وزیر راه و شهرسازی ابتدای سال 96 از وجود 2میلیون و 500 هزار واحد خالی از سکنه در کشور خبر داد و مدعی شد در برابر 3میلیون و900هزار واحد مسکونی در تهران تنها 2/7 میلیون خانوار وجود دارد، یعنی در تهران تا پایان سال 95 بالغ بر یک‌میلیون و 200هزار واحد مسکونی مازاد بر تعداد خانوار وجود دارد که خالی بودن500 هزار واحد از این واحدها محرز شده است، در این میان از آنجا که شواهد از وجود خانه‌های خالی در مناطق گران قیمت حکایت دارد، به نظر می‌رسد ارزش خانه‌های خالی تهران با احتساب هر واحد 800میلیون تومان بالغ بر 400هزار میلیارد تومان می‌شود.
طبق اطلاعات نفوس و مسکن مرکز آمار، تعداد واحدهای خالی از سکنه در کشور سال 85 حدود 500هزار واحد بوده است که این آمار در سال 90 به بیش از یک‌میلیون و600هزار واحد رسیده و در سال 95 این آمار به بیش از 2میلیون‌و500هزار واحد رسیده است که از روند افزایش خانه خالی خبر می‌دهد. هم اکنون که هفت ماه از سال 96 می‌گذرد، گفته می‌شود آمار خانه‌های خالی از سکنه در کشور از 3میلیون و600هزار واحد نیز عبور کرده است که اگر 20 درصد واحدهای خالی در تهران باشد، یعنی خانه‌های خالی از سکنه تهران هم اکنون به طور تقریبی به 720هزار واحد مسکونی رسیده است که فروش این واحدهای عموماً لوکس و گران‌قیمت با توجه به وضعیت طرف تقاضا و همچنین وجود نرخ سودبانکی 20درصد تاحدودی بعید است.
تولید خانه خالی سرمایه به باد دادن است
نبود اطلاعات و آمار دقیق و قابل اتکا و بهنگام باعث می‌شود نقدینگی به کالایی تبدیل شود که کالا برای فروش بازاری ندارد، به طور نمونه بیش از 3میلیون و 600هزار واحد مسکونی در کشور وجود دارد که امکان دارد به زودی تعداد خانه‌های خالی در تهران به یک میلیون واحد برسد و این در حالی است که در تهران در قبال 8/2 میلیون خانوار هم اکنون 9/3 میلیون واحد مسکونی وجود دارد.
ارزش خانه‌های خالی تهران
از آنجا که شواهد نشان می‌دهد پروانه‌های صادره ساخت و ساز در تهران عموماً مربوط به مناطق گران‌قیمت و لوکس بوده است و در این مناطق متراژ خانه‌ها نیز بیش از 80متر است، به نظر می‌رسد میانگین ارزش هر خانه خالی را باید حداقل 800میلیون تومان در نظر گرفت که با احتساب نیم میلیون خانه خالی از سکنه 400هزار میلیارد تومان می‌شود.
افزایش شدید تعداد خانه خالی و شبه‌خالی
طبق اطلاعات رسمی سال 95 کل واحدهای مسکونی موجود در کشور از سه دسته «خانه در حال استفاده»، «خانه خالی از سکنه» و «خانه شبه‌خالی» تشکیل می‌شود که مجموعه آنها معادل ۲۷ میلیون و ۵۲۸ هزار و ۲۸۲ واحد است که ۱۷ درصد از کل خانه‌های موجود در شهرها و روستاها، به صورت «خالی از سکنه» و «اقامتگاه دوم خانوارها»، توسط مالکان نگهداری می‌شود که از این آمار ۱۰ درصد آن «خالی از سکنه» و ۷ درصد دیگر «اقامتگاه دوم» محسوب می‌شود.
بر اساس اطلاعات مربوط به پایان سال 95، ۲ میلیون و ۱۱۵ هزار واحد مسکونی در کل کشور«خانه دوم» افراد است که به صورت موردی یا مقطعی برای سکونت، از آنها استفاده می‌شود. گفتنی است عمده ویلاهای استان‌های شمالی و همچنین آپارتمان‌هایی در سایر شهرها که مالک آنها، برای گذراندن اوقات فراغت برای مدتی از سال در آن ساکن می‌شوند، جزو «اقامتگاه دوم» طبقه‌بندی می‌شود، بدین ترتیب این نوع خانه‌های دوم با «خانه‌های دوم یا چندم افراد که هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود و خالی بودن آنها از سوی مأمور سرشماری محرز شده است»کاملاً تفاوت دارد.
افزایش 55درصدی خانه‌های خالی
تعداد خانه‌های خالی در کشور در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۵، رقمی معادل ۵۵ درصد رشد پیدا کرده و از حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی به حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی افزایش یافته است. از طرفی، تعداد «خانه‌های شبه‌خالی» نیز در فاصله ۹۰ تا ۹۵ با رشد ۲۰۰ درصدی، از ۷۰۰ هزار واحد مسکونی به ۲ میلیون و ۱۱۵ هزار واحد رسیده است. این میزان رشد در خانه‌هایی که «بهره‌برداری صفر» یا «بهره‌برداری مقطعی» از آنها صورت می‌گیرد، در شرایطی اتفاق افتاده که کل موجودی مسکن کشور در این پنج سال، ۱۸ درصد افزایش یافته است.
زیاده‌روی در تولید مسکن لوکس و گران‌قیمت
بنا به ادعای وزیر راه و شهرسازی، در حالی که تنها 7/2 میلیون خانوار در تهران وجود دارد، 9/3 میلیون واحد مسکونی در تهران وجود دارد. در تهران در سال‌های 89، 90 و 91 حدود 760 هزار واحد مسکونی پروانه ساختمانی صادر شده است که 50 درصد این پروانه‌های صادره ساختمانی مربوط به مناطق مناطق، 1، 2، 3، 4، 5 و 22 (لوکس و گران‌قیمت ) بوده است.
صدور پروانه‌های صادره مورد اشاره وزیر آن هم تنها در سه سال و در شرایطی که این تعداد پروانه‌های ساختمانی معادل یک‌چهارم خانوارهای تهرانی است، در واقع چالش‌آفرین صادر شده است، به طوری که همین صدور لجام‌گسیخته پروانه ساختمانی هم اکنون تهران را به تلی از خانه‌های خالی در شهر تبدیل کرده است و به نظر می‌رسد این خانه‌های خالی در مناطق گران‌قیمت و لوکس شهر ساخته شده است که مشتری هم برای آنها وجود ندارد.
طبق اعلام مرکز آمار ایران در سرشماری نفوس و مسکن، طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ واحدهای مسکونی خالی با رشد ۵۸ درصدی از 66/1 میلیون واحد به حدود 58/2 میلیون واحد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته که این میزان از واحدهای مسکونی خالی در سال ۱۳۹۵ معادل ۱۱ درصد از کل واحدهای مسکونی موجود در این سال است.
