انواع روش‌های تعرفه‌گذاری برق خانگی
 بررسی نظام تعرفه‌گذاری قیمت اوج بار در اکثر کشورها نشان می‌دهد که می‌توان غالب نظام‌های تعرفه‌گذاری برق در این کشورها را به ۴ دسته کلی روش زمان استفاده، روش قیمت لحظه‌ای واقعی، قیمت بحرانی اوج بار و تخفیف کاهش اوج بار تقسیم کرد.

همچنین ترکیب استفاده از دو روش در کنار هم نیز وجود داشته و در بسیاری از کشورها ترکیب روش زمان استفاده با قیمت بحرانی اوج بار متداول است. در ادامه این روش‌ها توضیح داده شده است.

*روش زمان استفاده: روشی اروپایی - آمریکایی که وزارت نیرو در اجرای آن مشکلاتی دارد

این روش متداول‌ترین در بین تمامی روش‌های موجود است که در بسیاری از کشورها مانند کانادا، کره‌جنوبی، کشورهای اروپایی و آمریکا نیز از آن استفاده می‌شود.

در این روش زمان استفاده به ۳ قسمت کم‌باری، میان‌باری و اوج بار تقسیم شده و قیمت برق نیز در هر زمان متفاوت است. به غیر از مقادیر قیمت، آنچه که در این روش اهمیت دارد نسبت قیمت زمان اوج به زمان کم‌باری است که معمولاً بین ۲ تا ۴ می‌باشد. مطابق مصوبات وزارت نیرو در تعرفه‌های کنونی برق خانگی و صنعتی کشور از روش مشابه استفاده می‌شود، اما مشکلاتی دارد.

بررسی نتایج پژوهشی در برخی ایالت‌های کشور آمریکا نشان داده است که اگر نسبت قیمت زمان اوج به قیمت زمان کم‌باری قابل توجه نباشد، این روش منجر به کاهش اوج بار چشمگیری نخواهد شد. در عوض با یک قیمت‌گذاری مناسب در این روش می‌توان میزان تقاضای اوج بار را ۳ الی ۶ درصد کاهش داد.

*روش قیمت لحظه‌ای واقعی

در این روش‌ قیمت‌گذاری براساس تقاضای مشترکین تعیین می‌شود؛ بنابراین در طول روز، قیمت‌های برق دائماً در حال تغییر هستند که ممکن است حتی در هر چند دقیقه نیز متفاوت باشند.

نتایج استفاده از این روش در برخی ایالت‌های آمریکا نشان می‌دهد که این روش می‌تواند تا ۴۶ درصد بر کاهش اوج بار موثر باشد.

استفاده از این روش به زیرساخت‌های خاص خود نیاز دارد که با توجه به کنتورهای موجود در منازل، در حال حاضر امکان‌پذیر نبوده و برای سال‌های آینده می‌توان با تمرکز بر مشترکین پرمصرف برای آن برنامه‌ریزی کرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد وزارت نیرو برای اجرای این شیوه قیمت‌گذاری در سال ۹۸ تمایل زیادی دارد.

*روش قیمت زمان بحرانی اوج بار

در این روش برخی از روزهای سال به عنوان روز بحرانی به مشترکین اعلام می‌شود و در این روزها ممکن است قیمت زمان اوج بار نسبت به زمان معمولی تا ۶ برابر نیز افزایش یابد.

شایان ذکر است این روش که متداول نیز هست می‌تواند به همراه روش اول (زمان استفاده) عمل شود. همچنین این روش خود می‌تواند به ۲ دسته زمان ثابت و زمان متغیر تقسیم شود.

در روش زمان متغیر برخلاف روش زمان ثابت، میزان ساعات اوج بار نیز در روزهای بحرانی متغیر است. نتایج تحلیل آماری چندین تجربه در کشور آمریکا نشان می‌دهد که در برخی موارد با روش زمان ثابت میزان تقاضای اوج بار تا ۱۳.۱ درصد و در روش زمان متغیر تا ۲۷ درصد کاهش یافته است.

*روش تخفیف کاهش مصرف در زمان اوج بار

در این روش برخلاف روش‌های قبلی به جای جریمه یا افزایش قیمت برق، به مشترکینی که مقدار مصرف برق خود را در زمان اوج بار کاهش بدهند تخفیف قیمتی داده خواهد شد.

به عنوان مثال در ایالت آناهیم کشور آمریکا این روش مورد استفاده قرار گرفت. بایستی بدین نکته توجه شود که میزان تخفیف داده شده در برابر قیمت برق مشترکین پرمصرف قابل توجه بوده است.

استفاده از این روش در روزهای بحرانی منجر به کاهش ۱۲ درصدی توان مصرفی در زمان اوج بار شد. در حال حاضر استفاده از این روش برای بخش خانگی توصیه نشده، اما برای بخش‌های تجاری، کشاورزی و صنعتی توصیه می‌شود.