نشست خبری نخستین همایش ملی صیانت از وقف امروز با رویکرد تثبیت مالکیت موقوفات و اراضی ملی با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی حاتمی معاون اوقافی، حقوقی و امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه،حسین صعید معاون املاک و کاداستر سازمان ثبت و اسناد و املاک کشور و همچنین مسعود منصور معاون حفاظت وامور اراضی سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری در سازمان اوقاف و امور خیریه کشور برگزار شد.
حاتمی با بیان اینکه وقف سنت حسنه‌ای است که در تمام ادوار تاریخ انسان‌های نیک‌اندیش به آن عمل کرده و پرونده اعمال خویش را تا قیامت باز نگه داشته‌اند، اظهار داشت: در ایران اسلامی از دیرباز مردمان دین‌دار و ولایت‌مدار موقوفات متعددی را از خود به جای گذاشته‌اند.
وی با بیان اینکه وجود بیش از 180 هزار موقوفه که بخش قابل توجهی از آن را مساجد واماکن مذهبی تشکیل می‌دهند و بیش از یک میلیون و 200 هزار رقبه نشاندهنده عمق این فرهنگ در جامعه ما می‌باشد.
حاتمی گفت: به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی و همچنین اهتمام ویژه بنیانگذار آن حضرت امام خمینی (ره) و همچنین نگاه بلند مقام معظم رهبری که وقف را به عنوان نهاد ممتاز دینی قلمداد کرده‌اند، باید علاوه بر احیای فرهنگ وقف که به دلیل سلطه طاغوت قبل از پیروزی انقلاب به فراموشی سپرده شده بود پس از پیروزی انقلاب حفظ و صیانت موقوفات مورد اهتمام ویژه قرار گیرد.
حاتمی با بیان اینکه قرار است در تاریخ هشتم تا دهم شهریور همایشی در مشهد مقدس با عنوان نخستین همایش ملی صیانت از وقف با رویکرد تثبیت مالکیت موقوفات و اراضی ملی با حضور آیت‌الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه برگزار شود، گفت: در این همایش جمع‌بندی اقدامات مالکیت موقوفات و اراضی ملی و برنامه‌ریزی سه دستگاه سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان ثبت و اسناد و املاک کشور، سازمان جنگل‌ها و مراتع آبخیزداری برای آینده صورت گیرد.
وی افزود: موقوفات و انفال زمین زیادی در ایران داریم که تحت اشراف ولی فقیه و ولایت قرار دارد. به همین دلیل این موضوع می‌طلبد تا اقدامات خوبی بین دستگاه‌ها صورت گیرد.
حاتمی افزود: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ورود بسیار خوبی در بخش ثبت مالکیت موقوفات و اراضی ملی داشته که این همکاری و هم‌افزایی با دو دستگاه دیگر یعنی سازمان اوقاف و امور خیریه و همچنین سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری توانسته نتایج خوبی به همراه داشته باشد.
معاون اوقافی، حقوقی و امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه نمونه‌ای از تفاهم و همدلی ثبت مالکیت مقدار زیادی از موقوفات و اراضی ملی است که با آن دست بسیاری از ویژه‌خواران، زمین‌خواران و موقوفه‌خواران بسته شده است، تصریح کرد: این همکاری منجر به آن شده بیش از یک میلیون و 300 هزار هکتار از زمین‌های موقوفی با همکاری این سه دستگاه از دست موقوفه‌خواران مصون باقی بماند.
حاتمی تصریح کرد: تا پیش از انقلاب اسلامی ایران سالی 500 جلد سند مالکیت برای موقوفات صادر شده است در حالی که فاصله زیادی بین سال‌های 1310 تا 1357 موقوفات زیادی صورت گرفته است اما بعداز پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1384 این میزان به هزار و 400 سند مالکیت برای موقوفات رسیده که این امر مهم با تفاهم‌نامه منعقد شده در سال 1388 بین سازمان اوقاف و امور خیریه و همچنین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به 7 هزار سند رسیده است. که نشاندهنده افزایش 50 برابری پیش از انقلاب و بیش از 15 برابری بعد از انقلاب است.
