؟
یکی از افتخارات ما این است که شرکت‌های دانش بنیان توانستند واکسن آنفلوآنزا را با روش‌های خوب تولید کنند که افتخار بزرگی است. ما تمام تلاش‌مان را برای حمایت از این شرکت‌ها خواهیم کرد و در بحث خرید و توزیع آن هم کمک خواهیم کرد.
بودجه ١۴٠١ برای جلوگیری از کمبودها چقدر است؟
در بودجه ۱۴۰۱ برای تامین پایدار و بدون افزایش قیمت دارو و تجهیزات پزشکی ۴ میلیارد دلار نیاز داریم. در سال ۱۳۹۷ حدود ۴ میلیارد دلار مصرف ارزی در این زمینه داشتیم که پس از ۳ سال و با توجه به رشد نیازها انتظار نمی‌رود این رقم کمتر شود. معادل ریالی نیاز دارو و تجهیزات پزشکی برای اجرای برنامه‌هایی اولویت دار مانند پوشش کامل داروهای بیماران خاص و صعب‌العلاج و رساندن دارو به درب منزل آن ها آن ۹۰ هزار میلیارد تومان است.
در صحبت های خود به صورت تلویحی به تخلفات ارزی اشاره کرده بودید، تخلفات ارزی صورت گرفته به چه صورت بوده است؟
زمانیکه ارزی را با این مبلغ پایین اختصاص می‌دهید، خیلی‌ها به طمع می‌افتند که بیشترین سوء بهره‌برداری را از آن انجام دهند. به شکل‌های مختلف این اتفاق می‌افتد. از فاکتورهای جعلی یا بیش نمایی که انجام می‌دهند تا سایر روش‌ها. درباره محصولات نهایی ممکن است این بیش نمایی اتفاق بیفتد و آن محصول با قیمت بالاتر از آنچه که در دنیا وجود دارد، وارد شود. درباره مواد اولیه هم ممکن است مواد اولیه با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شود، اما با قیمت‌های بازار آزاد به تولیدکننده داخلی برسد که این هم منجر به مشکلاتی در زمینه قیمت نهایی فرآورده می‌شود. این تخفات به جد بررسی شده و به مراجع نظارتی ارسال شده و به زودی هم به مراجع قضایی تحویل داده می‌شود که برخورد لازم با این انحرافات انجام شود.
سرانجام تامین داروهای بیماران SMA چه شد؟
بعد از دستور رییس جمهور با شرکت تامین کننده خارجی نشست انجام شده، دارو وارد فارماکوپه رسمی کشور شده و مذاکرات برای تامین داروی این بیماران در نوبت‌های مختلف انجام شده و به زودی خبر خوشی را به این بیماران خواهیم داد که داروی سال آینده‌شان را تامین می‌کنیم و مطالعات هزینه اثربخشی نیز همزمان انجام می‌شود.
قیمت‌گذاری مواد اولیه دارویی چرا انجام نمی‌شود؟
برای اولین بار آمارنامه مواد اولیه دارویی را تدوین کردیم که به زودی منتشر می‌کنیم. برای هر کاری در کشور که پایه و اساس داشته باشد و بتوانیم به آن اعتماد کنیم، باید بر پایه داده‌های صحیح باشد. آمارنامه برای ما بسیار مهم است که منتشر شده و ضعیت‌مان در حوزه مواد اولیه مشخص می‌شود. در این زمینه هرچقدر ارز اختصاص دادیم را کنترل می‌کنیم که این یارانه به دست مردم رسیده باشد و اگر اتفاقی غیر از این رخ داده باشد، آن را تا رسیدن به نتیجه مطلوب پیگیری می‌کنیم.
به گزارش بازرسی ریاست جمهوری نشت دارو از کارخانه‌هایی وجود دارد، راهکار سازمان غذا و دارو چیست؟
نشت دارو وجود دارد؛ زیرا قیمت دارویی مانند انسولین و شیرخشک نوزادان با بیرون از مرزها ۵ برابر اختلاف قیمت دارد. ریشه این ها داروی ارزان قیمت است و امیدواریم اصل موضوع را مدیریت و کنترل کنیم.
