برخی مواقع در طول سال است که شاغلان و مشمولان قانون کار، علاوه بر دریافت حقوق و مزایای عادی ماهیانه؛ اقلامی را نیز به صورت فوق العاده دریافت می کنند و یا معادل ریالی آن به برخی گروه های شغلی داده می شود.

با این وجود، تفاوت هایی در تهیه و توزیع اینگونه بسته ها بین گروه های مختلف شاغلان وجود دارد. معمولا اجرای چنین برنامه هایی برای کارمندان دولت شکل رسمی تر و سازماندهی شده تری دارد به این دلیل که آنها تنها یک کارفرمای واحد به نام دولت دارند که می تواند راسا تصمیم گیری، تامین اعتبار و دستور اجرا صادر کند.

اما درباره مشمولان قانون کار چنین رویه ای وجود ندارد، آنها تحت پوشش هزاران کارفرمای خصوصی هستند و طبق قانون کار چنین وظایفی بر عهده آنها نیست و خود کارفرما می تواند تصمیم بگیرد که برنامه ویژه ای خارج از چارچوب حقوق و دستمزد داشته باشد و یا خیر؟

کارگرانی که بسته یلدایی می‌گیرند و آنهایی که نمی‌گیرند

البته بسیاری از کارفرمایان می گویند اگر توان مالی اجرای برنامه های فوق العاده را داشته باشند، حتما برای نیروهای خود چنین پیش بینی هایی را خواهند داشت؛ اما مسائل مربوط به کمبود نقدینگی و کسری های مالی در سال های اخیر و به ویژه در دوران رکود اقتصادی باعث شده تا بسیاری از کارفرمایان تصمیم به حذف حمایت های جانبی و فوق العاده از معیشت نیروی کار بگیرند.

با این وجود، برخی کارفرمایان از گذشته چنین رویه هایی را در دستور کار خود داشته و همچنان به اجرای آن پایبند مانده اند. آنها می گویند حاضرند از هزینه های دیگر بنگاه بزنند، ولی دست از حمایت معیشتی نیروی کار خود نمی کشند و بیشتر عقید دارند، این نگاه درباره نیروی کار به آنها برمی گردد و چرخ بنگاه با رضایت نیروی کار خواهد چرخید.

حالا برخی کارگران امروز بسته هایی را با خود به منازل خواهند بُرد و برخی نیز دست خالی راهی خانه می شوند. بعضی توان مالی خریدهایی از جنس شب یلدا را دارند و برخی نیز متاسفانه قادر به چنین خریدی نیستند.

نمایندگان کارگران امیدوارند شرایطی فراهم شود تا کارفرمایان بتوانند با رغبت و توان مالی مناسب، در زمینه معیشت نیروی کار کشور تلاش بیشتری داشته باشند. کارفرمایان نیز چنین دیدگاهی دارند و معتقدند درباره شاغلان و نیروهای بازار کار کشور کوتاهی نمی کنند و اگر بتوانند آنها را در تامین معیشت، همراهی خواهند کرد.

فوق‌العاده‌هایی برای شاغلان

اما همانگونه که ذکر شد، یکی دو نکته در این بحث وجود دارد. اولا اینکه کارفرما طبق قانون کار مجبور به تهیه و ارائه بسته های فوق العاده ای مانند هدایای شب یلدا و مانند آن نیست و اگر کاری هم انجام می شود تنها با خواست کارفرما است. این موضوع حتی درباره کارمندان که تحت کارفرمایی دولت فعالیت دارند نیز صدق می کند.

از سویی، بنگاه ها و کارفرمایانی که بتوانند بسته های انگیزشی تهیه و در اختیار نیروهای خود قرار دهند، در واقع به صورت مستقیم از معیشت نیروی کار و به شکل غیرمستقیم برای تقویت بهره وری تولید بنگاه هزینه کرده اند. با این وجود، مشخص نیست چند درصد از بیش از ۱۳ میلیون نیروی کار شناخته شده و دارای شناسه بیمه ای، امشب بتوانند با بسته های یلدایی به منازل خود مراجعت کنند، اما قطعا بخشی از شاغلان فوق العاده هایی را خواهند داشت.

برخی کارفرمایان می‌توانند اما ...

غلامرضا عباسی با بیان اینکه تهیه و توزیع احتمالی بسته های شب یلدا برای کارگران و مشمولان قانون کار در اختیار کارفرمایان است گفت: حال برخی با تامین مالی، برنامه هایی را اجرا  میکنند و برخی نیز به دنبال آن نیستند.

دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ایران با توصیه به کارفرمایانی که توان انجام اینگونه برنامه های حمایتی را دارند اظهارداشت: متاسفانه برخی کارفرمایان با وجود توان مالی، به سمت اجرا و پیش بینی چنین برنامه هایی برای حمایت از قدرت اقتصادی خانوار کارگری نمی روند و در این راه گام بر نمی دارند.

عباسی خاطرنشان کرد: البته کارفرمایان بسیار زیادی داریم که در زمینه تقویت و بهبود معیشت نیروی کار تحت پوشش خود دغدغه دارند و به این مسائل اهمیت می دهند. دیگران هم باید آنها را الگوی خود قرار دهند و زمینه افزایش قدرت خرید شاغلان را فراهم کنند.