جایگاه ممتاز ایران در فناوری و پرتاب ماهواره

 سیدحسین موسوی درباره کلیات پرتاب دو ماهواره جدید گفت: فعالیت‌های فضایی و ساخت ماهواره با تعریف پروژه‌هایی در دانشگاه‌های کشور شروع شد و تعدادی از ماهواره‌ها نیز پرتاب شد.

وی گفت: دو ماهواره تحت عنوان دوستی و امیرکبیر ماهواره‌هایی هستند که به زودی کار تزریق در مدار آن‌ها انجام خواهد شد. اصلی‌ترین هدف این بوده که بتوانیم به تکنولوژی‌ها و دانش فرایند تولید ماهواره دست بیایم که به تدریج اهداف عملیاتی نیز در پروژه ماهواره‌ها تعریف شد.

ماهواره پیام امیرکبیر قابلیت تصویربرداری تا ۴۰ متر و عمر بیش از ۲ سال دارد. ماهواره دوستی نیز با اهداف توسعه تکنولوژی، دانش و تربیت نیروی مجرب استارت خورد و ماموریت‌های کاربردی هم روی آن تعریف شد، با توجه به موقعیت مداری پرتاب ماهواره دوستی، این ماهواره می‌تواند فعالیت‌های سنجشی انجام دهد و از زمین عکس بگیرد.

مشاور رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در ادامه درباره کاربرد ماهواره‌ها گفت: به طور مثال درباره مقدار گندم و کیفیت محصول می‌توان از ماهواره کمک گرفت یا اینکه ماهواره می‌تواند با استفاده از طیف نوری برگ درختان کشت برنج در استان‌های مختلف را رصد کند. همچنین در آخرین مراودات با بخش نیروی انتظامی مناطقی که در کشت برخی محصولات ممنوعیت دارند به کمک ماهواره رصد شده است. سطح پوشش برف در کشور یا وضعیت سطح دریاچه ارومیه و دیگر موضوعات استراتژیک را می‌توان با مدیریت دقیق‌تر با استفاده از ماهواره کنترل کرد.

پوشش هوایی و استفاده از نیروی انسانی در برخی موارد و مکان‌ها دشوار است، اما حتی با یک حرکت ماهواره می‌توان از وقوع حوادث در جنگل‌ها اطلاع یافت. 

سنجش از راه دور با استفاده از ماهواره در شناسایی و وقوع آتش سوزی‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد درحالیکه هزینه‌های زیادی هم ندارد. همچنین درباره شناسایی و کنترل محصولات استراتژیک مثل گندم با استفاده از توسعه سامانه‌ای در ماهواره انجام شده است که با این کار هزینه‌های سم پاشی برای کشاورزان تا رقم قابل توجهی کاهش یافته است. ماهواره در زیستگاه آبزیان نیز کاربرد دارد. 

ماهواره‌های مخابراتی نیز در اطلاع رسانی و رادیو تلویزیون کاربرد دارد. با توجه به شرایط ماهواره که همزمان با زمین حرکت می‌کند، بحث کنترل و پایش نفت و گاز را نیز می‌توان با استفاده از ماهواره انجام داد. 

موسوی گفت: با توجه به اینکه کشور‌های پیشرفته می‌توانند ماهواره بسازند شاید بهتر باشد که ماهواره را از آن کشور‌ها خریداری کنیم، اما باید از عمل به تعهدات کشور مقابل نیز اطمینان حاصل شود. در دهه ۷۰ ما به تولید ماهواره گرایش پیدا کردیم که ماهواره سینا را با پرتاب گر روسیه به مدار پرتاب کردیم، اما بعد از مدتی اعلام شد که ماهواره گم شد بنابراین در دهه ۸۰ به صورت جدی‌تر این کار را با شرکت ایتالیایی شروع کردیم که ماهواره ما در ایتالیا توقیف شد و به ما برگردانده نشد بنابراین به سمت ساخت ماهواره رفتیم. 

وی افزود: خوشبختانه در توسعه تکنولوژی و پرتاب ماهواره وضعیت خوبی در منطقه داریم. به دلیل تحریم‌ها هدف ما استقلال است بنابراین برنامه ریزی شده تا اکثر قطعات ماهواره در کشور تولید شود.

در ادامه مهدی حسن‌لو عضو هیئت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران گفت: دو نوع ماهواره داریم؛ زمین آهنگ و خورشید آهنگ.

وی گفت: ماهواره‌های در مدار زمین‌آهنگ، همیشه در حالت طلوع هستند و غروب ندارند. این برای سنجشگران امکان می‌دهد که میزان دگرگونی‌های یک ناحیه را در گذر زمان یا حتی سال‌ها ببینند.

وی درباره مدار خورشیدآهنگ هم گفت: ماهواره خورشید آهنگ با حرکت زمین به دور زمین می‌چرخد. این ماهواره‌ها به دور کره زمین و بر فراز مناطق مختلف آن در پرواز هستند.

حسن لو گفت: ماهواره خورشید آهنگ تقریباً در ساعات مشخصی بر فراز مناطق مختلف زمین قرار می‌گیرد. مثلاً اگر منطقه مشخصی را بر روی زمین در نظر بگیریم، ماهواره همیشه راس زمان معین، بر فراز آن گذر می‌کند.

وی گفت: سنجش از دور، کاربرد ماهواره است. برای اینکه ماهواره بتواند اطلاعات قابل مقایسه‌ای از یک منطقه تهیه کند، لازم است تا در زمان مشخصی از طول روز از بالای سر آن عبور کند و داده‌ها و اطلاعاتی ارسال کند.

مهدی حسن لو با اشاره به کاربرد ماهواره‌ها و قابلیت سنجش از دور افزود: قابلیـت تکـرار تصویربرداری مــاهواره‌ای از یک محل بــه فاصــله زمــانی متفاوت، امکــان مطالعــات بیشتر تغییرات را بخـوبی فـراهم سـاخته اسـت.

وی با بیان اینکه پرداختن به بحث فضا، موتور محرکی است برای رشد خیلی از علوم، تصریح کرد: قابلیـت داده هـای مـاهواره ای، سـبب شـده تـا با توجه به اقلیم متنوع ایران بتوانیم تصمیمات به موقعی بگیریم. اطلاعاتی که ماهواره‌ها در اختیار ما قرار می‌دهند موجب شده تا بر اساس این داده ها، دستگاه‌های اجرایی فعالیـت هـای خـود را گسـترش داده و نتـایج مطالعـات و رصد ماهواره‌ای خـود را بـه تغییـرات اقلیمـی بسط دهند و تصمیماتی مفیدی اتخاذ کنند.