کمبود امکانات در روستا و شهرهای کوچک و به تبع آن مهاجرت افراد بویژه جوانان به کلان شهرها، سرریز شدن جمعیت و ساخت و ساز های بی رویه در شهرهای بزرگ را به همراه داشت.
البته رشد شتابان جمعیت شهری و به تبع آن نیاز به مسکن از سویی دیگر در افزایش ساخت و ساز های بی حد و مرز نقش اساسی داشته اند.
احداث برج ها با ارتفاع بالا در جهان از اواخر قرن 19 و در اوایل قرن 20 آغاز و به نوعی وارد عرصه ساخت و ساز شد .
بلند مرتبه سازی شاید بتواند به لحاظ مختلف بسیاری از مسائل شهری مانند کمبود زمین ،کمبود مسکن و...... را برطرف کند، اما متاسفانه مشکلات متعددی را نیز به وجود می آورد.
در چند سال اخیر کلان شهرها میزبان ساختمان های بلند مرتبه ای هستند که چهره این شهرها را تغییر داده، اما متاسفانه این ساخت و سازها در صورتی صورت می گیرد که شناخت صحیح و البته کاملی در این خصوص وجود ندارد و مسئولان مربوطه صرفا با تقلید کورکورانه از غرب به احداث چنین بناهایی مجوز می دهند.
**اجرایی شدن طرح تفصیلی در پایتخت
در راستای افزایش بلندمرتبه سازی در کلان شهرها بخصوص پایتخت، قوانینی در طرح تفصیلی تدوین شد. در این طرح گفته شده که شهرداری تهران موظف است ضوابط بلند مرتبه سازی جدید را تدوین کند و تا زمانی که ضوابط بلند مرتبه سازی جدید تدوین، بررسی و نهایی شود، در مصوبه هایی که در کمیسیون ماده 5 به تصویب می رسد درخواست های موجود به صورت موردی بررسی و برای تصویب به کمیسیون ماده 5 شهرداری تهران ارسال می شود.
پاکساز مدیرکل شهرسازی و طرح های شهری شهرداری تهران در خصوص این طرح می گوید: ارتفاع ساختمانهای تهران میان قد است که پس از اجرای طرح تفصیلی متوسط ارتفاع آن نیم طبقه افزایش خواهد داشت.
وی عنوان کرد: بحث های بسیاری در کمیته های تخصصی داشته ایم که به ما این امکان را داده است تا به یک مکان یابی برسیم. بنابراین این مکان یابی است که به ما می گوید در چه مکانی می توان بلند مرتبه سازی وجود داشته باشد و در چه بخش هایی خیر. و این به معنای آن است که هر جایی را برای بلند مرتبه سازی مناسب ندانسته ایم.
مدیرکل شهرسازی و طرحهای شهری شهرداری تهران، تصریح کرد: بلند مرتبه سازی شامل مولفه های بسیاری است از جمله مولفه های اجتماعی، شبکه، مشرفیت، خدمات، منظر شهری و ... اما قرار نیست که ما بلند مرتبه ها را بر روی یک خط بسازیم به گونه ای که در آن سوی این خط بلند مرتبه سازی باشد و در سوی دیگرش خیر.
پاکساز بیان کرد: در طرح تفصیلی ضوابطی خاص مانند قرار نگرفتن تمام بلوک ها در کنار یکدیگر، عقب و جلو شدن این بلوک ها به منظور اجازه عبور جریان هوا به گونه ای که قاعده مشرفیت را نیز رعایت کنیم، در نظر گرفته می شود. بنابراین طبق ضوابط بلند مرتبه سازی که در طرح تفصیلی گنجانده شده جریان هوا در سطح شهر مسدود نخواهد شد.
وی گفت: وضعیت کنونی بلند مرتبه ها در تهران در حالت بدی نیست، اما برای آینده در ضوابط جدید به این نتیجه رسیده ایم که تهران به لحاظ ارتفاع ساختمان هایش، شهری میان قد و در پاره ای پهنه ها کوتاه قامت است، یعنی متوسط قد تهران برای بلند مرتبه سازی 2 طبقه است.
قرار است این عدد بعد از اجرای طرح تفصیلی به حدود 2.5 طبقه برسد. البته با اجرای ضوابط جدید بلند مرتبه سازی باز تهران قد بلند نمی شود.