وی با بیان اینکه تثبیت مالکیت زمین به مراتب سخت‌تر از اقدامات دیگر است، افزود: با تفاهم‌نامه منعقد شده بین سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور که در سال 1390 صورت گرفت مشکل عدیده سالیان گذشته که مربوط به 10 سال پیش بود که علیرغم اینکه قانونی هم مربوط به آن وجود داشت، باعث شد که این موضوع رفع و دست بسیاری از موقوفه‌خواران بسته شود.
وی با بیان اینکه در همایش مشهد تفاهمات بیشتری بین سه دستگاه صورت خواهد گرفت،گفت: در حاشیه این همایش قرار است تفاهم‌نامه جدیدی بین سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری کشور و همچنین سازمان اوقاف و امور خیریه در حوزه حفظ کاربری‌ها و بهره‌وری موقوفات منعقد شود.
وی تاکید کرد: علیرغم همه تلاش‌های به عمل آمده هنوز نیمی از موقوفات فاقد سند مالکیت است که این تعداد بیانگر میزان تلاش مورد نیاز برای تثبیت کامل موقوفات می‌باشد.
حاتمی گفت: در آغاز عملیاتی شدن دستورالعمل اجرایی تبصره 6 مصوب سال 1390 که بین سازمان اوقاف و امور خیریه و همچنین سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری صورت گرفته بود حدود 4 هزار پلاک ثبتی با مساحتی بالغ بر یک میلیون و 380 هزار هکتار مشمول تبصره 6 قانون الحاق 2 تبصره به ماده واحده قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه احصا شد که با تشکیل کارگروه‌ها یا استانی و کمیته مشترک مرکزی و تلاش‌های مستمر این دو سازمان تا کنون 3هزار و 152 پلاک ثبتی تعیین تکلیف شده است.
وی در توضیح بیشتر این موضوع خاطرنشان کرد:از مجموع اراضی تعیین تکلیف شده مساحت حدودی 438 هزار هکتار معادل 37 درصد از اراضی در مالکیت موقوفات و همچنین مساحت 723 هکتار معادل 63 درصد در مالکیت سازمان جنگ‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تثبیت شد.
در این نشست خبری حسین صعید معاون املاک و کاداستر سازمان ثبت و اسناد املاک کشور با بیان اینکه وظیفه این سازمان تثبیت مالکیت مالکان است، گفت: سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری بزرگترین دارنده زمین در کشور است. همچنین سازمان اوقاف و امور خیریه موقوفات زیادی دارد که باید برای تثبیت مالکیت آن فعالیت‌های مشترکی بین ما انجام شود.
وی با بیان اینکه متاسفانه پیش از انقلاب کوتاهی‌های زیادی درباره وقف وثبت مالکیت زمین‌های آن صورت گرفته، افزود: اخیرا تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان اوقاف و امور خیریه و همچنین سازمان ثبت و اسناد املاک کشور صورت گرفته که قرار است اسناد مالکیت زمین‌های موقوفی صادر شود.
وی افزود: پس از این تفاهم‌نامه و تاکنون اسناد زیادی در خصوص ثبت مالکیت زمین‌ها صادر شده و در آینده نزدیک قرار است این موضوع ادامه پیدا کند.
وی با بیان اینکه تفاهم‌نامه‌ای مشترک بین سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و همچنین سازمان اوقاف و امور خیریه منعقد شده که همگی اختلافات گذشته را رفع و رجوع کرده است.
وی خاطرنشان کرد: سازمان ثبت و املاک کشور برای حفظ و تثبیت مالکیت موقوفات و این امر خیر تمام تلاش‌های خود را به کار خواهد بست.
