جزیره ای که در دولت تدبیر به باد رفت!

حسن روحانی که با شعار دولت محیط زیستی پا به عرصه انتخابت دوره پیشین ریاست جمهوری گذاشت و ادعا کرد در دوره چهارساله ریاستش وضع محیط زیستی کشور را بهبود خواهد داد، با واگذاری جزیره ارزشمند آشوراده به ثمن بخس کار خود را در این دوره ریاست جمهوری به پایان می برد.

فاجعه زیست محیطی  تبدیل جزیره آشوراده به یک جزیره گردشگری طرحی است که در اواخر دولت دوم اصلاحات و در زمان ریاست معصومه ابتکار آغاز و با وجود ورود سازمان بازرسی و اعتراضات گسترده صاحب نظران در دوره اخیر  از سر گرفته شد.

بحث واگذاری آشوراده تنها جزیره دریای خزر نخستین بار در دولت محمد خاتمی و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست در سال 1383 مطرح شد. گفته می‌شود در آن زمان بنیاد علوی وابسته به بنیاد مستضعفان با ارایه سند مالکیت جزیره که در سال 1376 ثبت شده بود، مدعی مالکیت جزیره شد. این پرونده مدتی مسکوت ماند اما بنیاد علوی مدتی بعد با واگذاری بخش‌هایی از جزیره به یک شرکت خصوصی، بخش خصوصی را با سازمان محیط زیست وارد مناقشه حقوقی کرد.

در آخرین جلسه هیات دولت در زمان محمد خاتمی، دولت واگذاری 380 هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی «مناطق گردشگردی جهان» را تصویب کرد. اما در نتیجه پیگیری کار‌شناسان و فعالیت‌های رسانه‌ای در آن زمان، سازمان بازرسی کل کشور نیز به تخلفات برخی مدیران استانداری گلستان و غیرقانونی بودن واگذاری اشاره کرد. با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد و در دوره ریاست فاطمه واعظ جوادی به ریاست سازمان محیط زیست، مصوبه واگذاری جزیره آشوراده به عنوان یکی از اصلیترین مناطق حفاظتی پناهگاه حیات وحش می‌انکاله با پیگیری سازمان بازرسی کل کشور باطل شد.

ماجرای ابطال این طرح از سوی فاطمه واعظ جوادی و پیگیری های سازمان بازرسی کشور به این شرح بود که سازمان بازرسی کشور با توجه به قیمت نازل در نظر گرفته شده برای چنین زمین های ارزشمندی وارد عمل شد و با همراهی های واعظ جوادی آن را مصداق زمین خواری دانست.

اما با ورود دوباره ابتکار به سازمان محیط زیست واگذاری آشوراده دوباره از سرگرفته شد، درز کردن خبر واگذاری آشوراده در رسانه های مختلف سروصدای زیادی به پا کرد.

تخلفات ابتکار به حدی بود که صدای معاون وقت محیط طبیعی سازمان محیط زیست را هم درآورد، احمد علی کیخا در این باره گفت: من صورتجلسه «آشوراده» را بر اساس مصلحت اندیشی دولت وقت و نه کار تخصصی امضا کردم اما اکنون قبول دارم که آن کار اشتباه بود زیرا به نفع محیط زیست کشور نیست.

پس از یکسال و و استعفای کیخا از سازمان محیط زیست ابتکار با وجود مخالفت های فراوان کارشناسان و صاحب نظران محیط زیست در نامه‌ای به استاندار گلستان موافقت نهایی سازمان محیط زیست با طرح طبیعت گردی آشوراده را ابلاغ کرد.

در این نامه رئیس سازمان محیط زیست، طرح گردشگری جزیره آشوراده را مطابق قوانین و مقررات جاری، با انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی و تأیید در کمیته 2 جهت صدور مجوز برای آغاز فعالیت را بلامانع اعلام کرد.

استاندار گلستان به تازگی در مصاحبه ای با خبرگزاری فارس اعلام کرده است: اجرای پروژه گردشگری جزیره آشوراده در انتظار تصویب ماده 22 مدیریت کشوری است که با تصویب آن کلید پروژه توسعه جزیره آشوراده زده خواهد شد.

 آنچه حائز اهمیت است تبلغات گسترده بر منطقی و زیست محیطی بودن این طرح است؛ اما آیا در وضعیت بهره برداری از آشوراده نسبت به دوره قبلی ریاست ابتکار تغییری ایجاد شده است؟

آنگونه که معاون عمرانی استاندار گلستان گفته است، این طرح همان طرح طبیعت گردی قبلی آشوراده است و نکته قابل تأمل دیگر این است که گویا این بار نیز همان سرمایه‌گذار قبلی که از دولت اصلاحات به دنبال سرمایه‌گذاری در این منطقه است  با استقبال ابتکار مواجهه شده و کار را از سر گرفته است.

آشوراده با مساحت 680 هکتار، تنها جزیره دریای خزر و واقع در شبه جزیره میانکاله است. این جزیره در کنار خلیج گرگان با عمق حداکثر 2 متر و دارای حداقل ساحل ماسه‌ای است و به دلیل موج‌های آرامی که دارد برای پرورش ماهیان دریایی بسیار مناسب است. سالانه میلیون‌ها پرنده از دنیا به این مرکز مهاجرت می‌کنند و حدود 40 سال است که تحت حفاظت محیط زیست قرار دارد. بخش عمده‌ای از صید ماهیان خاویاری ایران نیز در اطراف آشوراده صورت می‌گیرد و این منطقه به این دلیل نیز مشهور است.