دوشنبه شب رییس جمهور حسن روحانی بار دیگر به مقابل دوربین شبکه یک سیما آمد و در مورد برخی از مهمترین مسائل کشور توضیحاتی را ارئه کرد. بیکاری یکی از مواردی بود که در لابلای صحبت های اقتصادی رییس جمهور به آن اشاره شد.
به گزارشافکارنیوز؛ رییس جمهور ضمن اشاره به اینکه نرخ بیکاری تک‌رقمی شده استگفت: «برای اولین‌بار متقاضیان بیمه بیکاری در کشور کاهش یافت بنابراین بیکاری کاهش یافته و یا درخواست برای بیمه‌های جدید برای کارفرماها افزایش یافته است.»
روحانی با اشاره به اینکه وزارت کار آمار ۴۰۰ هزار افزایش در امر اشتغال اعلام می‌کند، گفت: «این آمار مربوط به ۶ ماه اول امسال است و امیدوارم در ۶ ماه دوم نیز به همین صورت روبه‌جلو حرکت کنیم.»
پیش از این نیز محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت و معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری ایران، در گفتگو با ایرنا، مدعی شد که در نتیجۀ ایجاد ۴۰۰ هزار شغل طی شش ماه نخست سال جاری نرخ بیکاری ایران به ۹.۵ درصد کاهش یافته است.
سخنگوی دولت در ادامه افزوده است که ایجاد ۴۰۰ هزار شغل در شش ماه نخست سال جاری عمدتاً نتیجۀ سرمایه گذاری های دولت در طرح های عمرانی بوده که به گفتۀ او به ۱۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بالغ شده است. معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری همچنین گفته است که تا پنج ماه نخست سال جاری دولت حسن روحانی بیش از ۱۱۳ هزار میلیارد تومان به واحدهای تولیدی تسهیلات داده، هر چند خود دولت یازدهم اعتراف کرده که در سال جاری بودجۀ جدید عمرانی وجود ندارد و دولت تنها قصد دارد از میان هزاران طرح عمرانی نیمه تمام سرمایه حدود ۱۵۰ طرح عمرانی ناتمام را که دست ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی
داشته اند، تأمین کند.
اما در حالیکه مقامات دولتی مدعی شده اند که نرخ بیکاری کاهش یافته و تک رقمی شده است، آمارها هنوز برای کارشناسان مبهم باقی مانده اند و مشخص نیست که چگونه به ناگهان بیکاری تک رقمی شد.
«شاغل» براساس تعریف مورد قبول مرکز آمار فردی است که «در طول هفته‌ی مرجع(هفته قبل از آمارگیری)، طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده و یا بنابه دلایلی به طور موقت کار را ترک کرده باشد.» محصلان، سربازان وظیفه، کارآموزان و افرادی که رایگان برای اقوام خود کار می‌کنند نیز شاغل محسوب می‌شوند.
«بیکار» نیز براساس تعریف مورد قبول مرکز آمار فردی است که در هفته مرجع٬ کار نداشته ولی از سه هفته قبل و تا یک هفته بعد از هفته مرجع، جویای کار بوده باشد. بنابراین جمعیت پرشماری از افراد غیرشاغل کشور که طبق این تعریف و طی این دوره زمانی، جویای کار نبوده‌اند٬ «بیکار» محسوب نمی‌شوند. دقت بیشتر در آمار و روش محاسبه جمعیت پرتعداد «غیرفعال» ایران به این پرسش پاسخ می‌دهد که چگونه نرخ بیکاری در تابستان ۱۳۹۳ تک رقمی شده است.
طبق تعریف، افراد بالای ۱۰ سال، در سن کار قرار دارند. افرادی که به سن کار رسیده‌اند ولی نه شغل دارند و نه به دنبال شغل هستند «جمعیت غیرفعال» محسوب می‌شوند. مجموع افراد در سن کار کشور که شاغل و یا بیکار هستند نیز به عنوان «جمعیت فعال» درنظر گرفته می‌شوند.
برای محاسبه نرخ بیکاری، معیار، بی‌شغل بودن نیست؛ بلکه آنچه ملاک است قرار داشتن در جمعیت فعال است. به این ترتیب تعداد بسیار زیادی از افراد در سن کار کشور که شغل ندارند اما در «جمعیت غیرفعال» هستند از محاسبه نرخ بیکاری حذف می‌شوند. آنچه که در ایران نگران‌کننده شده، افزایش جمعیت غیرفعال است به طوریکه هم‌اکنون تعداد آنها حدود ۱/۷ برابر جمعیت فعال است.
در یک سال گذشته و بر اساس ارقام مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی در این کشور دست کم ۱.۱ درصد کاهش یافته است. به این ترتیب، جمعیت فعال کشور از ۲۴ میلیون نفر در تابستان سال ۱۳۹۲ به ۲۳ میلیون نفر در تابستان سال جاری کاهش یافته و این کاهش یک میلیون نفری جمعیت فعال کشور در کاستن از نرخ بیکاری توسط دولت و مرکز آمار ایران بی ثاثیر نبوده است.
از سویی دیگر طی ده سال گذشته جمعیت فعال ایران همواره ۲۳ میلیون نفر اعلام شده است. به طوریکه اینگونه استنباط می شود که در این مدت بر جمعیت فعال ایران حتی یک نفر هم افزوده نشده است.
شاید بتوان گفت کاهش نرخ بیکاری بیشتر از آنکه در نتیجه ایجاد شغل باشد درنتیجه از دست فرصت های شغلی و به عبارتی خروج شاغلان از بازار کار و پیوستن آنها به جمعیت غیرفعال(که در محاسبه نرخ بیکاری بی تاثیر است) باشد. شاهد این ادعا تعداد بیکارانی است از ۲میلیون ۵۰۰هزار نفر در بهار گذشته به ۲میلیون و ۲۰۰هزار نفر در تابستان رسیده است. از سویی دیگر تعداد شاغلان نیز از ۲۲ میلیون و ۱۷۰ هزار نفر در تابستان ۹۲، به حدود ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در تابستان امسال کاهش یافته است. به عبارتی ۶۷۰ هزار شغل در این مدت از بین رفته است. این ارقامیست که خود مرکز آمار نیز آن را تایید می کند.
وزرای کار، کشور و اقتصاد ایران نسبت به ورود ۵.۵ میلیون فارغ التحصیل بیکار به بازار کشور طی دو سال آینده هشدار داده اند و علی ربیعی در یکی از ابراز نگرانیهای تازه خود، در روز هجدهم شهریور در یک کمیسیون مجلس اعلام کرد که بیکاری به یکی از پرچالشترین مسائل کشور در بخش داخلی تبدیل شده و گفت اگر کاری نکنیم، تعداد بیکاران در سال ۱۴۰۰ به ۱۰ میلیون نفر خواهند رسید.