مسعود منصور معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری نیز در این نشست با بیان اینکه بیش از 85 درصد عرصه زمین‌های سازمان مراتع در زمره اراضی ملی است و بر اساس اصل 145 قانون اساسی جزو انفال و دارای تقدس است گفت: ارزش‌های اکولوژیکی این زمین‌ها بسیار زیاد و حفظ آن یکی از ضرورت‌های مهم است.
وی گفت: عرصه وسیع زمین‌های ایران می‌تواند بستری برای توسعه پایدار و تحقق اقتصاد مقاومتی باشد. لذا ضرورت حفظ آنها بسیار بالاست و می‌کوشیم ضمن حفظ موقعیت مکانی و حقوقی مالکیت آن آنجا را سنددار کنیم.
وی گفت: از 140 میلیون هکتار عرصه و زمین 135 میلیون هکتار آن سنددار شده و 23 میلیون هکتار نیز در سامانه کاداستر ثبت شده است.
منصور با بیان اینکه در موارد اختلافی بین سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری و اوقاف امور خیریه باید به دستگاه قضایی مراجعه می‌شد که بسیار زمانبر و هزینه‌بر بود، تصریح کرد: تفاهم نامه منعقد شده بین این دستگاه‌ها منجر به صدور دستورالعمل خاص و رفع اختلافات گذشته شده است.
وی تصریح کرد: از یک ونیم میلیون هکتاری زمین‌های اختلافی یک میلیون و 300 هزار هکتار تعیین تکلیف و همچنین 850 هزار هکتار به عنوان اراضی ملی تثبیت و 450 هزار هکتار هم به عنوان موقوفه ثبت شد.
وی افزود: در گردهمایی مشهد قرار است عملکرد چند ساله این سه دستگاه مطرح و برای باقی کارها نیز اقدامات جدی و تفاهم‌نامه‌های اختصاصی صورت گیرد.
منصور گفت:اجرای تبصره 6 قانون کمک زیادی برای حفظ اراضی ملی و تثبیت مالکیت وقفی آن صورت داده است.
وی با بیان اینکه برگه تشخیص زمین صادر شده از سوی سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری در حد سند رسمی است، که قبل از انقلاب خیلی تلاشی برای گرفتن سند صورت نمی‌گرفت خاطرنشان کرد: تلاش‌های صورت گرفته ما بعد از انقلاب منجر به صدور سند یک میلیون و 300 هزار هکتار زمین شده است.
وی خاطرنشان کرد: یک ونیم میلیون هکتار زمین بلاتکلیف منجر به بروز ضررهای زیادی شده بود که از سال 1390 به بعد با تفاهم‌نامه‌های منعقده وضعیت تغییر و منجر به صدور سند برای 850 هزار هکتار زمین از یک میلیون و 300 هزار هکتار شده است.
حاتمی در پایان این نشست از رسانه‌ها خواست تا در راستای صیانت از وقف ورود کرده و سازمان اوقاف و امور خیریه را تنها نگذارند چرا که موقوفات میراثی از اجداد همگان هستند که صیانت از آن وظیفه آحاد مردم است.
وی با بیان اینکه وظیفه حاکمیت،؛ دولت و مجلس در قبال صیانت از وقف بسیار است، گفت: بهتر است کاملا روشن شود که این وظیفه در کجا قرار دارد در حالی که با وجود کلیه تفاهمات و قراردادها نیمی از موقوفات سند مالکیت و حتی درآمدی هم ندارند.
معاون اوقاف و امور خیریه تصریح کرد: تاکنون دولت بدهی‌های خود را به موقوفات پرداخت نکرده ضمن اینکه هیچ نگاهی هم به موقوفات در برنامه ششم توسعه صورت نگرفته است.
وی در پایان ضمن انتقاد از دولت در مورد عدم انجام وظیفه‌اش نسبت به موقوفات گفت: از دولت می‌خواهیم حامی موقوفات باشد نه اینکه خود در موقوفات تصرف داشته باشد. ضمن اینکه بهتر است مجلس شورای اسلامی توجه لازم را در امر صیانت از موقوفات داشته باشد که این اهتمام تاکنون صورت نگرفته است.