**پاسخگویی تدوین کنندگان در خصوص ابهامات موجود در طرح تفصیلی
در این طرح مراکز خدماتی و تجاری در تمام سطح شهر به صورت متوازن پیش بینی شده است و خدماتی مثل پارک چیتگر و یا بزرگترین مجتمع تفریحی خاورمیانه تحت عنوان مجتمع هزار و یک شهر در غرب تهران پیش بینی شده است.
از آنجا که بلند مرتبه ها و آسمان خراشها ،جمعیت نسبتاً زیادی را در خود جای می دهند، می توانند به تنهایی به عنوان جوامعی کوچک شناخته شوند.
اما متاسفانه در ایران این جوامع به طور کامل مورد توجه قرار نمی گیرند. امکاناتی از قبیل سالن های اجتماعات، سالن های ورزش،کتابخانه، آمفی تئاتر، مراکز خرید اختصاصی و البته در بسیاری از موارد، حتی فضا های عمومی مانند پارکینگ یا فضای سبز کافی و مناسب هم، در زمان اجرای پروژه و به عنوان صرفه جویی، از طرح های اولیه حذف شده و به واحد های مسکونی تبدیل شده اند.
سالاری عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه تدوین کنندگان ضوابط بلند مرتبه سازی باید به سه ابهام اصلی در خصوص جمعیت پذیری، جریان وزش باد و مشکلات کم آبی پاسخ دهند، گفت: با توجه به جمعیت پذیری گسترده تهران، تدوین کنندگان ضوابط بلند مرتبه سازی باید به تاثیر بلندمرتبه سازی در جمعیت پذیری شهر تهران که تا چه میزان است به خصوص آنکه در حال حاضر تهران سقف جمعیتی پیش بینی شده در طرح جامع را پشت سر گذاشته است،همچنین آیا بلندمرتبه سازی در جهت وزش بادها مشکل ایجاد نمی کند و به سبب ایجاد مشکل آلودگی هوا نخواهد شد و نیز آنکه مشکل کم آبی در کشور که از دغدغه های پارلمان محلی برای دهه ها آینده شهر تهران است،باید مشخص شود بلندمرتبه سازی تا چه میزان بر افزایش کم آبی تاثیر دارد.
وی، ایمنی ساختمان های بلند را از دیگر نگرانی ها دانست و گفت: مهندسان ایرانی توان احداث ساختمان های بلند و ایمن را دارند اما این موضوع نیز مدنظر بررسی کننده این ضوابط بوده است.
**ساخت و سازهایی که انتقادات متعددی را با خود به همراه دارد
ظاهرا در آلودگی هوا و تنگ شدن نفس این روزهای پایتخت نشینان برخی ساختمانهای بلند شهر بی تقصیر نیستند. ساختمان هایی که بدون توجه به ساختار شهرها ساخت و ساز می شوند.
ساخت و سازهای ساختمانهای بلند مرتبه در برخی از مناطق شهری همچون منطقه 22 موضوعی است که نمی شود و نباید نادیده گرفته شود، چرا که همین ساخت و سازهای بی حد و اندازه تاثیر بسزایی در آشفتگی پایتخت دارند.
مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران معتقد است: از تعداد طبقاتی که در طرح جامع برای برخی مناطق در نظر گرفته شده است حداقل باید یک طبقه کاسته شود زیرا معابر، خیابان و تاسیسات آن جوابگوی تقاضاهای به‌وجود آمده نیست.
بلندمرتبه سازی از سویی دیگر بر تخریب باغات پایتخت و در ادامه از بین رفتن درختان در برخی مناطق بویژه مناطق شمالی تهران نیز بی تاثیر نبوده و صدمات متعددی را نیز از این جهت به شهر وارد کرده است.
در همین راستا و به جهت اجرایی شدن این طرح این مسئله نیز باید در نظر گرفته شود که بلند مرتبه سازی ها نباید به ساختمان های دیگری همچون مساجد و ... تاثیر داشته باشد. همچنین به دلیل رعایت مسائل بهداشتی، فرهنگی و موضوع سلامت نباید سایه افکنی بر ساختمان های مجاور داشته باشند.
