یکی از عواملی که در شناسایی منابع آلاینده هوا کمتر مورد توجه قرار گرفته است، آلودگی ناشی از فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی است و بر همین اساس شرکت کنترل کیفیت هوا در سال 1396 پروژه‌ای را با هدف بررسی میزان آلایندگی ماشین‌آلات مورد استفاده در فعالیت‌های ساخت و ساز شهر تهران تعریف و مورد اجرا قرار داد.
محسن روشنی کارشناس واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: از اصلی‌ترین آلاینده‌های ناشی از فعالیت‌های عمرانی، می‌توان به ذرات معلق اشاره کرد؛ بخش عمده ذرات خروجی از اگزوز تجهیزات و ماشین‌آلات دیزلی از نوع PM2.5 است. درحالی‌که گردوغبار مربوط به فعالیت‌های ساخت‌وساز، اغلب در دسته‌بندی ذرات PM10 قرار می‌گیرند.
وی افزود: از عوامل اصلی عدم توجه به انتشار آلایندگی این ماشین‌آلات می‌توان به کمتر بودن جامعه آماری آن‌ها نسبت به وسایل نقلیه جاده‌ای اشاره کرد؛ فعالیت‌های عمرانی در شهر تهران را می‌توان به دو دسته اصلی عملیات راهسازی و ساختمانی تقسیم‌بندی کرد.
به گفته این کارشناس واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، نتایج بدست آمده از اندازه‌گیری‌ها نشان داد که شاخص دودزایی این ماشین‌آلات در محدوده 4 تا 7 بر مترمربع است که در مقایسه با مقادیر ذکر شده در استانداردهای جهانی اعدادی بسیار بالا است.
روشنی توضیح داد: همچنین مقادیر بدست آمده نشان داد که سیستم تعمیر و نگهداری در تجهیزات عمرانی بسیار ضعیف است و به طبع آن حجم بسیار بالای ذرات PM2.5 از این دسته تجهیزات منتشر می‌شود که لزوم برنامه‌ریزی برای کنترل و نظارت همه‌جانبه بر میزان انتشار این دسته از ماشین‌آلات را می‌افزاید.
وی خاطرنشان کرد: می‌توان نتیجه گرفت که این ماشین‌آلات به سبب بهره‌وری نامتناسب، فرایند تعمیر و نگهداری ضعیف، عدم انجام سرویس‌های دوره‌ای به‌موقع و استهلاک بیش از حد مقدار بسیار زیادی دوده و آلاینده PM در طی فعالیت خود انتشار می‌دهند.
کارشناس واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تصریح کرد: همچنین مطالعات صورت گرفته از آنالیز نوع ذرات خروجی از موتورهای دیزلی ماشین‌آلات عمرانی، نشان از درصد بالای ذرات کربن سیاه در ذرات PM2.5 را دارد. این ذرات به سبب سمی بودن، اصلی‌ترین بخش آلایندگی ذرات PM2.5 محسوب می‌شوند که نیازمند کنترل و حذف از خروجی موتور با استفاده از فیلترهای جاذب دوده هستند .
روشنی همچنین اظهار کرد: یکی از راهکارهای عملی و بسیار مؤثر در بهبود کیفیت هوای مناطق مرکزی و پرتردد شهری، اعمال محدودیت‌های ترافیکی برای ورود خودروهای آلاینده به این مناطق و همچنین جلوگیری از فعالیت ماشین‌آلات دیزلی ساختمانی با سطح استاندارد نامطلوب در آن‌ها است. این مناطق که موسوم به منطقه کاهش آلایندگی یا LEZ هستند همواره مورد توجه کشورهای مختلف بوده و طرح‌های اثربخشی در آن‌ها پیاده‌سازی شده است.
