گروه اجتماعی- نسشت زمین چند سالی است که در تهران بیش از پیش اتفاق می افتد و در این میان شهروندان را می توان متضرران اصلی ماجرا دانست و متاسفانه سازمان ها و ارگان های مختلف همانند وقوع سایر حوادث سعی می کنند تقصیر را به گردن دیگری انداخته و از زیر بار مسوولیت خود شانه خالی کنند و مانند سایر حوادث هنگام نشست زمین معمولا مسوولان دستور پرکردن گودال های ایجاد شده را صادر کرده و پس از مدتی با روکش آسفالت و انجام تردد مجدد در مسیر، ماجرا به دست فراموشی سپرده می شود.
گروه اجتماعی- البته نشست زمین در تهران دلایل متعددی دارد که می توان به برداشت بی رویه آب های زیر زمینی، نشت آب و ترکیدگی لوله در شبکه آبرسانی شهری، اجرای عملیات عمرانی پروژه های شرکت مترو و ... اشاره کرد.
بر اساس بررسی های صورت گرفته نشست زمین در تهران 90 برابر حد بحران اتحادیه اروپاست اما تاکنون آب از آب تکان نخورده و هیچ جلسه ای از سوی نهادهای مسوول مبنی بر بحرانی دانستن وضعیت تشکیل نشده است این در حالی است که در اتحادیه اروپا برای فرونشست سالانه چهار میلیمتر خاک؛ کمیته بحران تشکیل می شود اما در پایتخت ایران برای فرونشست روزانه زمین در جای جای شهر فقط مسوولان از نداشتن خسارت جانی و مالی ابراز خوشحالی می کنند.
بررسی های کارشناسان نشان می دهد در جنوب تهران و در دشت معین آباد ورامین سالانه 36 سانتیمتر پدیده فرونشست زمین رخ می دهد اما تاکنون نه تنها مسوولان بلکه گروه های اجتماعی نسبت به این مساله حساس نشده و واکنشی نشان نداده اند در حالی که فرونشست زمین را می توان آغاز مرگ یک سرزمین دانست که می تواند موجب بروز خطرات جدی برای شهروندان شود.
به اعتقاد برخی از کارشناسان محیط زیست در بخش آب و خاک بحران فرونشست زمین سال هاست که وجود دارد اما کسی برای پیشیگری از مرگ پایتخت نه تنها اقدام مناسبی انجام نداده بلکه هیچ هشدار جدی نیز به شهروندان نداده و در این میان مدیریت شهری و دولت و وزارت نیرو و راه و شهرسازی درصدد علت یابی و رفع آن برنیامده اند.
براساس گزارشات رسمی روزانه یک میلی متر از زمین در تهران نشست می کند یعنی در سال ۳۶ سانتی متر که این مساله سبب رکوددار شدن شهرمان در بین سایر شهرهای دنیا شده اما متاسفانه کسی نسبت به این فاجعه احساس خطر نکرده است.
دلایل فرونشست زمین
خشکسالی و برداشت نامتعارف و بی رویه آب های زیر زمینی با حفر چاههای غیرمجاز، نابودی آب خوان و منابع ذخیر آب های زیر زمینی، فرسوده بودن شبکه آبرسانی و هدر رفت آب به طور مستمر، کامل نشدن شبکه فاضلاب شهری و ... سبب شده زمین در دشت ورامین و دشت تهران، کرج و شهریار و در نقاط مختلف پایتخت به صورت مستمر فرو بشیند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی فرونشست زمین در کشور را باید مصرف بالای آبهای زیرزمینی دانست .
بر اساس تحقیقات بخش زلزله مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن شهرسازی؛ فرونشست‌ها در شهر تهران و اراضی جنوب و جنوب‌غربی آن در حال رخ دادن است و می توان گفت میزان فرونشست زمین‌های اطراف تهران نسبت به کل کشور بیشتر است.
نگاهی به وضعیت فرونشست در تهران نشان می دهد که منطقه ۱۸ حادترین منطقه از لحاظ فرونشست زمین است و در کانون این مساله قرار دارد و پس از آن مناطق 17 و 12 بیش از سایر مناطق شاهد فرونشست زمین هستند.
متاسفانه در سالی های اخیر و به سبب بی توجهی های صورت گرفته مسوولان درک نکرده اند که فرونشست زمین به صورت بحرانی روزانه در حال اتفاق افتادن است اما کسی آن را جدی نمی گیرد.
آسیب های فرونشست زمین چیست؟
آسیب رسانی به شریان های حیاتی، راه های مواصلاتی ریلی، ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری را می توان از جمله پیامدهای فرو نشست های پی در پی زمین در تهران به شمار آورد و باید گفت زمینی که دچار نشست می شود، برگشت ناپذیر شده و امکان احیای آن وجود ندارد .
اختلاف نظر مسوولان دولتی در زمینه فرونشست زمین
برای پیشگیری از فرونشست های متعدد در کشور باید به طور لحظه ای آب های زیر زمینی را کنترل کرد و در کنار آن حتما نسبت به اصلاح و نوسازی شبکه آبرسانی اقدام شود اما باید گفت متاسفانه تاکنون وزارت نیرو و راه و شهرسازی به عنوان دستگاه های مسوول نتوانسته اند به اجماع در زمینه فرونشست زمین در تهران برسند و سبب شده اند تا خطر همچنان در کمین تهران و ساکنانش باشد.
به طوری که چیت‌چیان وزیر نیرو دی‌ماه سال گذشته در جمع قضات دیوان عدالت اداری دراین‌باره گفته بود: در حال حاضر دشت‌های ایران یک به یک به‌دلیل برداشت‌های اضافه از آبهای زیرزمینی دچار فرونشست می‌شوند و در همین شهر تهران در طول سال 36 سانتیمتر نشست زمین داریم.
این مسئله اگر چاره‌جویی نشود منجر به تخریب تمام شبکه‌های آب، گاز، برق، ساختمان‌ها، مترو، راه‌آهن و پل‌ها می‌شود.
اما معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر "تنها در جنوب غربی تهران نشست زمین داریم" اظهار کرده بود: این نشست زمین نیز مربوط به ۲۰ سال اخیر است و موضوع تازه‌ای نیست.
پیروز حناچی درباره نشست روزانه یک میلی‌متری زمین در تهران گفته بود: مؤسساتی مانند ژئوفیزیک باید دراین‌باره اظهارنظر کنند و با این حال نشست زمین در کل تهران نداریم و تنها در یکی از مناطق پایتخت آن هم نه در حد یک میلیمتر نشست داریم.
وی ادامه داده بود: فقط در جنوب غربی تهران مسئله نشست زمین روی داده است.
نداشتن نگاه ویژه به این بحران و بی اهمیت دانستن آن سبب شده تا هر روز در نقاط مختلف تهران از اتوبان ستاری گرفته تا خیابان رجب نیا واقع در منطقه 15 و همچنین خیابان صفی علی شاه گودال های عمیقی ایجاد شود و مسوولان نیز بی خیال این معضل هیچ گونه اقدام مناسبی انجام ندهند.
مهرنوش حیدری
